Pietruszka zwyczajna – właściwości lecznicze, działanie, zastosowanie

Pietruszka zwyczajna – właściwości

Ze względu na intensywny zapach i charakterystyczny smak natka pietruszki stosowana jest głównie jako przyprawa, zjadamy więc jej niewielkie ilości. 100 g liści pietruszki dostarcza zaledwie 49 kalorii, z czego większość stanowi woda, a w dalszej kolejności niewielkie ilości węglowodanów, białka i tłuszczów.

Niektórym może się to wydać zaskakujące, ale natka pietruszki jest bogatym źródłem witaminy C. Zaledwie 40-50 g świeżej natki zaspokaja dzienne zapotrzebowanie na tę witaminę. Ponadto w listkach pietruszki znajdziemy witaminę A (około 0,9 mg / 100 g), witaminy z grupy B (tiaminę, ryboflawinę, niacynę, witaminę B6, kwas foliowy) oraz witaminę E. Liście pietruszki zawierają w sobie również sporą dawkę żelaza (5,3 mg / 100 g), a także miedź, mangan, magnez, wapń, potas i cynk oraz flawonoidy, chlorofil i fitosterole.

Pietruszka zwyczajna – jak wygląda i skąd pochodzi?

Pietruszka zwyczajna (łac. Petroselinum crispum) jest gatunkiem rośliny z rodziny selerowatych (łac. Apiaceae). Uprawiana jest na całym świecie i wykorzystywana przede wszystkim do celów kulinarnych. Jada się zarówno liście pietruszki, jak i jej biały korzeń, stanowią one składnik tzw. włoszczyzny. Liście pietruszki mają żywo zielony kolor oraz intensywny, lekko gorzkawy smak. Korzeń jest barwy białej, ma dosyć suchy i zwarty miąższ, a smak równie intensywny, co natka.

Z nasion pietruszki wytłacza się olejek, który jest cennym źródłem jedno- i wielonienasyconych kwasów tłuszczowych, w tym kwasu linolowego i oleinowego.

Surowcem zielarskim pozyskiwanym z pietruszki jest korzeń pietruszki korzeniowej (łac. Radix Petroselini), owoc pietruszki (łac. Fructus Petroselini), ziele pietruszki (łac. Herba Petroselini).

Pietruszka zwyczajna – działanie, wskazania do stosowania

Dodawanie pietruszki do prosty sposób na uzupełnienie diety w niezbędne witaminy oraz mikro- i makroelementy. Zawarta w natce pietruszki witamina C jest silnym antyoksydantem, który neutralizuje wolne rodniki, a także bierze udział w aktywizacji wielu enzymów i jest niezbędna do syntezy kolagenu. Pietruszkę warto więc spożywać jako element profilaktyki stresu oksydacyjnego i starzenia się organizmu.

Jednoczesna wysoka zawartości witaminy C oraz żelaza to idealne połączenie, kwas l-askorbinowy ułatwia bowiem wchłanianie żelaza z pokarmów. Jeśli więc cierpimy na niedobory tego pierwiastka lub mamy zdiagnozowaną niedokrwistość, warto jadać pietruszkę oraz hojnie doprawiać nią posiłki bogate w żelazo.

Pietruszka zwyczajna na nieświeży oddech

Choć z odświeżaniem oddechu zazwyczaj kojarzy się liście mięty, to właśnie natka pietruszki najlepiej radzi sobie z nieprzyjemnym zapachem z ust. Warto żuć listki pietruszki np. po posiłku bogatym w czosnek, by złagodzić jego intensywny aromat. Można także sięgnąć po suplement diety zawierający wyciąg z pietruszki wspomagający likwidację przykrego zapachu z ust.

Pietruszka zwyczajna na infekcje dróg moczowych

Dzięki zawartości olejków eterycznych natka pietruszki wykazuje działanie moczopędne i korzystnie wpływa na pracę układu moczowego. Wyciąg z pietruszki jest stosowany wspomagająco w zakażeniach układu moczowego i w kamicy dróg moczowych. Ponadto pietruszka zmniejsza napięcie mięśni gładkich jelit oraz łagodnie pobudza wewnątrzwydzielnicze funkcje układu pokarmowego, usprawniając procesy trawienne i zapobiegając wzdęciom. Warto więc doprawiać pietruszką pokarmy ciężkostrawne.

Pietruszka zwyczajna na piękną skórę i zdrowe oczy

Wysoka zawartość prowitaminy A czyni z pietruszki sprzymierzeńca w trosce o dobrą kondycję wzroku oraz skóry. Witamina A uczestniczy bowiem w procesie widzenia – jej pochodna wchodzi w skład rodopsyny, światłoczułego barwnika, który znajduje się w pręcikach siatkówki. Co więcej, witamina A działa przeciwutleniająco, chroniąc organizm przez niekorzystnym działaniem reaktywnych form tlenu tzw. wolnych rodników. Jest też niezbędna podczas wzrastania komórek i wspomaga regenerację tkanek. Ponadto właściwe stężenie witaminy A w organizmie wspiera czynności tkanki nabłonkowej skóry i błon śluzowych, uczestnicząc w syntezie śluzu, który chroni tkankę nabłonkową.

Warto pamiętać, że witamina A należy do witamin rozpuszczalnych w tłuszczach, dlatego, aby poprawić jej wchłanianie, najlepiej jadać świeżą pietruszkę w towarzystwie oliwy z oliwek lub innego oleju roślinnego.

Pietruszka zwyczajna – jak dawkować?

Zawarte w natce pietruszki witaminy i związki mineralne są wrażliwe na wysoką temperaturę, dlatego pietruszkę najlepiej spożywać na surowo. Zazwyczaj stanowi ona jedynie dodatek do dania, jednak z powodzeniem może odgrywać główną rolę. Liście pietruszki można zmiksować z dodatkiem orzechów, oliwy z oliwek, czosnku, soli i pieprzu, by przygotować polską wariację na temat włoskiego pesto. Taką pastę można wykorzystać jako sos do makaronu, smarowidło do kanapek lub dressing sałatkowy. Pietruszka jest też smacznym dodatkiem do koktajli warzywnych i owocowych, a zmiksowana z wodą i sokiem z cytryny sprawdzi się jako orzeźwiająca lemoniada. Jeżeli mamy w domu wyciskarkę, ze świeżej natki pietruszki możemy przygotować sok.

Z korzenia pietruszki możemy przygotować napar. Wystarczy 1-2 łyżki rozdrobionego korzenia pietruszki zalać szklanką wrzącej wody i naparzać pod przykryciem przez 15 minut. Przestudzony i przecedzony napar z korzenia pietruszki można pić 2-3 razy dziennie, wypijając po 1/4 – 1/3 szklanki.

Do przygotowania naparu z powodzeniem można użyć również natki pietruszki - świeżej lub suszonej. Świeżą, posiekaną natkę (około 15 gramów) lub suszoną (około 1 gram) należy zalać szklanką wrzącej wody i dostawić do naparzania pod przykryciem na 10 minut. Przestudzoną herbatę z pietruszki można pić 1-2 razy dziennie.

Leki i suplementy zawierające pietruszkę zwyczajną

Pietruszkę zwyczajną znajdziemy zarówno w lekach dostępnych bez recepty, jak i suplementach diety. Pietruszka jest składnikiem preparatów wspierających funkcje nerek i dróg moczowych, a także preparatów stosowanych pomocniczo w zakażeniach i stanach zapalnych dróg moczowych i kamicy dróg moczowych. Jest też stosowana w suplementach wspomagających wydalanie wody z organizmu.

Pietruszka zwyczajna w ciąży

Pietruszka zwyczajna stosowana jako składnik dobrze zbilansowanej diety, uznawana jest za bezpieczną dla kobiet w ciąży. Zagrożenie stanowić może olej z nasion pietruszki, który wywołuje skurcze macicy i zwiększa ryzyko poronienia.

Pietruszka zwyczajna – przeciwwskazania i środki ostrożności

Pietruszka spożywana w większych ilościach nie jest zalecana osobom cierpiącym na choroby nerek, gdyż zawarte w niej szczawiany mogą zwiększać ryzyko tworzenia się kamieni nerkowych.

Przedawkowanie oleju z nasion pietruszki może zaburzać pracę nerek oraz wątroby.

Pietruszka zwyczajna – możliwe działania niepożądane

Stosowanie preparatów z pietruszką zwyczajną może u niektórych osób powodować reakcje alergiczne, manifestujące się pokrzywką, podrażnieniem i świądem skóry lub zaburzeniami oddychania. Pietruszka może też podrażniać układ pokarmowy, powodując bóle brzucha i nudności.

Pietruszka zwyczajna – interakcje z lekami i innymi ziołami

Ze względu na swoje właściwości pietruszka może nasilać działanie leków przeciwcukrzycowych, przeciwzakrzepowych i moczopędnych.

Pietruszka zwyczajna w Ziołopedii – podsumowanie

Pietruszka zwyczajna to wszechstronne zioło, obecne niemal w każdej kuchni. Oprócz walorów smakowych pietruszka ma do zaoferowania wiele właściwości prozdrowotnych. Pomaga zachować świeży oddech, wspiera pracę dróg moczowych, a zawarte w niej składniki wspierają zdrowie oczu i kondycję skóry. Pietruszkę warto stosować jako składnik dobrze zbilansowanej diety, dodając ją do ulubionych dań. Można też sięgnąć po preparaty z dodatkiem pietruszki, lecz ich stosowanie warto omówić z farmaceutą lub lekarzem rodzinnym.