Witamina E: na co działa i w czym występuje?

Witamina E - witamina młodości

Mianem witaminy E określa się związki pochodnych α-tokoferolu, które wykazują podobną aktywność fizjologiczną. Jej istnienie zostało potwierdzone na początku XX w. Sama nazwa "tokoferol" pochodzi z greki - tocos oznacza urodzić, zaś pherein oznacza nieść. Nazwa ta nawiązuje do właściwości witaminy E, mających znaczenia dla funkcjonowania układu rozrodczego i płodności.

Związki witaminy E są jednymi z najsilniejszych przeciwutleniaczy istotnych dla zdrowia ludzkiego organizmu. Wchodzą w skład błon komórkowych i biorą udział w wielu procesach metabolicznych. Wszystkie mają postać lepkiego, żółtego oleju i są rozpuszczalne w tłuszczach.

W jaki sposób witamina E wpływa na organizm?

Witamina E ceniona jest za swoje właściwości antyoksydacyjne. Zapobiega utlenianiu lipidów wielonienasyconych kwasów tłuszczowych oraz witaminy A, dzięki czemu chroni przed uszkodzeniem błony komórkowe. Właśnie z tego powodu bywa nazywana "witaminą młodości", gdyż neutralizuje działanie wolnych rodników, które przyspieszają procesy starzeniowe. Stosowana na skórę może przenikać przez naskórek i wbudowywać się w cement międzykomórkowy, poprawiając elastyczność skóry. Można ją znaleźć w różnych maściach i kremach (np. Linovit A+E, Alantandermoline, Dermosan, Linocholesterol A+E). Ponadto witamina E wykazuje silne właściwości odżywcze i regenerujące, a w połączeniu z witaminą A (Capivit A + E forte system, Vitaminum A + E, Olimp Gold Vit A + E, Vitaminum A + E Medana) stosowana jest w leczeniu egzemy, łuszczycy i trądziku, a także podrażnień skóry różnego pochodzenia. Preparaty te możemy zarezerwować w lokalnej aptece korzystając z serwisu KtoMaLek.pl.

Właściwości antyoksydacyjne witaminy E mają znaczenia dla funkcjonowania całego organizmu. Jej prawidłowe stężenie zapewnia syntezę niektórych lipidów, a także wpływa na prawidłową pracę mięśni. Bierze również udział w procesach krzepnięcia krwi i przeciwdziała odkładaniu się blaszki miażdżycowej w naczyniach krwionośnych. Z tego powodu witamina E stosowania jest w profilaktyce chorób układu sercowo-naczyniowego.

Witamina E w ciąży

Nie bez powodu witamina E jest nazywana również "witaminą płodności", gdyż wspomaga pracę układu rozrodczego i to nie tylko u kobiet. U mężczyzn prawidłowy poziom witaminy E sprzyja prawidłowemu procesowi spermatogenezy.

Witamina E jest ważna także w okresie ciąży. Zgodnie z zaleceniami PTG dzienne zapotrzebowanie na tę witaminę u ciężarnej wynosi 15 - 19 mg¹. Z tego powodu jest ona częstym składnikiem suplementów witaminowych dla przyszłych mam (Elevit Pronatal, Femibion 0 Planowanie ciąży, Doppelherz aktiv Mama, Olimp Vita-Min Plus Mama, Feminovit + DHA, Prenatal Duo). Witamina E ma znaczenie dla prawidłowego rozwoju układu nerwowego i narządu wzroku, ma także korzystny wpływ na masę urodzeniową dziecka. Niedobory tej witaminy są bardzo groźne, zwłaszcza dla wcześniaków i noworodków, gdyż mogą być przyczyną niedokrwistości, zaburzeń wzroku i dysplazji oskrzelowo-płucnej.

Dzienne zapotrzebowanie na witaminę E

Normy na witaminę E ustalone na poziomie wystarczającego spożycia:

• Niemowlęta do 6. miesiąca życia - 4 mg
• Niemowlęta do 1. roku życia - 5 mg
• Dzieci do 6. roku życia. - 6 mg
• Dzieci do 9. roku życia - 7 mg
• Dziewczęta od 10. roku życia i kobiety - 8 mg
• Chłopcy od 10. roku życia i mężczyźni - 10 mg

Powyższe normy są zgodne z aktualnymi zaleceniami Instytutu Żywności i Żywienia².

Najlepsze źródła witaminy E

Źródłem witaminy E są przede wszystkim produkty pochodzenia roślinnego. Jest obecna w nasionach i orzechach, a także tłuszczach, które można z nich uzyskać - nasionach słonecznika, dyni, sezamie, migdałach, orzechach włoskich, zarodkach pszenicy, pestkach winogron. Dobrym źródłem tej witaminy są także pełnoziarniste produkty zbożowe (makarony, pieczywo), kasze, oliwki. Znajdziemy ją też w warzywach i owocach, takich jak: botwina, szpinak, szparagi, awokado, jarmuż, jagody, jeżyny, marchew, czy maliny.

W przypadku produktów odzwierzęcych witamina E występuje w mleku i jego przetworach, a także w jajkach.

Czy niedobór witaminy E jest groźny dla zdrowia?

Niedobory witaminy E praktycznie nie występują u osób zdrowych. Mogą się zdarzyć, gdy w organizmie występują zaburzenia wchłaniania tłuszczu (biegunka tłuszczowa, usunięcie części jelita cienkiego), a także przy celiakii i mukowiscydozie. Zapotrzebowanie na tę witaminę rośnie w przypadku zwiększonej aktywności fizycznej lub pod wpływem stresu. Niedobór wpływa na osłabienie pracy mięśni i pogorszenie koncentracji. Może także skutkować niepłodnością, niedokrwistością i ogólnym osłabieniem organizmu. Braki witaminy E od razu widoczne są na skórze, która staje się wiotka, poszarzała i przesuszona. Pogarsza się też stan uzębienia i włosów.

Dobrze zbilansowana dieta, bogata w tłuszcze roślinne zapewnia prawidłową podaż witaminy E, stąd przeważnie nie ma potrzeby jej suplementacji. Często jest ona składnikiem suplementów o złożonym składzie, co może wiązać się z jej nadmiernym spożyciem w przypadku przyjmowania kilku preparatów jednocześnie. Mogą wówczas wystąpić bóle głowy, zaburzenia widzenia, a także problemy żołądkowo-jelitowe.

<sub>1. Instytut Żywności i Żywienia, "Normy żywienia dla populacji Polski", https://ncez.pl/upload/normy-net-1.pdf
2. Stanowisko Zespołu Ekspertów Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego w zakresie suplementacji witamin i mikroelementów podczas ciąży, Ginekol Pol. 7/2011</sub>

Autor