Żelazo - ważny element diety. Jak uzupełnić niedobory żelaza?

Rola żelaza w organizmie człowieka

Żelazo (łac. ferrum) wchodzi w skład hemoglobiny (Hb) i obecnej w mięśniach mioglobiny (Mb). Jego dodatkowe zapasy tkankowe stanowią ferrytyna i hemosyderyna. Pierwiastek bierze udział w procesie wytwarzania krwinek czerwonych w szpiku kostnym, a jego niedobory zagrażają anemią. Jest składnikiem wielu enzymów tkankowych, odpowiada za ich działanie oraz uczestniczy w detoksykacji szkodliwych produktów w wątrobie. Zapotrzebowanie na ten pierwiastek jest zależne od wieku, płci i stanu zdrowia.

Przyczyny niedoboru żelaza

Przyczyn niedoboru tego mikroelementu może być wiele, do głównych z nich należą:

• wegetarianizm - ponieważ żelazo z produktów roślinnych jest gorzej przyswajalne od tego, które występuje w produktach mięsnych;
• zaburzenia wchłaniania tego pierwiastka;
• utrata znacznej ilości krwi - na przykład w wyniku obfitych miesiączek.

Szczególną grupą osób są kobiety w ciąży. Ze względu na rozwijający się w ich organizmie płód wzrasta u nich dzienne zapotrzebowanie na żelazo, które jest niezbędne do prawidłowego ukształtowania układu krwiotwórczego i nerwowego u dziecka. Dlatego u ciężarnych zaleca się dodatkową suplementację tym pierwiastkiem. Warto już na etapie planowania ciąży porozmawiać o tym ze swoim ginekologiem.

Objawy niedoboru żelaza

Do głównych objawów niedoboru należą:

• spadek wydolności organizmu
• bladość skóry
• zajady
• osłabienie
• łamliwość i wzmożone wypadanie włosów
• niedokrwistość.

Niedobór tego mikroelementu można stwierdzić na podstawie badania morfologii krwi. Warto profilaktycznie wykonać go przynajmniej dwa razy w roku.
Jeśli zauważasz u siebie niepokojące objawy warto skonsultować się ze swoim lekarzem.

Skutki nadmiaru żelaza

Należy pamiętać o tym, że tak jak w przypadku innych mikro- i makroelementów, nie tylko niedobór, ale i nadmiar żelaza jest równie niekorzystny dla zdrowia. Może powodować dolegliwości ze strony układu pokarmowego, a także zwiększa ryzyko insulinoopornośći i cukrzycy.

Żelazo w diecie, czyli żelazo hemowe i niehemowe

W przypadku konieczności uzupełniania niedoborów żelaza, nie bez znaczenia jest źródło pochodzenia tego pierwiastka. Jest to ważne ze względu na różnice jego wchłanialności. W produktach pochodzenia zwierzęcego żelazo występuje w postaci hemowej, która jest lepiej przyswajalną formą dla organizmu, z kolei w produktach roślinnych obecne jest gorzej wchłanialne żelazo niehemowego. Aby zwiększyć wchłanianie żelaza z przewodu pokarmowego warto łączyć produkty zawierające go w składzie z tymi, które mają dużą zawartość witaminy C.
Szczególnie dużo żelaza znajduje się w :

• mięsie;
• podrobach;
• jajach (zwłaszcza w żółtku);
• pestkach dyni;
• pistacjach;
• kakao;
• natce pietruszki;
• buraczkach (na przykład w postaci soku: Sok z buraka z dodatkiem witaminy C betaVital, Burak - 100% Sok betaVital).

W aptekach dostępny jest szeroki wybór preparatów z żelazem (Biofer, Żelazo chelatowane Plus,Chellaflex Żelazo). Pamiętaj jednak, że każdą taką suplementację należy skonsultować z lekarzem. Wszystkie te preparaty możecie zarezerwować wygodnie przez stronę KtoMaLek.pl w pobliskiej aptece, by mieć pewność, że wystarczy jedna wizyta do apteki.
Podczas stosowania preparatów z żelazem zabarwienie stolca zmienia się na kolor czarny, które minie po jego zakończeniu.

Interakcje żelaza z innymi preparatami

Żelazo wchodzi w interakcje z różnymi substancjami, co może wpływać pozytywnie bądź negatywnie na jego wchłanianie - dlatego warto wiedzieć z czym go łączyć, a jakich połączeń unikać.

• Witamina C zwiększa wchłanianie żelaza, dlatego warto w swojej diecie uwzględnić produkty szczególnie bogate w witaminę C jak natka pietruszki, papryka, maliny, czarna porzeczka);
• Ogranicz spożycie produktów wysokobiałkowych i wysokotłuszczowych;
• Także cynk, wapń, magnez i fosfor ograniczają przyswajanie żelaza;
• Suplementacja żelaza podczas przyjmowania antybiotyków z grupy tetracyklin i fluorochinolonów hamuje ich wchłanianie, a tym samym zmniejsza działanie;
• Równoczesne stosowanie NLPZ i preparatów z żelazem może nasilić działanie drażniące na śluzówkę przewodu pokarmowego.

Autor