Sprawdzamy dostępność
leków w 10 996 aptekach
1. Wskaż, gdzie jesteś
2. Znajdź potrzebny lek
3. Zarezerwuj on-line
4. Odbierz w aptece
Znajdź i zarezerwuj lek w najbliższej aptece!
Sprawdź teraz w najbliższej apteceSzczepionki ochronne
W tej kategorii znajdziesz szczepionki stymulujące układ odpornościowy do walki i zapobiegania chorobom wywołanym przez różnego pochodzenia patogeny.
Szczepionki
Co to są szczepionki?
W Farmakopei Europejskiej szczepionki zdefiniowano jako „preparaty zawierające antygeny, które są w stanie indukować u ludzi rozwój swoistej, czynnej odporności przeciwko czynnikowi zakaźnemu lub wytwarzanej przez niego toksynie lub antygenowi”. Szczepionki służą do kontrolowanego uzyskiwania odporności porównywalnej z uodpornieniem naturalnym nabywanym po zakażeniu dzikim drobnoustrojem. Szczepionkę podaje się w celu ochrony przed ciężkim przebiegiem choroby i powikłaniami. Uzyskanie odporności nabytej w wyniku szczepienia jest znacznie bardziej bezpieczne niż w wyniku „naturalnego” zachorowania.
Odporność czynna a odporność bierna
Odporność może być nabyta w sposób czynny lub bierny. Do nabycia odporności w sposób czynny dochodzi w wyniku zakażenia albo szczepienia. Odporność bierna jest następstwem podania immunoglobulin lub naturalnego przeniesienia przeciwciał przez łożysko w czasie ciąży.
Co zawierają szczepionki?
Szczepionki mogą zawierać:
- Drobnoustroje, które zostały inaktywowane (zabite) chemicznie lub fizycznie bez zniszczenia ich właściwości antygenowych.
- Żywe drobnoustroje pozbawione chorobotwórczości lub poddane działaniu zmniejszającemu ich chorobotwórczość (atenuowane) przy zachowaniu wystarczających właściwości antygenowych.
- Oczyszczone antygeny, uzyskane z drobnoustrojów metodą ekstrakcji, wydalane przez nie lub uzyskane metodą inżynierii genetycznej.
Jak działają szczepionki?
Po podaniu szczepionki układ odpornościowy wytwarza swoiste przeciwciała skierowane przeciw antygenom zawartym w szczepionce. W rezultacie, można uzyskać odporność na chorobę zakaźną bez zachorowania. Jeśli zostaniemy narażeni na kontakt z drobnoustrojem chorobotwórczym, który zawiera takie same antygeny, jak w szczepionce, nasz układ odpornościowy będzie przygotowany i skutecznie zwalczy zakażenie zanim dojdzie do rozwoju choroby.
Podział szczepionek ze względu na rodzaj antygenu
Ze względu na rodzaj zawartego antygenu szczepionki dzielimy na:
- żywe – zawierają szczepy żywych drobnoustrojów o znikomej zjadliwości. Do tego rodzaju szczepionek zaliczamy szczepionki np.: przeciw ospie prawdziwej, polio (OPV), śwince, odrze i różyczce (MMR), ospie wietrznej, rotawirusom, gruźlicy (BCG).
- inaktywowane – zawierają martwe drobnoustroje zniszczone pod wpływem czynników chemicznych czy fizycznych, które zachowują swoje właściwości do wywołania reakcji immunologicznej, przy braku zdolności chorobotwórczych. Przykładami szczepionek inaktywowanych są IPV, WZW typu A, krztuścowi, dżumie i wąglikowi.
- zawierające oczyszczone antygeny, podjednostkowe – zawierają wybrane pojedyncze i oczyszczone antygeny drobnoustrojów zamiast całych drobnoustrojów. Do przykładów zalicza się preparaty przeciw Haemophilus influenzae typu b, Streptococcus pneumoniae i Neisseria meningitidis.
- szczepionki rekombinowane – zawierają antygen lub jego fragmenty, który jest wytwarzany na drodze inżynierii genetycznej. Przykładem szczepionki rekombinowanej jest preparat przeciw wirusowi zapalenia wątroby typu B (HBV).
- anatoksyny (toksoidy)
Podział szczepionek ze względu na drogi podania
Ze względu na drogę podania szczepionki dzielimy na:
- podawane we wstrzyknięciu (domięśniowo lub podskórnie) – w ten sposób podawana jest większość szczepionek.
- doustne – w ten sposób podaje się zwykle szczepionki żywe, takie jak atenuowana szczepionka przeciw rotawirusom, czy atenuowana szczepionka przeciwko cholerze.
- wziewne, czyli podawane przez rozpylenie szczepionki do nosa. W ten sposób podaje się żywą, atenuowaną szczepionkę przeciw grypie.
