Halitoza – przekleństwo nieświeżego oddechu

Halitoza – problem nieświeżego oddechu

Przewlekle nieświeży oddech nazywany jest halitozą (łac. halitosis) bądź cuchnącym oddechem (łac. fetor ex ore), częściej używając tej pierwszej, mniej plastycznej w opisie formy. Szacuje się, że problem ten dotyczyć może nawet co czwartego dorosłego człowieka, niezależnie od wieku i płci. Tej przypadłości nie należy mylić z „porannym oddechem”, czyli przykrym zapachem z ust pojawiającym się z rana, jeszcze przed pierwszym myciem zębów. Halitoza ma bowiem charakter trwały i nie ustępuje mimo wykonywania wszystkich zabiegów higienicznych – szczotkowania, nitkowania, czyszczenia języka – czy stosowania popularnych odświeżaczy oddechu (pastylek, gum do żucia, sprayów).

Wielu osobom problem nieświeżego oddechu wydaje się błahy, jednak halitoza może niekorzystnie wpływać na nawiązywanie i utrzymywanie kontaktów towarzyskich, a także być przyczyną dyskomfortu i poważnych kompleksów.

Przyczyny halitozy – gdzie leży źródło problemu?

Nawet w 9 na 10 przypadków przyczyny przewlekle nieświeżego oddechu swoje źródło mają w obrębie jamy ustnej. Najczęstszą przyczyną jest brak należytej higieny jamy ustnej. Niedokładne i nieregularne szczotkowane zębów sprzyja odkładaniu się płytki nazębnej i kamienia, które są idealnym środowiskiem do rozwoju beztlenowych bakterii Gram-ujemnych. Prócz powierzchni zębów mogą one występować głęboko w kieszonkach zębodołowych oraz na tylnej części języka. Bakterie te rozkładają resztki jedzenia, w trakcie tego procesu uwalniane są lotne związki siarki, odpowiedzialne za przykry zapach z ust. Ponadto gromadzenie się na zębach osadów z czasem doprowadzić może do rozwoju stanu zapalnego i chorób przyzębia, w tym paradontozy, których objawem może być cuchnący oddech. Również zmiany próchniczne na zębach są źródłem nieprzyjemnego zapachu.

Czasem przyczyna zlokalizowana jest w jamie ustnej, jednak nie ma związku z zachowaniem higieny. Częstą przypadłością jest grzybica jamy ustnej – choroba wywoływana przeważnie przez drożdżaki z rodzaju Candida. Te drobnoustroje mogą namnażać się na skutek zaburzeń hormonalnych, obniżenia odporności, nadmiernego stosowania płynów antybakteryjnych a także przyjmowania niektórych leków (m.in. antybiotyków i kortykosteroidów wziewnych). Czasem powodem nieprzyjemnego zapachu z ust są przewlekłe stany zapalne języka i jamy ustnej, zatok przynosowych i migdałków.

Rzadziej przyczyną halitozy są problemy zlokalizowane w obrębie przewodu pokarmowego. Nieprzyjemny zapach z ust może być konsekwencją stanu zapalnego śluzówki żołądka (spowodowanego np. zakażeniem bakterią Helicobacter pylori) lub chorobą refluksową przełyku, w przebiegu której dochodzi do zarzucania kwaśnej treści żołądkowe do przełyku, czemu towarzyszy nieprzyjemny smak z ustach oraz przykry zapach.

Wykluczenie powyższych dolegliwości to ważny sygnał, że halitoza może być objawem poważniejszych schorzeń ogólnoustrojowych. Cuchnący oddech może być pierwszym symptomem nieuregulowanej cukrzycy, mocznicy, niewydolności wątroby, chorób psychicznych (schizofrenia, przewlekła psychoza, depresja), a nawet chorób nowotworowych przewodu pokarmowego lub płuc.

Skuteczne sposoby walki z halitozą

Nieświeży oddech jest krępujący i utrudnia prowadzenie życia towarzyskiego, nie dziwi więc, że osoby dotknięte tym problemem szukają skutecznych środków zaradczych. Niestety stosowanie gum do żucia, pastylek (np. Halitomin, Halitofast, Cynk Organiczny Naturtabs Fresh Mint), czy odświeżaczy w sprayu (Anida FLO, Fresh Breath) jedynie chwilowo eliminuje przykry zapach, jednak nie zwalcza przyczyn halitozy.

Pierwszym krokiem w walce z halitozą powinna być poprawa higieny jamy ustnej, ponieważ zaniedbanie tego obszaru jest najczęstszym źródłem tego typu dolegliwości. Należy pamiętać o dokładnym szczotkowaniu zębów, przynajmniej dwa razy w ciągu dnia, aby usuwać gromadzące się na powierzchni zębów osady. Uzupełnieniem powinno być czyszczenie języka (np. ACTIVE szczotka do czyszczenia języka, Curaprox skrobaczka do języka, Czyścik do języka Meridol Halitosis, Skrobaczka do języka Dentaid), stosowanie nici dentystycznej (np. Gum Fine Floss, Jordan Expand Fresh, KIN, Curaprox, Elmex), aby usuwać resztki pokarmów z przestrzeni międzyzębowych, a także płukanie jamy ustnej specjalistycznymi płynami (np. Meridol Pewność Oddechu, Chlorhexil Extra, Equilibra triple action, Dentosept Complex, Gum Ortho). Nie można też zapominać o regularnych wizytach u stomatologa. Raz do roku należy wykonać zabiegi piaskowania i skalingu, które usuwają nagromadzone osady, w tym kamień nazębny, który jest częstą przyczyną nieświeżego oddechu. Przy nieświeżym oddechu istotne jest odpowiednie nawodnienie organizmu, picie przynajmniej 2 litrów wody dziennie.

Jeżeli przyczyna halitozy nie wynika z problemów w jamie ustnej, należy udać się do lekarza rodzinnego i omówić z nim swój problem, aby wykryć źródło nieprzyjemnego zapachu i podjąć odpowiednie leczenie.

Bibliografia

1. Ł. Sroczyk, B. Kawala, "Halitoza – przegląd piśmiennictwa", Dental and Medical Problems 2011, 48, 2, 255–260
2. S. Herman, E. Mizgała, J. Herman, K. Ura-Sabat, "Halitoza - przyczyny, diagnostyka, leczenie", HIGHER SCHOOL’S PULSE 2016/10(4):13-17
3. M. Wiercińska, "Halitoza - skąd bierze się nieprzyjemny zapach z ust i jak się go pozbyć", Medycyna Praktyczna dla Pacjentów. Dostępne na: https://www.mp.pl/pacjent/objawy/286861,halitoza
4. M. Nowak, W. Hędzelek, "Halitoza — etiologia, diagnostyka i leczenie — przegląd piśmiennictwa", Dental Forum 2018 (2): s. 213-219.

Autor