Wzdęcia brzucha - najczęstsze przyczyny. Skuteczne sposoby na wzdęcia i gazy

Czym spowodowane są wzdęcia brzucha?

Wzdęcia brzucha wywoływane są przez gazy jelitowe, powstające w wyniku nadmiernego spożycia wzdymających pokarmów, a także poprzez połykanie powietrza podczas funkcji żucia. U człowieka ilość gazów wynosi średnio 200 ml. W skład gazów wchodzi: azot (jest go najwięcej), tlen, wodór, dwutlenek węgla oraz metan. W prawidłowo funkcjonującym układzie pokarmowym gazy jelitowe pozbywane są nawet 25 razy na dobę, co najczęściej dzieje się po spożyciu posiłku. Wzdęty brzuch charakteryzuje się, oprócz zatrzymania gazów jelitowych, również zwiększeniem obwodu ciała w okolicy jamy brzusznej.

Przyczyny wzdęć brzucha i jak sobie z nimi radzić?

Przyczyny, które mogą powodować wzdęcia brzucha to m.in.:

• zespół jelita drażliwego – większość osób cierpiących na zespół jelita drażliwego podaje wzdęcia jako jeden z objawów;
• SIBO – zespół rozrostu bakteryjnego jelita cienkiego;
• zaparcia;
• niewłaściwe trawienie;
• brak tolerancji na węglowodany;
• rak jelita grubego;
• celiakia;
• choroby jelit.

Wzdęty brzuch może być również stanem przejściowym spowodowanym nadmiernym przejedzeniem się.

Wzdęcia brzucha - jaką dietę stosować?

W walce ze wzdęciami brzucha ważne jest stosowanie diety bogatej w produkty pochodzenia roślinnego. Warto unikać ciemnego pieczywa, cebuli, warzyw kapustnych, otrąb oraz roślin strączkowych, które są uważane za produkty gazotwórcze. 

Z diety powinno się wykluczyć napoje gazowane. Należy również zwrócić uwagę, czy pacjent ma nietolerancję pokarmową, która może przyczynić się do powstawania większej ilości gazów w jelitach. Może to być np. nietolerancja laktozy lub fruktozy. 

Aby uniknąć wzdęć, w swojej diecie warto uwzględnić produkty, które nie mają dużej zdolności gazotwórczej, a są to m.in. banany, biały ryż, jaja, jogurt, owoce cytrusowe. Ważne jest również, aby pamiętać, że regularna aktywność fizyczna w dużym stopniu niweluje nieprzyjemne uczucie wzdęcia brzucha.

Co na wzdęcia, jeśli dieta nie pomaga?

Początkowo leczenie wzdęć brzucha może opierać się na podawaniu probiotyków i prebiotyków. Stosując probiotyki flora bakteryjna powraca do swojej naturalnej równowagi. Jeżeli to jednak nie wystarczy, warto podać lek na wzdęcia.

Jedną z substancji podawanych pacjentom w przypadku wzdęć brzucha jest simetykon, który powoduje pękanie pęcherzyków gazu w układzie pokarmowym. Pęknięte pęcherzyki gazu mogą zostać wydalone z organizmu w analogiczny sposób jak pokarm lub zostać wchłonięte przez ściany przewodu pokarmowego. Kolejną substancją stosowaną w tym schorzeniu jest węgiel aktywny, który charakteryzuje się właściwościami absorpcyjnymi.

W terapii farmakologicznej wzdętego brzucha można stosować również leki rozkurczowe, np. zawierające drotawerynę. 

Pamiętaj, że dostępność poszukiwanych preparatów w wybranych aptekach możesz sprawdzić za pomocą portalu KtoMaLek.pl.

Domowe sposoby na wzdęcia

Domowe sposoby na wzdęcia to m.in stosowanie herbat ziołowych. Mieszanki ziołowe na wzdęcia powinny zawierać:

• kolendrę siewną – jej olejki eteryczne działają przeciwbakteryjnie, a zawarty w niej D-linalol działa przeciwbólowo;
• miętę pieprzową – olejek eteryczny w jej składzie zawiera mentol, który ułatwia trawienie i ogranicza ból;
• rumianek pospolity – olejki eteryczne wchodzące w skład rumianku mają działanie przeciwbakteryjne, a flawonoidy działanie rozkurczowe.

Oprócz herbat ziołowych można stosować również siemię lniane, posiadające w swoim składzie dużą zawartość błonnika, który pobudza motorykę przewodu pokarmowego. Przygotowując posiłki warto dodawać do nich kminek zwyczajny, który redukuje działanie gazotwórczych pokarmów oraz ułatwia usuwanie gazów.

Wzdęcia u kobiet w ciąży

Wzdęcia w ciąży to jedna z głównych dolegliwości tego okresu. W tym czasie również należy zadbać o dietę oraz gospodarkę mineralno-witaminową. Większość kobiet, które skarżą się na wzdęcia brzucha i gazy, ma niedobory witamin i minerałów, które warto uzupełnić po konsultacji z lekarzem. Aktywność fizyczna, taka jak joga, również pomaga w walce ze wzdęciami oraz pozytywnie wpływa na samopoczucie kobiety.

Bibliografia:

1. Balwierz, R.J., Jasiński, K., Osowski, M., Grela, K., Karpęcka-Gałka, E., Kusakiewicz-Dawid, A., Skotnicka-Graca, U. (2021). Rola diety i metod leczenia żywieniowego w ograniczeniu dolegliwości zespołu jelita drażliwego. Farmacja Polska, 77, 5, s. 329-334.
2. Gulbicka, P., Grzymisławski, M. (2016). Wzdęcia brzucha – najczęstsze przyczyny i postępowanie. Piel. Zdr. Publ., 6,1, s. 69-76.
3. Jackowska, A., Łukaszyk, A. (2008). Wzdęcia – mity i fakty. Przegląd Gastroenterologiczny, 3(5), s. 243-246.
4. Jak leczyć wzdęcia? (2013). Medycyna praktyczna. Dostępne na: https://www.mp.pl/pacjent/gastrologia/lista/90833,jak-leczyc-wzdecia.
5. Simetykon. Baza leków. Medycyna Praktyczna. Dostępne na: https://www.mp.pl/pacjent/leki/subst.html?id=747. (Dostęp: wrzesień 2022)
6. Węgiel aktywowany.  Baza leków. Medycyna Praktyczna. Dostępne na: https://www.mp.pl/pacjent/leki/subst.html?id=838. (Dostęp: wrzesień 2022).
7. Wiercińska, M. (2022). Gazy jelitowe. Medycyna Praktyczna. Dostępne na: https://www.mp.pl/pacjent/objawy/50648,gazy.

Autor