Co może oznaczać ból brzucha?

Ból brzucha – dobrze, że czasem boli

Nie sposób polubić się z bólem brzucha, jednak warto mieć świadomość, że jest to ważny objaw z punktu widzenia diagnostyki. Ból, niezależnie od jego położenia, zmusza nas do odkrycia jego źródła, często choroby, która jest przyczyną nieprzyjemnych objawów.  Utrzymujący się ból brzucha może wskazywać na różne zaburzenia czynności układu pokarmowego lub choroby narządów jamy brzusznej. Pomocy najlepiej szukać u lekarza rodzinnego, który na podstawie badań i wywiadu medycznego podejmie leczenie lub skieruje nas na dalszą diagnostykę do specjalisty.

Różne oblicza bólu brzucha

Samo stwierdzenie, że „boli nas brzuch” to zbyt mało, by postawić prawidłową diagnozę. Dokładny opis dolegliwości może pomóc lekarzowi w ustaleniu, gdzie leży problem. Podstawą jest określenie lokalizacji bólu. Czy odczuwamy dyskomfort w górnej lub dolnej, prawej lub lewej części brzucha? Istotny jest również czas trwania bólu. Jeżeli pojawił się nagle, może być to objaw niedrożności przewodu pokarmowego, a nawet perforacji, co jest już stanem zagrażającym życiu. Nagły ból o charakterze kolkowy najczęściej wskazuje na kamicę żółciową lub kolkę nerkową. Bywa również tak, że ból towarzyszy nam przez dłuższy czas lub ma skłonność do nawracania. Nie jest tak intensywny, ja te wymienione wcześniej, jednak w dłuższej perspektywie jest uciążliwy. Tak przeważnie objawia się choroba wrzodowa.

Oprócz lokalizacji i charakteru bólu, należy zwrócić uwagę na różne czynniki, które wpływają na zaostrzenie lub złagodzenie objawów. Ból może się nasilać na czczo lub podczas schylania, a słabnąć po posiłku lub oddaniu stolca. Wszystkie te informacje warto przekazać lekarzowi.

Najczęściej diagnozowane przyczyny bólu brzucha

Większość przypadków bólu brzucha to prozaiczne, codzienne dolegliwości, które nie stanowią dużego zagrożenia, jednak często są źródłem dyskomfortu. Kiedy może boleć nas brzuch?

Niestrawność po posiłku

Dominującą przyczyną przemijającego bólu brzucha jest niestrawność. Pojawia się, gdy zjemy zbyt obfity, tłusty posiłek, a także, gdy jemy w pośpiechu i nieregularnie. W niestrawności odczuwamy nie tylko ból brzucha, często towarzyszą jej wzdęcia, odbijanie się, nudności i uczucie pełności, które może utrzymywać się do kilku godzin po posiłku.

Ból menstruacyjny

Ból podczas miesiączki towarzyszy każdej kobiecie w wieku rozrodczym. Wraz z bólem pojawia się comiesięczne krwawienie z dróg rodnych. Stan ten spowodowany jest przemianami hormonalnymi zachodzącymi w organizmie kobiety. Z początkiem cyklu endometrium wyściełające macicę zaczyna siłę łuszczyć, czemu sprzyjają bolesne skurcze mięśni macicy. U niektórych kobiet ból bywa tak silny, że promieniuje aż do pleców. Może trwać od kilku dni.

Jelitówka, czyli grypa żołądkowa

Choć określana mianem grypy, jelitówka z typową grypą ma niewiele wspólnego. Wywołują ją rotawirusy, noro- i adenowirusy, a także niektóre grzyby, pasożyty i bakterie. Objawy pojawiają się gwałtownie. Osoba chora skarży się na kłujący ból brzusza, nudności i wymioty, a często również obfite i wodniste biegunki. Dolegliwości te bardzo osłabiają organizm.

Refluks żołądkowo-przełykowy

Jeżeli piekący ból i ucisk odczuwane są w okolicy mostka, a czasem promieniują na tylną część gardła, to najprawdopodobniej choroba refluksowa. Przyczyną dolegliwości jest cofająca się treść żołądkowa, która oprócz bólu powoduje nudności, odbijanie się i kwaśny smak w ustach.

Wrzody żołądka i dwunastnicy

W przypadku wrzodów chory może odczuwać piekący ból w okolicy nadbrzusza, któremu często towarzyszy uczucie rozpierania i pełności po posiłku. Zdarza się jedna, że choroba nie daje żadnych objawów.

Zapalenie wyrostka robaczkowego

Stan zapalny wyrostka robaczkowego najczęściej wywołują kamienie kałowe, zatykające światło wyrostka. Zapalenie może się również rozwinąć na skutek zmian guzowatych i owrzodzeń w świetle wyrostka lub obecności pasożytów. Chory odczuwa uporczywy ból, który z początku rozlany jest na cała jamę brzuszną. Z czasem można go zlokalizować po prawej stronie tułowia, powyżej pachwiny. Dodatkowymi objawami są: podwyższona temperatura, nudności i wymioty, utrata apetytu. Stan ten wymaga natychmiastowej interwencji lekarskiej.

Ostre zapalenie pęcherzyka żółciowego

Zapalenie pęcherzyka żółciowego jest powikłaniem kamicy żółciowej. W przebiegu tej choroby kamienie żółciowe gromadzą się w pęcherzyku żółciowym lub drogach żółciowych. Typowym objawem tego stanu zapalnego jest utrzymująca się przez kilka godzin kolka żółciowa. Ból odczuwany jest w prawym nadbrzuszu i nasila się przy głębszym wdechu.

Jak radzić sobie z bólem brzucha?

Ból brzucha możemy próbować łagodzić na własną rękę, o ile nie podejrzewamy żadnego poważniejszego schorzenia. Skuteczne w walce z bólem są leki przeciwbólowe z grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ), do których zalicza się m.in. ibuprofen (Ibalgin Maxi, Ibumax, Ibuprom, MIG, Nurofen), naproksen (Naxii, Aleve), czy działający przeciwbólowo paracetamol (Apap, Panadol, Codipar). Trzeba jednak pamiętać, że leki z grupy NLPZ mogą działać drażniąca na śluzówkę żołądka i nie są wskazane przy chorobie wrzodowej. Ulgę w bólu mogą przynieść także preparaty rozkurczowe na bazie drotaweryny (np. No-Spa, Deespa, Spastyna Max) oraz butylobromku hioscyny (Buscopan, Scopolan).

Jeżeli przyczyną dyskomfortu jest niestrawność, pomocne mogą się okazać napary z ziół zwiększających wydzielanie soków trawiennych i działających rozkurczowo na mięśnie układu pokarmowego, takich jak: koszyczek rumianku, mięta pieprzowa, korzeń mniszka, koper włoski. Rozluźniająco na brzuch zadziała też ciepły okład i leżenie w pozycji z podkurczonymi nogami. Warto również sięgnąć po siemię lniane znane przede wszystkim z dobroczynnego działania w chorobie wrzodowej. Zawarte w nasionach śluzy powlekają błony śluzowe przełyku, żołądka i częściowo dwunastnicy, chroniąc je przed agresywnym działaniem  kwasu solnego.

Jeśli mimo podjętych działań ból nadal się utrzymuje lub nasila i występują inne, niepokojące objawy, takie jak: podwyższona temperatura, nudności i wymioty, krew w stolcu, zatrzymanie stolca oraz ból, który uniemożliwia sen, należy skonsultować się z lekarzem.