Jak zbić cukier? Najlepsze sposoby na obniżenie poziomu cukru we krwi

Norma cukru we krwi - jak rozpoznać cukrzycę?

Glikemia, czyli poziom glukozy we krwi, jest wartością zmienną, która w ciągu dnia ulega wahaniom. Kontrolowanie jej poziomu jest jednym z najważniejszych badań, wykorzystywanych w diagnostyce cukrzycy. Każda zdrowa osoba powinna przynajmniej raz w roku wykonać badanie poziomu cukru, aby mieć pod kontrolą gospodarkę węglowodanową organizmu. Z kolei osoby obserwujące u siebie objawy zespołu metabolicznego oraz te, u których ryzyko wystąpienia cukrzycy jest wysokie, powinny to robić częściej, uwzględniając regularne kontrole lekarskie.

Typowe, wczesne objawy cukrzycy typu 2 to wzmożone pragnienie i częstsze wizyty w toalecie, chroniczne zmęczenie i nadmierna senność (nasilająca się zwłaszcza po posiłku), przyrost masy ciała, a także częstsze infekcje i nawracające problemy skórne. Jeżeli obserwujemy u siebie podobne symptomy, organizm może nam sygnalizować, że nie radzi sobie z metabolizowaniem węglowodanów. W takiej sytuacji należy udać się do lekarza rodzinnego, który przeprowadzi pogłębiony wywiad medyczny i skieruje nas na badania.

Badanie glukozy na czczo

Glukozę na czczo oznacza się w próbce krwi pobranej w godzinach porannych. Od ostatniego posiłku powinno minąć przynajmniej 8 godzin, w przeciwnym razie uzyskany wynik glikemii może być zafałszowany.

Norma cukru we krwi w badaniu krwi żylnej na czczo

• < 70 mg/dl (3,9 mmol/l) – hipoglikemia - zbyt niski poziom glukozy;
• od 70 do 99 mg/dl (3,9–5,5 mmol/l) – optymalna glikemia na czczo;
• od 100 do 125 mg/dl (5,6 - 6,9 mmol/l) – podwyższona glukoza na czczo (stan przedcukrzycowy);
• > 126 mg/dl (7,0 mmol/l) w co najmniej dwóch pomiarach – cukrzyca.

Doustny test obciążenia glukozą (OGTT)

Krzywa cukrowa, krzywa glikemiczna - to kilka innych określeń na doustny test obciążenia glukozą. Do tego badania pacjent również musi przystąpić na czczo. W jego przebiegu pacjentowi kilkukrotnie pobiera się krew (przed i po wypiciu roztworu glukozy), aby sprawdzić, jak organizm radzi sobie z metabolizowaniem cukru i wydzielaniem insuliny. Krzywa cukrowa jest badaniem obowiązkowym dla kobiet ciężarnych, wykonuje się je między 24. a 28. tygodniem ciąży, aby potwierdzić lub wykluczyć cukrzycę ciążową.

Glikemia w 120. minucie doustnego testu tolerancji glukozy:

• wynik poniżej 140 mg/dl oznacza prawidłową tolerancję glukozy,
• wynik między 140 mg/dl a 199 mg/dl oznacza nietolerancję glukozy,
• wynik równy lub powyżej 200 mg/dl oznacza cukrzycę.

Kryteria rozpoznania cukrzycy ciążowej na podstawie wyników krzywej cukrowej:

• Na czczo: między 92 mg/dl a 125 mg/dl,
• 60. minuta: powyżej 180 mg/dl,
• 120. minuta: między 153 mg/dl a 199 mg/dl.

​

Prawidłowy poziom cukru we krwi z palca

Osoby chorujące na cukrzycę powinny monitorować poziom glukozy nawet kilka razy dziennie. Urządzeniem, które umożliwia wykonywanie codziennych pomiarów stężenia glukozy we krwi, jest glukometr. Na rynku dostępne są urządzenia różnych firm, np. Glukometr Abra, Glukometr Microdot, Diagnostic Gold System, Glukometr Cera-Chek 1 Code. 

Prawidłowy poziom cukru na czczo przy pomiarach glukometrem powinien wynosić 70–99 mg/dl, a dwie godziny po posiłku poniżej 140 mg/dl.

Co oznacza indeks glikemiczny produktów w kontekście cukrzycy?

Często słyszy się, że osoby zmagające się z cukrzycą, powinny spożywać produkty o niskim indeksie glikemicznym. Termin ten oznacza procentową szybkość wzrostu stężenia glukozy we krwi po spożyciu danych produktów w porównaniu do wzrostu, jaki następuje po spożyciu tej samej ilości węglowodanów w postaci czystej glukozy.

Po zjedzeniu produktów zawierających węglowodany następuje wzrost stężenia glukozy we krwi, które osiąga maksimum po upływie 20–30 minut i stopniowo w ciągu kolejnych 90–180 minut wraca do poziomu na czczo. Stężenie cukru w surowicy zależy zarówno od ilości, jak i rodzaju spożywanych węglowodanów, a uwzględnienie indeksu glikemicznego produktów pozwala lepiej kontrolować glikemię.

W celu ułatwienia wyboru odpowiednich produktów przyjęto następujące wartość IG:

• niski IG < 55;
• średni IG 55-70;
• wysoki IG > 70.

Szybko trawione i wchłaniane węglowodany tzw. łatwo przyswajalne mają wysoki indeks glikemiczny. Powoduje to błyskawiczny wzrost stężenia glukozy we krwi. Wolno trawione i wchłaniane węglowodany mają niski IG, a stężenie cukru we krwi po ich spożyciu podnosi się powoli.

Jak obniżyć podwyższony cukier dietą?

Odpowiednia dieta cukrzycowa to klucz do lepszego komfortu życia diabetyka. Prawidłowo skomponowany jadłospis sprawi, że posiłki będą urozmaicone, a poziom glukozy we krwi utrzymany na odpowiednim poziomie. Pomimo tego, że to właśnie węglowodany podnoszą poziom glikemii, to nie można z nich zrezygnować. Powinny one stanowić ok. 45 - 50% energii niezbędnej do funkcjonowania organizmu (dokładna ilość dobierana jest indywidualnie w zależności od stanu zdrowia i trybu życia pacjenta). Należy unikać węglowodanów łatwo przyswajalnych, czyli tych, które mają wysoki indeks glikemiczny. Znajdują się one w takich produktach jak: słodycze, wyroby cukiernicze, pieczywo pszenne, słodzone napoje, oczyszczone ziarna zbóż oraz bardzo słodkie i dojrzałe owoce. 

Doskonałym wyborem węglowodanów złożonych w diecie diabetyka będą: 

• kasze;
• pieczywo pełnoziarniste;
• nasiona roślin strączkowych;
• otręby;
• świeże i surowe warzywa oraz niedojrzałe owoce.

Produkty te są doskonałym źródłem błonnika pokarmowego, który pomaga zbić cukier w organizmie. Ważnym towarzyszem węglowodanów jest białko dodane do posiłku w postaci produktów mlecznych, jaj, ryb czy chudego mięsa. Zarówno białko, jak i tłuszcz roślinny w postaci orzechów, nasion czy oliwy spowalniają uwalnianie cukru do krwi. Jeżeli mamy kłopot ze zbilansowaniem diety, warto pomyśleć o konsultacji u dyplomowanego dietetyka.

Doskonałym sposobem na kontrolowanie glikemii jest używanie niektórych przypraw takich jak imbir, cynamon, kozieradka pospolita, kurkuma czy żeń-szeń. Oprócz obniżania poziomu glukozy pobudzają również przemiany lipidów i węglowodanów, mają działanie antyoksydacyjne, chronią wątrobę, obniżają poziom cholesterolu i trójglicerydów we krwi.

Kolejnym sposobem na kontrolę glikemii jest regularność spożywania posiłków. Zaleca się, aby diabetycy spożywali 5-6 posiłków dziennie. Należy pamiętać o lekkiej przekąsce przed snem, aby nie doprowadzić do hipoglikemii podczas spoczynku nocnego.

Aktywność fizyczna - sposób na prawidłowy cukier

Regularny wysiłek fizyczny to kolejny sposób na skuteczne zbicie cukru we krwi. Powoduje on redukcję nadmiernych kilogramów oraz sprawia, że organizm szybciej zużywa znajdującą się we krwi glukozę. Dzięki wprowadzeniu aktywności fizycznej następuje redukcja stresu w organizmie oraz poprawa jakości snu.

Chorując na cukrzycę, bardzo ważną kwestią jest samokontrola. Codzienna obserwacja sygnałów płynących z organizmu umożliwi zapobieganie dalszym powikłaniom.

Wysoki cukier na czczo - czy zawsze oznacza cukrzycę?

Dominującą przyczyną podwyższonej glikemii jest cukrzyca typu 2 (lub typu 1), jednak nie w każdym przypadku wysoki cukier od razu świadczy o tej chorobie. Wysoki cukier we krwi może być też konsekwencją:

• insulinooporności (oporności tkanek na działanie insuliny - hormonu wydzielanego przez trzustkę), która w dłuższej perspektywie może doprowadzić do rozwoju cukrzycy;
• przewlekłej niewydolności nerek;
• akromegalii;
• zespołu Cushinga;
• przyjmowania niektórych leków (m.in. leki hormonalne, antydepresanty, kortykosteroidy),
• spożywania posiłków wysokowęglowodanowych.

Podwyższony poziom glukozy we krwi niezależnie od przyczyny zawsze stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia i prowadzić może do groźnych powikłań. Właśnie dlatego regularne badanie cukru we krwi jest tak istotne. Utrzymująca się hiperglikemia znacząco zwiększa ryzyko rozwinięcia się mikroangiopatii cukrzycowych (retinopatia, nefropatia, neuropatia), które niekorzystnie wpływają na narząd wzroku, pracę nerek i układu nerwowego, a także makroangiopatii, czyli uszkodzeń dużych naczyń krwionośnych. Te ostatnie pogłębiają procesy miażdżycowe w naczyniach, w konsekwencji prowadząc do rozwoju choroby niedokrwiennej serca.

Autor