Dlaczego jesteśmy ciągle zmęczeni?

Różne rodzaje zmęczenia

Zmęczenie objawia się niemożnością podjęcia dalszego wysiłku w wyniku braku rezerw energetycznych. To fizjologiczny, zupełnie naturalny objaw, chroniący organizm przed zbyt intensywna pracą i nadmiernym przeciążeniem. Zmęczenie następuje w wyniku pracy, zarówno umysłowej, jak i fizycznej, a także po wysiłku fizycznym. Jest także częstą reakcją na silny, przewlekły stres. Powinno być dla nas jasnym sygnałem, że najwyższy czas na odpoczynek.

Zmęczenie jest wypadkową kilku czynników występujących najczęściej jednocześnie. Gdy o nim mowa, zwykle myślimy o zmęczeniu fizycznym, które jest wynikiem intensywnej aktywności fizycznej i pracy mięśni. Objawia się ono bolesnością, czasem obrzmieniem oraz zmniejszoną zdolnością mięśni do skurczu. Często towarzyszą mu tzw. zakwasy. Inaczej objawia się zmęczenie umysłowe, które następuje na skutek ciężkiej pracy lub nauki. Gdy nas dopada, trudno się skoncentrować i skupić na czymś uwagę, możemy mieć również problemy z zapamiętywaniem i przyswajaniem nowej wiedzy i umiejętności.

Zmęczenie emocjonalne manifestuje się ogólnym rozdrażnieniem i spadkiem nastroju. Gorzej radzimy sobie ze stresem, często miewamy problemy z zasypianiem. Warto również wspomnieć o zmęczeniu sensorycznym, związanym z nadmiernym obciążeniem jednego ze zmysłów. Długa ekspozycja na hałas (np. podczas koncertu) czy długie wpatrywanie się w ekran mogą być dużym obciążeniem i skutkować nadwrażliwością poszczególnych narządów zmysłów.

Tymczasowe zmęczenie nie jest szkodliwe dla zdrowia, jednak utrzymujące się zbyt długo może negatywnie wpływać na nasze relacje społeczne i zawodowe. Utrudnia wykonywanie obowiązków, zmniejsza wydajność i znacznie podnosi ryzyko popełniania błędów. Co więcej, ciągłe wyczerpanie niekorzystnie oddziałuje na działanie układu immunologicznego, co rzutuje na nasze zdrowie.

Jakie są objawy ciągłego zmęczenia?

Gdy jesteśmy przemęczeni, nie radzimy sobie z codziennymi wyzwaniami. Jesteśmy psychicznie mniej odporni na różne sytuacje stresowe, co dodatkowo pogłębia uczucie zmęczenia i brak sił. Często skarżymy się na przewlekłe bóle głowy oraz mięśni, w tym także bóle karku a nawet kręgosłupa. Popularnym objawem są także kłopoty z działaniem układu trawiennego, co manifestuje się w postaci chronicznych bólów brzucha i biegunek. Osoby przewlekle zmęczone zwykle cierpią na bezsenność, co pogłębia problemy z i tak już rozregulowanym rytmem dobowym. Z tego powodu w ciągu dnia jesteśmy senni, apatyczni i niezdolni do pracy. Nierzadko przewlekłe zmęczenie jest przyczyną problemów z cerą, wypadaniem włosów i przybieraniem na wadze. U kobiet efektem przemęczenia mogą być zaburzenia cyklu i problemy z zajściem w ciążę.

Jak radzić sobie z chronicznym zmęczeniem?

W przypadku wymienionych wcześniej objawów zmęczenia łatwo znaleźć ich przyczynę i ją wyeliminować. Jeżeli niedawno odbyliśmy bardzo intensywny trening, oczywistym jest, że będziemy zmęczeni, mięśnie będą obolałe i nasze ciało wymaga odpoczynku. Coraz częściej zdarza się jednak, że jesteśmy ciągle zmęczeni, a nie znamy przyczyny tego stanu. Co może być powodem ciągłego zmęczenia i jak sobie z nim radzić?

• Za mało śpimy - brak snu to najczęściej przywoływana przyczyna zmęczenia. Za mało czasu poświęconego w nocy na sen skutkuje niewyspaniem i ciągłym ziewaniem w ciągu dnia. Aby efektywnie się wyspać dobrze jest zadbać o odpowiednią higienę snu. Warto również sprawdzić, czy nie cierpimy na bezdech senny.
• Za dużo się stresujemy - przewlekły stres ma fatalny wpływ na nasze samopoczucie i zdrowie. Wywołuje problemy z zasypianiem, jest przyczyną bólów różnego rodzaju, sprawia, że stajemy się bardziej drażliwi i nerwowi. Nic więc dziwnego, że w wyniku stresu jesteśmy zwyczajnie wyczerpani. Jedynym wyjściem z tej sytuacji jest ograniczenie stresogennych sytuacji. Wiadomo jednak, że jest to bardzo trudne zadanie.
• Brakuje nam witamin i mikroelementów - źle zbilansowana dieta może skutkować chronicznym zmęczeniem. Odpowiednia podaż węglowodanów, tłuszczów i białka powinna dostarczać odpowiedniej dawki energii, potrzebnej do codziennej pracy. Często jednak zjadamy zbyt dużo tłuszczów nasyconych i węglowodanów prostych, co ma ogromny wpływ na nasze samopoczucie. Skoro o diecie mowa, należy wspomnieć również o witaminach i minerałach. Niedobory witamin z grupy B (Witamina B Complex, InnovitumB, Naturell Witamina B Complex, Vitaminum B compositum hec), witaminy D (Vigantoletten, Vitrum-D3, D-Vitum Forte, Molekin D3) oraz magnezu (Bio-Magnez, Chellaflex Magnez B6, Protego Magnez B6) i żelaza (Ascofer, Biofer, Chellaflex Żelazo) skutkują sennością, osłabieniem i problemami z koncentracją, dlatego warto zadbać o dostarczanie ich w diecie. Jeżeli mamy z tym problem, możemy sięgnąć po suplementy, które uzupełnią ich braki, jednak warto wcześniej skonsultować się z lekarzem.

• Jesteśmy odwodnieni – nawet niewielkie odwodnienie może przyczyniać się do odczuwania zmęczenia. Dlatego należy sumiennie nawadniać organizm przez cały dzień, zwłaszcza latem. W ciągu doby powinniśmy wypijać około 2-2,5 litra płynów. Może to być woda mineralna, ziołowe herbaty czy soki ze świeżych owoców. Raczej unikajmy mocnej kawy i herbaty.
• Nie uprawiamy sportu – wprawdzie aktywność fizyczna nieuchronnie prowadzi do zmęczenia fizycznego, jednocześnie pomaga radzić sobie ze stresem, przez co odpręża i poprawia nastrój. Pomaga również utrzymać prawidłową wagę oraz dobrą kondycję, które mają wpływ na efektywny sen. Warto zatem uprawiać sport kilka razy w tygodniu. Do wyboru mamy szereg ciekawych aktywności, jak bieganie, jazda na rowerze, pływanie, zajęcia zorganizowane w klubach fitness, rolki itp.

Ciągłe zmęczenie jako objaw choroby

Jeżeli mimo zmiany nawyków nadal zmagamy się z chronicznym zmęczeniem, warto się zastanowić, czy przyczyną nie jest choroba. Okazuje się, że zmęczenie może być objawem wielu schorzeń, w tym:

• niedoczynności tarczycy,
• anemii,
• niewydolności nerek,
• chorób serca i płuc,
• cukrzycy,
• schorzeń wątroby,
• depresji,
• alergii i nietolerancji pokarmowych.

Oczywiście w takich sytuacjach zmęczenie jest tylko jednym z objawów, jednak utrzymujące się zbyt długo powinno być dla nas sygnałem, by skonsultować sprawę z lekarzem. Chroniczne zmęczenie często towarzyszy także osobom ze zbyt niskim ciśnieniem oraz przyjmujących niektóre leki np. preparaty hipotensyjne, leki nasenne, niektóre środki na przeziębienie i kaszel.

Zespół przewlekłego zmęczenia

Jeżeli uczucie ciągłego zmęczenia i nadmierna senność utrzymują się dłużej, niż 6 miesięcy, może to być objawem tzw. zespołu przewlekłego zmęczenia (ang. CFS - chronic fatigue syndrome). Stan ten często bywa bagatelizowany, jednak może prowadzić do poważnych zaburzeń emocjonalnych i psychicznych. Podłoże tych dolegliwości jest wieloczynnikowe, a rozwój CFS może mieć związek także z chorobami współistniejącymi, w tym psychicznymi.