Jak rozpoznać objawy zawału serca?

Co jest przyczyną zawału serca?

Choroby układu krążenia są dominującą przyczyną zgonów w Polsce. Jedną z najczęściej diagnozowanych jest choroba niedokrwienna serca (inaczej choroba wieńcowa), w przebiegu której dochodzi do niedostatecznego zaopatrywania serca w substancje odżywcze i tlen. W blisko 90% przypadków za rozwój choroby wieńcowej odpowiedzialna jest miażdżyca tętnic wieńcowych. Schorzenie to charakteryzuje się odkładaniem się blaszki miażdżycowej, która upośledza przepływ wieńcowy poprzez zwężenie światła naczyń. Na ten stan rzeczy przeważnie "pracujemy" przez wiele lat źle zbilansowaną dietą i brakiem ruchu.

Zawał mięśnia sercowego częściej występuje u mężczyzn niż u kobiet, przeważnie po 40. roku życia. Ryzyko rośnie u osób otyłych, palących papierosy, zmagających się z nadciśnieniem tętniczym, cukrzycą i hipercholesterolemią. W Polsce rocznie na zawał umiera nawet 200 tysięcy osób.

Charakterystyczne objawy zawału serca

Choć o zawale serca mówi się wiele, nie każdy zna jego typowe symptomy. Znajomość tych objawów może uratować życie nam lub bliskiej osobie, dlatego warto je zapamiętać.

Ból w klatce piersiowej

W trakcie zawału chory odczuwa bardzo silny, kłujący i rozpierający ból w klatce piersiowej, który utrudnia oddychanie. Nie sposób określić jego dokładnej lokalizacji, gdyż rozlewa się na znaczną część klatki piersiowej. Z każdą kolejną minutą narasta i nie ustępuje podczas zmiany pozycji, ruchu, czy odpoczynku. Promieniuje do szyi i żuchwy, a także do lewej ręki, na brzuch i plecy.

Trzeba pamiętać, że nie u każdego pojawia się tak silny ból. Osoby chorujące na cukrzyce mogą praktycznie nie odczuwać bólu przy zawale. Zdarza się też, że u części pacjentów zawał bywa odczuwany jako dolegliwości ze strony układu pokarmowego. Objawami przypomina wrzody żołądka lub chorobę refluksową - pieczenie za mostkiem i w nadbrzuszu.

Duszności

W przypadku rozległego zawału mogą pojawiać się duszności, szczególnie u osób starszych. W skrajnych przypadkach zdarza się kaszel z odkrztuszaniem pienistej wydzieliny.

Tachykardia i zmiany ciśnienia

Zawałowi mięśnia sercowego często towarzyszy tachykardia, objawiająca się nagłym wzrostem częstości akcji serca lub innymi zaburzeniami, w tym uczucie kołatania. Tętno może się znacząco obniżyć lub wręcz przeciwnie - mocno przyspieszyć.

Inne objawy zawału

Prócz wspomnianych wcześniej dolegliwości, w trakcie zawału chory może czuć się bardzo osłabiony i doświadczać zawrotów głowy. Zdarza się, że osoby podczas zawału mdleją. Silny ból w klatce piersiowej może być powodem mdłości, a nawet wymiotów. Charakterystyczna jest również nagła bladość skóry i zasinienie dłoni, stóp i warg, a także obfite zimne poty.

Pierwsza pomoc przy zawale serca

W przypadku zawału mięśnia sercowego najważniejszy jest czas. Wczesne rozpoznanie zawału daje szanse na uratowanie mięśnia sercowego. Najlepsze rokowania mają pacjenci, u których rozpoczęto leczenie w ciągu pierwszej godziny od wystąpienia objawów, czyli tzw. złotej godziny. Jeśli więc ból w klatce piersiowej utrzymuje się dłużej niż 5 minut, należy niezwłocznie zadzwonić pod numer alarmowy i wezwać karetkę pogotowia. Nie zaleca się podróży do szpitala na własną rękę. Warto zadzwonić na pogotowie, nawet jeśli nie jesteśmy pewni, czy to zawał. Zasady udzielania pierwszej pomocy, rozpoznawanie objawów choroby niedokrwiennej mięśnia sercowego oraz co najważniejsze praktyczne ćwiczenia z zakresu resuscytacji krążeniowo oddechowej i obsługi defibrylatora AED, można odbyć zapisując się na profesjonalny kurs pierwszej pomocy prowadzony przez doświadczonych medyków. 

Stan przedzawałowy

Czasem organizm wysyła sygnały alarmowe, które sugerują, że choroba wieńcowa się pogłębia. Nie są to uciążliwe dolegliwości, jednak z czasem mogą przybierać na sile. Pieczenie i ból za mostkiem lub w nadbrzuszu przez wiele osób bywa interpretowany jako zgaga i inne problemy żołądkowe, jednak mogą to być symptomy stanu przedzawałowego. Innym objawem jest ból w barku oraz w stawie łokciowym, które również są bagatelizowane i brane za symptom przemęczenia kończyny. Występują również także dolegliwości, takie jak: duszności, kłopoty ze złapaniem tchu podczas niewielkiego wysiłku, drętwienie kończyn.

Takie objawy częściej obserwuje się u kobiet niż u mężczyzn. Pacjentki często też opisują uczucie lęku i niepokoju.

Profilaktyka przeciwzawałowa

Zawał to poważny stan zagrażający życiu, dlatego o serce warto dbać. Należy to robić poprzez stosowanie zdrowej diety, zwiększenie aktywności fizycznej i zrezygnowanie ze szkodliwych używek, zwłaszcza z palenia tytoniu. Ponadto warto sięgnąć po leki i suplementy diety wspomagające pracę serca. Są one polecane osobom cierpiącym na schorzenia układu krwionośnego, ale mogą być stosowane również profilaktycznie w celu zapobiegania zawałowi oraz miażdżycy. Preparaty wspomagające serce zawierają m.in. wyciąg z głogu, wyciąg z rozmarynu, wyciąg z ostrokrzewu paragwajskiego, kwasy omega-3, monakolinę K z fermentowanego czerwonego ryżu, witaminy z grupy B (np. Cardiosan fix, Vicard, Novocardia, Cardiobon).