Zakrzepica żył głębokich - czym jest i jak wygląda jej leczenie

Czym jest zakrzepica żył głębokich?

Zakrzepica żył głębokich, nazywana też trombozą, to patologiczny proces przebiegający w tzw. żyłach podpowięziowych, znajdujących się pod powięziami kończyn i poszczególnymi grupami mięśniowymi. Przeważnie rozpoczyna się on w żyłach znajdujących się w mięśniach łydek i stopniowo przechodzi do większych żył, przesuwając się ku górze do ud i miednicy.

Gdy organizm jest zdrowy i w naczyniach krwionośnych nie rozwijają się żadne patologiczne procesy, krew bez żadnych przeszkód przepływa przez żyły. Jednak nałożenie się na siebie pewnych czynników może sprzyjać formowaniu się w żyłach głębokich zakrzepów (skrzeplin), które utrudniają lub całkowicie blokują przepływ krwi. Z początku nasz organizm będzie próbował sobie poradzić z tym utrudnieniem, posiada bowiem odpowiednie mechanizmy ochronne. Wraz z postępem choroby przestają one wystarczać, a zakrzepów tworzy się coraz więcej.

Przyczyny zakrzepicy żylnej. Komu grozi ta choroba?

Na powstawanie zakrzepów w żyłach mają wpływ trzy, jednocześnie występujące czynniki ryzyka, określane mianem tzw. triady Virchowa:

• spowolnienie przepływu krwi, co dzieje się przy długotrwałym unieruchomieniu lub ucisku na żyły,
• przewaga czynników prozakrzepowych nad tymi hamującymi układ krzepnięcia (fibrynolitycznymi),
• uszkodzenie ścian naczynia, powstałe np. w trakcie operacji ortopedycznej.

Czynniki te uznawane są przez lekarzy za predysponujące do rozwoju choroby zakrzepowej, choć elementów, które mogą mieć na to wpływ jest znacznie więcej. Dużym zagrożeniem jest długotrwałe unieruchomienie i wcale nie chodzi o leżeniu w łóżku szpitalnym. Osoby często podróżujące samolotem, a także przez wiele godzin przemieszczające się autokarem lub samochodem należą do grupy ryzyka. Niekorzystna jest też długa, siedząca praca przy komputerze i wszelkie inne sytuacje, w których zmuszeni jesteśmy przebywać w jednej przymusowej pozycji przez wiele godzin.

Na zakrzepicę najczęściej chorują osoby powyżej 40. roku życia, choć zdarzają się przypadki występowania tej choroby w młodszych grupach wiekowych. Ryzyko choroby rośnie u osób otyłych (BMI powyżej 30), a także u kobiet w ciąży. W tym miejscu warto również wspomnieć o doustnej antykoncepcji hormonalnej, której przyjmowanie zwiększa ryzyko wystąpienia zakrzepicy żylnej.

Zakrzepy powstające w żyłach mogą się pojawiać także na skutek chorób, takich jak: niewydolność serca, przewlekła niewydolność żylna, niewydolność oddechowa, choroby jelit (wrzodziejące zapalenie jelita grubego, choroba Leśniowskiego-Crohna, zespół nerczycowy, schorzenia szpiku kostnego, żylaki kończyn dolnych, trombofilia.

Objawy zakrzepicy - jak rozpoznać?

Ze względu na brak objawów lub skąpoobjawowość zakrzepica żył głębokich rzadko bywa diagnozowana na wczesnym etapie rozwoju choroby. Chory nie zdaje sobie sprawy z rozwijającej się choroby, a pojawiające się objawy myli z innymi dolegliwościami, co odwleka w czasie wizytę u specjalisty. Po czym rozpoznać, że możemy cierpieć na zakrzepicę żył głębokich kończyn dolnych? Typowe objawy tej choroby to:

• nawracające bóle nóg (w szczególności łydek), zwłaszcza podczas chodzenia,
• obrzęk łydki lub całej nogi, często jednostronny,
• podwyższona temperatura kończyny,
• ból nogi odczuwany podczas dotyku i ucisku,
• poszerzanie się żył powierzchniowych podczas uniesienia nogi pod kątem 45°,
• zaczerwienienie lub zasinienie kończyny.

Oczywiście nie każdy obrzęk czy ból nogi od razu oznacza zakrzepicę. Objawy te mogą występować u osób zmagających się z żylakami lub przy nadciśnieniu tętniczym. Jeśli jednak nie potrafimy powiązać ich ze współwystępującym schorzeniem, należy udać się do lekarza pierwszego kontaktu. To ważne, ponieważ tak widoczne objawy świadczą o mocnym zaawansowaniu choroby, a jej dalszy rozwój grozi poważnymi powikłaniami. 

Leczenie zakrzepicy żył głębokich

Podstawową i najczęściej wdrażaną formą terapii zakrzepicy jest leczenie farmakologiczne przy użyciu preparatów przeciwkrzepliwych. Hamują one powiększanie się istniejących zakrzepów oraz zapobiegają powstawaniu nowych. Najczęściej stosowana leki przeciwzakrzepowe to heparyny oraz heparyny drobnocząsteczkowe, a także środki wykazujące działanie antagonistyczne do witaminy K - wafaryna i acenokumarol. Oprócz farmakoterapii stosuje się leczenie stopniowanym uciskiem, aby zapobiec ponownemu „zatrzymywaniu się” krwi w kończynach. W tym celu nosi się specjalne podkolanówki oraz rajstopy uciskowe, dostępne w aptekach i sklepach medycznych (np. Scholl Lightlegs). Jeżeli stan chorego jest poważny, lekarz może skierować pacjenta na leczenie trombolityczne w celu rozpuszczenia istniejących zakrzepów.

Aby leczenie zakrzepicy żył głębokich przyniosło efekt, konieczna jest również zmiana swojego stylu życia. Palacze powinny zrezygnować z palenia tytoniu, niewskazane jest także spożywanie alkoholu. Nie bez znaczenia jest także odpowiednio zbilansowana dieta, zgodna z obowiązującą piramidą żywienia. Zmiana jadłospisu w połączeniu z regularną aktywnością fizyczną pomagają utrzymać prawidłową wagę, chroniąc przed otyłością oraz innymi chorobami cywilizacyjnymi. 

Profilaktycznie i wspomagająco można stosować preparaty zawierające diosminę (Cyclo 6 Forte, Phlebodia, Otrex 600, Diosminex, DIH, Diohespan Max). Jest to substancja, która zmniejsza przepuszczalność naczyń i poprawia napięcie żył oraz ogranicza obrzęki.

Cyclo 6 Forte oprócz diosminy zawiera hesperydynę, która w połączeniu potęguje jej korzystny wpływ. Dodatkowo w składzie tego preparatu znajdziemy drugie połączenie o wyjątkowo mocnym działaniu teraputycznym - zestawienie ekstraktu z ruszczyka kolczastego i hesperydyny z kwasem askorbinowy. Udowodniono, że związki te mają działanie przeciwzapalne, zwiększają elastyczność naczyń krwionośnych, uwalniają od uczucia ciężkich nóg oraz częstych skurczów. Dzięki wsparciu mikrokrążenia i przyspieszeniu przepływu krwi przez żyły, przy regularnej suplementacji Cyclo 6 Forte, obserwuje się również zmniejszenie obrzęków i obwodu łydek oraz kostek. Na dokładkę zostają serwowane jeszcze escyna i rutyna, które chronią ściany naczyń krwionośnych przed uszkodzeniami oraz przynoszą znaczną ulgę w takich objawach jak ból czy swędzenie.

Zewnętrznie można zastosować żele, maści i balsamy zawierające np. wyciąg z kasztanowca, heparynę, rutozyd, trokserutynę (Lioton 1000, Heparizen 1000, Rutoven, Fortiven Activ Gel, Venescin, Esceven).

Powikłania zakrzepicy żył głębokich

Pogłębiająca się zakrzepica żył głębokich jest bardzo groźna dla zdrowia i życia. Powiększające się zakrzepy mogą doprowadzić do przewlekłej niewydolności żylnej, a także częściowego lub całkowitego zamknięcia żyły, co grozi obrzękiem, wstrząsem i niewydolnością nerek.

Częstym powikłaniem zakrzepicy żył głębokich jest zespół pozakrzepowy. Stan ten charakteryzuje się mnogością objawów, z których najczęściej występuje obrzęk kończyn, wysypki i zaczerwienienie skóry, ból kończyny, skurcze mięśni, a także większa skłonność do powstawania żylaków i owrzodzeń żylnych.

Powstałe w wyniku zakrzepicy skrzepliny mogą odrywać się i przemieszczać, prowadząc do zwężenia lub zamknięcia tętnic płucnych. Stan ten określa się mianem zatorowości płucnej. Czasem zatory te są niewielkie i mogą pozostać niezauważone. Większe mogą przyczyniać się do występowania duszności i ucisku w klatce piersiowej, w dłuższej perspektywie prowadząc do przewlekłego nadciśnienia płucnego. Wreszcie odrywające się zakrzepy mogą być też przyczyną zawału mięśnia sercowego lub udaru mózgu.

Autor