Szczepienia nieobowiązkowe - jakie są dostępne?

Szczepienia nieobowiązkowe a obowiązkowe

Szczepienia dzielimy na obowiązkowe i zalecane, czyli nieobowiązkowe. Obydwie grupy znajdują się w kalendarzu szczepień i są równie ważne, aby chronić społeczeństwo przed chorobami zakaźnymi. Szczepionki zalicza się do leków przeciwinfekcyjnych. Szczepienia obowiązkowe są bezpłatne i wyróżniamy wśród nich szczepionki przeciw: 

• gruźlicy,
• krztuścowi,
• błonicy,
• wirusowemu zapaleniu wątroby typu B (WZW typu B),
• zakażeniom Haemophilus influenzae typu B,
• zakażeniom pneumokokowym,
• zakażeniom rotawirusowym,
• polio,
• odrze,
• śwince,
• różyczce,
• tężcowi.

Szczepienia nieobowiązkowe są natomiast odpłatne.

Szczepienia nieobowiązkowe – jakie wyróżniamy i kiedy stosujemy?

Szczepienia nieobowiązkowe, czyli zalecane, obejmują wiele chorób, na które można się zaszczepić. Wyróżniamy wśród nich:

• ospę wietrzną,
• kleszczowe zapalenie mózgu,
• wirusowe zapalenie wątroby typu A (WZW typu A),
• grypę,
• zakażenia meningokokowe,
• wirusów brodawczaka ludzkiego (HPV).

Szczepionka przeciw ospie wietrznej 

Choroba wywoływana jest przez wirusa ospy wietrznej i półpaśca (VZV, Varicella Zoster Virus), a szczepionka zalecana jest wszystkim, którzy do tej pory nie chorowali na ospę wietrzną. Chociaż choroba ta u dzieci ma zwykle łagodny przebieg, to może także prowadzić do groźnych powikłań, takich jak zakażenie bakteryjne skóry i tkanek miękkich, zapalenie płuc czy zapalenie mózgu. Niebezpieczna jest dla kobiet w ciąży, w czasie leczenia przeciwnowotworowego oraz dla osób zakażonych wirusem HIV. Szczepienie to polega na podaniu dwóch dawek szczepionki w odstępie co najmniej 6 tygodni. Szczepionka zawiera żywe wirusy, odpowiednio osłabione i zmodyfikowane. Jej skuteczność ocenia się na 95%. Dostępna jest w postaci szczepionki monowalentnej lub skojarzonej. 

Szczepionka przeciw kleszczowemu zapaleniu mózgu (KZM) 

Chorobę tą wywołuje wirus przenoszony przez kleszcze i prowadzi do wielu powikłań neurologicznych. Najczęściej można zarazić się poprzez ugryzienie kleszcza, ale też spożywając niepasteryzowane mleko zakażonego zwierzęcia, przez transfuzję krwi lub przeszczep narządu od osoby w fazie wiremii. Choroba rozwija się zwykle 7-14 dni od momentu zakażenia, początkowo przebiega bezobjawowo, a później dochodzi do zajęcia ośrodkowego układu nerwowego. Może dojść do zapalenia rdzenia kręgowego, mózgu lub opon mózgowo-rdzeniowych. Często dochodzi do trwałych powikłań, a śmiertelność jest dosyć wysoka – jedna osoba na 100 zakażonych umiera. Szczepionkę podaje się w 3 dawkach, a następnie podaje się dawki przypominające co 3-5 lat. Zaleca się szczepienie u osób mieszkających na terenach, gdzie często występuje kleszczowe zapalenie mózgu, u osób pracujących na terenach leśnych oraz u osób, które spędzają dużo czasu na świeżym powietrzu. 

Szczepionka przeciw wirusowemu zapaleniu wątroby typu A (WZW typu A) 

Szczepionka ta chroni przed tzw. żółtaczką pokarmową. Jest to ostra choroba zakaźna, przenoszona głównie drogą pokarmową, w wyniku spożycia wody lub żywności skażonej wirusem. Zaleca się to szczepienie osobom wyjeżdżającym do krajów, gdzie WZW typu A występuje często, a także osobom pracującym przy produkcji żywności. Szczepionka ta jest bardzo skuteczna (około 98-99%). Odporność utrzymuje się zwykle przez całe życie. Konieczne jest podanie dwóch dawek szczepionki w odstępie 6-12 miesięcy.

Szczepionka przeciw grypie 

Jest to najbardziej popularna szczepionka wśród szczepień zalecanych. Ze względu na dużą zmienność wirusa grypy, należy to szczepienie powtarzać co roku. Szczepienie najlepiej wykonać przed sezonem grypowym, czyli od września do grudnia. Zaleca się je głównie osobom z grup wysokiego ryzyka, chorującym na schorzenia układu oddechowego i krwionośnego, jak również osobom narażonym na ciągły kontakt z wirusem (pracownikom służby zdrowia). Dostępne są szczepionki w postaci iniekcji oraz donosowa.

Szczepionka przeciw zakażeniom meningokokowym

Meningokoki to dwoinki zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych. Zaleca się wykonywanie tego szczepienia dzieciom, które będą uczęszczały do żłobka lub przedszkola. Na chorobę często zapadają również nastolatki w wieku 16-21 lat. W zależności od wieku dziecka różne są schematy szczepień. Meningokoki wywołują ciężkie zakażenia, przebiegające bardzo gwałtownie, szczególnie groźna jest sepsa i zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych. Szczepionki dzielimy na kilka typów, w zależności od serogrupy meningokoków, przeciwko którym są skuteczne.

Szczepionka przeciw wirusowi brodawczaka ludzkiego (HPV)

Wirus brodawczaka ludzkiego przenosi się drogą płciową i odpowiada za rozwój raka szyjki macicy. Zaleca się to szczepienie dziewczynkom między 11. a 12. rokiem życia. Konieczne jest podanie 3 dawek, a szczepienie powinno zakończyć się w ciągu roku.

Dostępność poszukiwanych preparatów w aptekach w Twojej okolicy możesz sprawdzić bez wychodzenia z domu na portalu KtoMaLek.pl. 

Czy warto stosować szczepionki nieobowiązkowe?

Szczepionki zalecane są równie ważne jak szczepienia obowiązkowe. Pozwalają chronić się przed poważnymi chorobami, które mają ostry i gwałtowny przebieg. Dzięki szczepieniom możliwe jest wyeliminowanie wiele groźnych schorzeń lub znaczne złagodzenie ich przebiegu.