Borowina (torf) - właściwości i działanie zdrowotne, przeciwwskazania

Czym jest borowina?

Borowina, inaczej zwana torfem leczniczym, jest peloidem powstałym wskutek długotrwałego działaniu bakterii na rozkładające się rośliny (mchy, paprotniki), w dogodnym dla siebie środowisku. Zawiera ona w sobie wiele związków organicznych i nieorganicznych, a także pożytecznych pierwiastków (potas, sód, magnez, związki wapnia, żelaza, kobalt czy miedź i cynk), dzięki czemu stanowi źródło cennych składników.

Właściwości i działanie zdrowotne borowiny

Charakterystyczną cechą borowiny jest jej duża pojemność cieplna, dzięki czemu jest idealnym materiałem do stosowania w zabiegach leczniczych. Główną substancją czynną w borowinie są związki humusowe, a przede wszystkim kwasy huminowe, które charakteryzują się właściwościami przeciwzapalnymi, przeciwwirusowymi i antyoksydacyjnymi. Chronią one także przed degradacją kwasu hialuronowego, a także odpowiadają za pobudzanie mięśni gładkich i rozszerzanie naczyń krwionośnych. Oprócz tego spełnia mnóstw istotnych funkcji, m.in.

• działa relaksacyjnie;
• zmniejsza istniejące rozstępy i zapobiega powstawaniu nowych;
• odżywia, regeneruje i ujędrnia skórę;
• działa przeciwzapalnie;
• łagodzi podrażnienia.

Właściwości te sprawiły, że borowina jest wykorzystywana z dużym powodzeniem zarówno w gabinetach kosmetycznych, jak i ośrodkach SPA i rehabilitacji.

Przeciwwskazania do stosowania borowiny

Głównymi przeciwwskazaniami do wykonywania zabiegów z wykorzystaniem torfu leczniczego (borowiny) są:

• nowotwory;
• wady serca;
• świeże złamania i urazy;
• cukrzyca;
• zaburzenia czucia;
• ciąża;
• podwyższona temperatura ciała;
• miażdżyca;
• stany pozawałowe;
• stan znacznego wycieńczenia organizmu.

Stosowania borowiny nie zaleca się również dzieciom i nastolatkom.

Borowina w rehabilitacji

Borowina jest bardzo często wykorzystywana w zabiegach leczniczych w ośrodkach rehabilitacji, gdyż charakteryzuje się dużą pojemnością cieplną oraz jednocześnie niskim przewodnictwem, co sprawia, że okłady z niej długo utrzymują ciepło, nie powodując oparzeń na skórze. Najczęściej borowinę stosuje się w leczeniu chorób narządów rodnych oraz układu ruchu.

Wskazania do zastosowania borowiny w rehabilitacji

Wśród wskazań do zastosowania borowiny wyróżnia się:

• zmiany zwyrodnieniowe stawów;
• choroby reumatyczne;
• przewlekłe zespoły bólowe kręgosłupa;
• stany pourazowe tkanek miękkich;
• stan zapalny przydatków, pochwy;
• przykurcze stawowe.

W jakiej formie wykorzystuje się borowinę?

Borowinę można stosować w różnych postaciach. Te najczęściej stosowane to okłady oraz kąpiele borowinowe.

Okłady borowinowe 

Polegające na układaniu okładów z borowiny i nakryciu nimi pacjenta w celu maksymalnego utrzymania osiągniętej temperatury – występują w formie plastrów i okładów. Fango, bo tak nazywają się okłady z substancji mineralnych pozyskiwanych z torfu wulkanicznego lub źródeł termalnych, stosowane są w postaci ciepłych okładów, co działa rozluźniająco, przeciwbólowo i poprawiając krążenie krwi miejsca poddanego zabiegowi. Najczęstszym okładem mineralnym jest tzw. parafango, czyli połączenie fango z parafiną.

Kąpiele borowinowe

To kąpiele z zastosowaniem masy borowinowej i wody. Mieszanka ta podgrzewana jest do odpowiedniej temperatury (około 37-40°C), przebywa się w niej 20-25 minut. Kapiel powoduje stopniowe podgrzanie ciała, uprawnai krążenie krwi, pomaga się zrelaksowac i rozluźnić oraz korzystnie wpływa na skórę.

Przygotowanie do zastosowania borowiny

Okłady borowinowe nie wymagają specjalnego przygotowania. Należy jedynie odsłonić chorą okolicę ciała, która będzie poddawana zabiegowi. Osoba wykonująca zabieg nałoży borowinę oraz odpowiednio owinie i przykryje pacjenta. Po skończonym zabiegu należy oczyścić skórę.

Jak się ubrać do kąpieli borowinowej?

Kąpiele borowinowe odbywają się najczęściej nago. Ośrodki oferujące takie kąpiele zwykle zaopatrzone są w ręczniki oraz prysznic, z którego należy skorzystać po zakończonej kąpieli. Po umyciu ciała z borowiny należy założyć na siebie czystą bieliznę.

Domowe sposoby na zabiegi z borowiną

Wielu pacjentów, którzy poznali właściwości borowiny, chciałoby przedłużyć jej działanie. Wówczas w domowym zaciszu warto skorzystać z kosmetyków, które zwierają w swoim składzie borowinę, jednocześnie pomagając zarówno w pielęgnacji twarzy, jak i całego ciała (pasta borowinowa, mydło borowinowe), ale także w niwelowaniu bólu spowodowanego chorobą zwyrodnieniową lub reumatyczną (pasta borowinowa, plastry borowinowe). Borowina świetnie się też sprawdza w stanach przewlekłego zapalenia zatok. Wówczas okłady z borowiny umieszczane są w okolicy zatok.

W celu rozluźnienia podczas kąpieli warto również skorzystać z soli borowinowej, która wrzucona do wody spowoduje rozluźnienie mięśni, ale także korzystnie wpłynie na stan skory.

Czy borowinę można użyć wielokrotnie?

Plastry borowinowe są jednorazowego użytku. Ze względów higienicznych można ich użyć jedynie raz. Zużyte okłady borowiny są utylizowane. W niektórych rejonach stosowane są do nawozu roślin.

Dostępność produktów z borowiną możesz sprawdzić w swojej aptece nie wychodząc z domu, korzystając z witryny KtoMaLek.pl.

Bibliografia:

1. Mieczan, T., Bownik, A., Toporowska, M., i inni. (2021). Wykorzystanie borowiny w kosmetologii, odnowie biologicznej i rehabilitacji, Wybrane aspekty biokosmetologii, str. 120-130
2. Górska, S., Pijanowska, M. (2014). Zastosowanie borowiny w rehabilitacji i odnowie biologicznej, Gerentologia Współczesna, 4/2014, nr 2
3. Głyda, E., Opala, T., i inni. (2004). Leczenie uzdrowiskowe chorób kobiecych – wskazania i przeciwwskazania, Medycyna Rodzinna, 3/2004, str. 131-134