Witamina A i E

Witamina A

Co to jest witamina A? Jakie ma właściwości?

Nazwa „witamina A” obejmuje grupę związków chemicznych, które posiadają różną aktywność biologiczną. Należy do nich retinol i jego pochodne (m.in. kwas retinowy, retinal, palmitynian retinolu) oraz karotenoidy (alfa-karoten, beta-karoten, kryptoksantyna, zeaksantyna, luteina, likopen).

Witamina A to ważna witamina, która ma istotne znaczenie dla funkcjonowania naszego organizmu. Ma duży udział w procesie widzenia, wpływa na wzrost, reguluje wzrost tkanki nabłonkowej i innych komórek organizmu. Oprócz tego działa przeciwnowotworowo, chroni nabłonek układu oddechowego przed drobnoustrojami, wzmacnia układ odpornościowy, zapobiega zakażeniom, pomaga zwalczać bakterie i wirusy, utrzymuje prawidłowy stan skóry, włosów i paznokci, a także wpływa na prawidłowe funkcjonowanie błon komórkowych.

Witaminę A występuje w wielu pokarmach, zarówno tych zwierzęcych i roślinnych. W produktach pochodzenia zwierzęcego, takich jak wątroba, tran, żółtka jaj, mleko i przetwory mleczne, witamina A występuje w formie estru – palmitynianu retinolu. Z kolei w żywności pochodzenia roślinnego, takiej jak szpinak, marchew, sałata, brokuły, czerwona papryka, dynie, pomidory, brzoskwinie, morele, arbuzy, śliwki, pomarańcze, melony czy wiśnie, obecna jest pod postacią karotenoidów.

Co to jest witamina E? Jakie spełnia funkcje w organizmie?

Witamina E to grupa związków określanych mianem tokoferoli. Razem z witaminami A, D i K należą one do grupy witamin rozpuszczalnych w tłuszczach.

Witamina E jest silnym przeciwutleniaczem, który chroni organizm przed stresem oksydacyjnym i uszkodzeniem komórek, wywoływanym przez działanie wolnych rodników. Witamina E wspomaga zachowanie prawidłowej krzepliwości krwi – utrzymuje właściwą przepuszczalność błon komórkowych i ogranicza zlepianie się płytek, tym samym zapobiegając zakrzepom. Witamina E wpływa również na wydolność mięśni, obniża stężenie złej frakcji cholesterolu we krwi i wspiera funkcjonowanie wzroku.

Witaminę E określa się także witaminą płodności. U kobiet wspiera owulację i prawidłowy rozwój płodu. U mężczyzn ma wpływ na produkcję nasienia i wytwarzanie hormonów oraz wspomaga krążenie krwi.

Witamina E ma też wpływ na kondycję skóry, włosów i paznokci. Opóźnia procesy starzenia się skóry, odżywia ją, nawilża, regeneruje i natłuszcza, widocznie poprawiając jej kondycję – z tego powodu można ją znaleźć w wielu kosmetykach i dermokosmetykach do pielęgnacji twarzy i ciała, zwłaszcza o działaniu przeciwzmarszczkowy i ujędrniającym.

W jakim celu stosuje się połączenie witamin A i E?

Przyjmowanie łącznie suplementów zawierających witaminę  A+E może być pomocne w zapobieganiu występowania niedoborów tych składników. Suplementowanie witaminy A i E łącznie może zwiększać ochronę przed wolnymi rodnikami, zmniejszać stres oksydacyjny i działanie reaktywnych form tlenu, a co za tym idzie, może opóźniać procesy starzenia organizmu. Zastosowanie obu składników może także pozytywnie wpływać na kondycję skóry oraz funkcjonowanie układu odpornościowego. 

Połączenie witaminy A+E ma korzystny wpływ także na wygląd cery. Składniki stosowane razem mogą wykazywać właściwości przeciwstarzeniowe, a także nawilżające, ochronne i wygładzające. Duet witamin A+E może działać pozytywnie również na  przesuszone i bolące gardło oraz chrypkę. Witamina A może ułatwiać regenerację błony śluzowej jamy ustnej i gardła, z kolei witamina E może dbać o integralność błon komórkowych. 

Jakie jest zapotrzebowanie organizmu na witaminę A+E?

Zapotrzebowanie na witaminę A może być zależne od płci, wieku i stanu fizjologicznego. Zgodnie z Normami Żywienia dla populacji polskiej opracowanymi przez Instytut Żywności i Żywienia zapotrzebowanie na witaminę A może wynosić:

• wśród dzieci do 9 roku życia 400-500 ug/dobę,
• wśród chłopców w wieku 10-18 lat 600-900 ug/dobę,
• wśród dziewcząt w wieku 10-18 lat 600-700 ug/dobę,
• wśród dorosłych kobiet - 700 ug/dobę,
• wśród dorosłych mężczyzn - 900 ug/dobę,
• wśród kobiet w ciąży 750-770 ug/dobę,
• wśród kobiet karmiących 1200-1300 ug/dobę.

Zapotrzebowanie na witaminę E również może zależeć od płci, wieku i stanu fizjologicznego. Odpowiednia podaż witaminy E powinna wynosić:

• wśród niemowląt 4-5 mg/dobę,
• wśród dzieci do 9 roku życia 6-7 mg/dobę,
• wśród dziewcząt od 10 roku życia i wśród dorosłych kobiet - 8 mg/dobę,
• wśród chłopców od 10 roku życia i wśród dorosłych mężczyzn - 10 mg/dobę,
• wśród kobiet w ciąży - 10 mg/dobę,
• wśród kobiet karmiących - 11 mg/dobę.

Kto jest najbardziej narażony na niedobór witamin A i E?

Do grona osób, które są najbardziej narażone na niedobory witaminy A, mogą należeć:

• osoby nadużywające alkoholu i palące papierosy;
• kobiety w ciąży;
• osoby stosujące źle zbilansowaną dietę lub restrykcje żywieniowe;
• osoby, które długo pracują przy komputerze;
• osoby starsze;
• osoby, u których wystąpiły zaburzenia wchłaniania witaminy A.

Tymczasem na niedobór witaminy E w organizmie są narażone osoby, które:

• cierpią na celiakię i mukowiscydozę;
• stosują niezbilansowaną dietę;
• palą papierosy,
• zmagają się z zaburzeniami wchłaniania tłuszczów.