Katar

Katar

Co to jest katar?

Katar, czyli ostry nieżyt nosa, z definicji jest zapaleniem obejmującym błonę śluzową nosa, przebiegającym z charakterystycznymi objawami: zwiększoną ilością wydzieliny, kichaniem, uczuciem dyskomfortu w nosie oraz osłabieniem lub czasową utratą węchu i smaku.

Katar trwa średnio około 7 dni, jednak zdarzają się również przeziębienia 14-dniowe. Zwykle objawy ustępują przeważnie w okresie od 2 do 7 dni. Ciągły katar, czyli katar przewlekły, to taki, który trwa nieprzerwanie lub powtarza się w formie napadów. Najczęściej związany jest chorobą zatok lub alergią albo zaburzeniami naczynioruchowymi. Może jednak sygnalizować poważną chorobę, nawet nowotwór. Długotrwałego kataru nie wolno więc bagatelizować i należy skonsultować się z lekarzem.

Jakie mogą być przyczyny kataru?

Katar jest często występującą dolegliwością, która wiąże się ze znacznym pogorszeniem jakości życia. Obrzęk błony śluzowej nosa oraz zalegająca lub lejąca się z nosa wydzielina znacząco utrudniają oddychanie, utrudniając codzienne funkcjonowanie. Przyczyny kataru mogą być różne. Bardzo uproszczony podział kataru uwzględnia przyczynę stanu zapalnego błony śluzowej nosa i obejmuje trzy typy:

• Alergiczny nieżyt nosa
• Zakaźny niealergiczny nieżyt nosa
• Niezakaźny nieżyt nosa

Alergiczny nieżyt nosa

Powszechny rodzaj kataru to katar alergiczny. Znany również jako alergiczny nieżyt nosa lub katar sienny, objawia się nie tylko samym katarem, ale i kichaniem, podwyższonym ciśnieniem w zatokach, swędzeniem oczu oraz zatkanym nosem. Ten rodzaj nieżytu nosa jest spowodowany reakcją alergiczną na alergeny wziewne. Układ odpornościowy alergika błędnie identyfikuje niegroźne substancje (roztocza, pyłki lub sierść) jako zagrożenie i wydziela histaminę do krwiobiegu. Substancja ta wywołuje reakcję, która prowadzi do wystąpienia objawów kataru alergicznego. Alergiczny katar leczy się zwykle środkami przeciwhistaminowymi, dobrze jest także odizolować chorego od czynników drażniących.

Katar zakaźny niealergiczny

W powyżej 90% przypadków zakaźny nieżyt nosa spowodowany jest infekcją wirusową. Za winowajców kataru wirusowego uznaje się rinowirusy i koronawirusy, wirusy grypy i paragrypy, adenowirusy oraz wirusy syncytialno-oddechowe. Objawy to przede wszystkim upośledzenie drożności nosa lub surowiczo-śluzowy, śluzowo-ropny lub ropny wyciek z nosa. Infekcji może towarzyszyć ból i rozpieranie w okolicy twarzy oraz zaburzenia węchu. Infekcja wirusowa przebiega zazwyczaj z objawami ogólnoustrojowymi, poczuciem rozbicia, osłabienia, także z bólem gardła. Może towarzyszyć jej również zapalenie zatok przynosowych. Najczęściej ustępuje samoistnie w okresie 10 dni od pojawienia się pierwszych objawów.

Czasami w trakcie kataru wirusowego dochodzi do nadkażenia bakteryjnego błony śluzowej nosa. Wydzielina z nosa staje się coraz gęstsza, przybiera różne barwy od szarego, żółtego do zielonego. Może być także podbarwiona krwią. Posiada charakterystyczny zapach, który różnicuje infekcję wirusową od bakteryjnej.

Katar niezakaźny

Katar niezakaźny wywołany jest czynnikiem innym niż alergeny, wirusy czy bakterie. Może być skutkiem zachodzących w organizmie zmian hormonalnych (np. ciąża, niedoczynność tarczycy, akromegalia), stosowania niektórych leków (np. kwasu acetylosalicylowego, leków przeciwpsychotycznych), zmian starczych (starcze zapalenie błony śluzowej nosa) lub niemożliwe jest określenie przyczyny jego występowania (katar naczynioruchowy, idiopatyczny).

Jak leczyć katar?

Leczenie kataru powinno uwzględniać przyczyny jego powstania. W przypadku kataru alergicznego stosuje się miejscowe lub ogólnoustrojowe leki przeciwalergiczne oraz podejmuje się próby odczulenia pacjenta. W leczeniu kataru wywołanego infekcją wirusową stosuje się leczenie objawowe, głównie miejscowe polegające na zakraplaniu nosa środkami obkurczającymi naczynia błony śluzowej. Należy jednak pamiętać, że kropli do nosa nie można nadużywać i stosować tylko przez 3-4 dni. W bakteryjnym nadkażeniu do wyeliminowania bakterii odpowiedzialnych za objawy, niezbędne jest zastosowanie antybiotyków. W katarze niezakaźnym wywołanym zmianami hormonalnymi, ważne jest leczenie choroby podstawowej, w przypadku kataru polekowego rozważa się zmianę leków na inne. Do metod wspomagających leczenie kataru zalicza się inhalacje z zastosowaniem leków sterydowych, soli fizjologicznej, olejków eterycznych lub ziół. U dzieci co raz częściej wykorzystuje się urządzenia do odciągania z nosa zalegającej wydzieliny (aspiratory). W łagodzeniu podrażnień często pocieranej w trakcie kataru skóry stosuje się z powodzeniem maść majerankową, która przynosi ulgę i pomaga w gojeniu otarć.

Jak zwalczać katar domowymi sposobami?

Powszechnie uważa się, że katar trzeba po prostu przeczekać. Jednak w rzeczywistości nieżytu nosa nie można lekceważyć i należy z nim walczyć. Istnieje wiele sposobów na katar, które możemy wypróbować bez wychodzenia z domu.

Jedną z najpopularniejszych domowych metod zwalczania nieżytu nosa jest picie naparu z imbirem, miodem i cytryną. Napój wykazuje właściwości antybakteryjne i przeciwwirusowe, co pomaga na katar i przeziębienie, a także pozostałe dolegliwości ze strony układu oddechowego.

Prosty sposób na katar to również czosnek. Jedzenie czosnku w okresie infekcji sprawi, że dolegliwości włącznie z katarem miną szybciej.