Niedoczynność tarczycy u mężczyzn

Niedoczynność tarczycy – co to za choroba?

Niedoczynność gruczołu tarczowego to stan, gdy tarczyca wydziela niewystarczające ilości hormonów tarczycowych – trójjodotyroniny (T3) i tyroksyny (T4), które regulują liczne przemiany metaboliczne w organizmie. Tarczyca jest pobudzana do pracy przez tyreotropinę (TSH), hormon wydzielany przez przysadkę mózgową, która z kolei stymulowana jest przez podwzgórze i wydzielaną przez nią tyreoliberynę (TRH). U osób zdrowych równowaga hormonalna jest zachowana, jeśli jednak tarczyca staje się niewydolna, stężenie TSH jest zauważalnie podwyższone, a poziom T3 i T4 zaniżony.

Mężczyźni rzadziej niż kobiety chorują na niedoczynność tarczycy. Szacuje się, że choroba ta występuje u około 1% mężczyzn, a częstość zachorowań wzrasta wraz z wiekiem pacjenta.

Niedoczynność tarczycy u mężczyzn – przyczyny

Dominującą przyczyną występowania niedoczynności tarczycy jest choroba Hashimoto, czyli autoimmunologiczne (limfocytowe) zapalenie tarczycy. W przebiegu choroby układ immunologiczny produkuje przeciwciała, które atakują tarczycę, prowadząc do rozwoju przewlekłego stanu zapalnego i stopniowego niszczenia komórek tarczycy, czego skutkiem jest zmniejszenie produkcji hormonów. 

Niedoczynność tarczycy u mężczyzn występuje również:

• po operacyjnym usunięciu całego gruczołu tarczowego, które prowadzi do trwałej niedoczynności tarczycy;
• na skutek leczenia jodem promieniotwórczym.

W rzadszych przypadkach niedoczynność tarczycy rozwija się na skutek podostrego zapalenia tarczycy, przyjmowania niektórych leków (polekowa niedoczynność tarczycy) czy jako niedoczynność wtórna w przebiegu schorzeń przysadki mózgowej.

Jak objawia się niedoczynność tarczycy u mężczyzn?

Niedobór hormonów tarczycowych odbija się niekorzystnie na ogólnym funkcjonowaniu ustroju. Wpływa na pracę układu nerwowego, sercowo-naczyniowego, a także na kondycję układu mięśniowo-szkieletowego. Nie pozostaje też bez wpływu na płodność. Objawy niedoczynności tarczycy często są bagatelizowane, gdyż sugerują występowanie innych, powszechnych schorzeń. Mężczyźni z niezdiagnozowaną niedoczynnością gruczołu tarczowego mogą zmagać się z:

• nadmiernym przyrostem masy ciała;
• przewlekłym zmęczeniem i sennością;
• uczuciem zimna, szczególnie dłoni i stóp;
• osłabieniem siły mięśniowej;
• bólami stawów;
• kłopotami z pamięcią i koncentracją;
• nadmiernym wypadaniem włosów i pogorszeniem ich kondycji;
• przesuszoną, łuszczącą się skórą (objaw brudnych łokci);
• obrzękami twarzy, zwłaszcza w okolicy powiek;
• stanami depresyjnymi i lękowymi;
• spadkiem libido;
• zaburzeniami erekcji;
• nawracającymi zaparciami;
• chrypką.

Powyższe dolegliwości rzadko kiedy skłaniają do wizyty u lekarza. Ich występowanie najczęściej zrzuca się na karb nadmiernego stresu, przepracowania i zmęczenia, co opóźnia diagnozę i rozpoczęcie leczenia.

Niedoczynność tarczycy u mężczyzn a płodność

Niedoczynność tarczycy często skutkuje zaburzeniami płodności tak u kobiet, jak i u mężczyzn. Wzrastający poziom tyreotropiny (TSH) sprzyja nadprodukcji prolaktyny produkowanej przez przysadkę mózgową, a ta zaburza pracę gonad. Najczęstszym tego objawem jest obniżenie popędu seksualnego, a także pogorszenie jakości nasienia.

Niedoczynność tarczycy – jakie badania wykonać?

Występowanie opisanych wcześniej objawów powinno skłonić nas do wizyty u lekarza rodzinnego, który skieruje nas na podstawowe badania w krwi, w tym oznaczenie poziomu TSH, a także wolnych hormonów tarczycy – FT3 i FT4. Zasadne jest też sprawdzenie poziomu przeciwciał tarczycowych anty-TPO i anty-TG, które występują w przebiegu autoimmunologicznych schorzeń tarczycy.

Normy stężenia TSH: 0,27–4,2 µU/ml

Normy stężenia wolnych hormonów tarczycy:

• FT3: 2,00 – 4,40 pg/ml
• FT4: 0,93 – 1,70 ng/dl

Normy stężenia przeciwciał:

• anty-TPO (przeciwciała przeciwko peroksydazie tarczycowej): podwyższone powyżej 35 IU/ml
• anty-TG (przeciwciała przeciwko tyreoglobulinie): podwyższone powyżej 115 IU/ml

Należy mieć na uwadze to, że poszczególne laboratoria miewają odmienne wartości referencyjne, zależne od przyjętej metody oznaczania. Uzyskane wyniki powinny być skonsultowane z lekarzem rodzinnym lub specjalistą endokrynologiem.

W ramach diagnostyki wykonuje się również badanie palpacyjne tarczycy i USG tarczycy, aby ocenić strukturę i rozmiar gruczołu, a także sprawdzić, czy nie występują na nim guzki. Jeśli w badaniu  USG zostaną wykryte guzki, bada się je za pomocą biopsji cienkoigłowej (BAAC). Badanie polega na pobraniu z guzka tarczycy wycinka, który następnie trafia do badań laboratoryjnych.

Leczenie niedoczynności tarczycy u mężczyzn

Podstawą w leczeniu niedoczynności tarczycy (niezależnie od płci) jest uzupełnianie niedoborów hormonów syntetycznym preparatem lewotyroksyny. Dawkę leku dobiera lekarz na podstawie dostarczonych wyników badań krwi. Należy je cyklicznie powtarzać, aby monitorować poziom hormonów i w razie konieczności zmniejszyć lub zwiększyć dawkę leku.

Równie ważnym komponentem walki o zdrowie jest zdrowa, właściwie zbilansowana dieta połączona z aktywnością fizyczną.