Co może wykryć USG tarczycy?

Tarczyca – mały wielki gruczoł

Tarczyca to niewielki, nieparzysty gruczoł dokrewny, umiejscowiony pod krtanią. Zbudowana jest z dwóch płatów, a jej ciężar nie przekracza 30 gramów. Mimo to odgrywa znaczącą rolę w prawidłowym funkcjonowaniu organizmu. Jej kluczowym zadaniem jest wydzielanie i uwalnianie do krwi trójjodotyroniny (T3), tyroksyny (T4) i kalcytoniny. Hormony te aktywują i przyspieszają liczne procesy metaboliczne zachodzące w narządach i tkankach.

Niektórzy mylnie przyjmują, że hormonem tarczycowym jest też tyreotropina (TSH). To właśnie jej poziom sprawdza się przy podejrzeniu nieprawidłowości w funkcjonowaniu tarczycy. Tymczasem TSH wydzielane jest przez przysadkę mózgową, jednak to właśnie tyreotropina stymuluje tarczycę do wydzielania T3 i T4, ma zatem istotny wpływ na prawidłową pracę tego gruczołu.

Zaburzenia pracy tarczycy

Zaburzenia pracy tarczycy szybko odbijają się na samopoczuciu i stanie zdrowia. Leczeniem schorzeń tarczycy zajmuje się endokrynolog, który posiada kompetencje pozwalające na zidentyfikowanie źródła problemu, a tych wymienia się co najmniej kilka. Choroby tarczycy dzieli się na te wynikające z nadmiernej lub niedostatecznej produkcji hormonów bądź powiększenia tarczycy oraz dolegliwości objawiające się zapaleniem gruczołu bądź obecnością guzków. Wspomniane symptomy występują osobno lub współistnieją.

Wśród najczęściej występujących schorzeń wymienia się niedoczynność tarczycy, czyli sytuację, w której gruczoł tarczowy wydziela zbyt mało hormonów w stosunku do zapotrzebowania organizmu. Dominującą przyczyną rozwoju niedoczynności tarczycy jest choroba Hashimoto – schorzenie autoimmunologiczne, w którego przebiegu dochodzi do przewlekłego zapalenia tarczycy.

Gdy tarczy produkuje zbyt dużo hormonów, mówimy o nadczynności tarczycy, której najczęstszym powodem jest choroba Gravesa-Basedowa.

USG tarczycy – bezinwazyjne badanie obrazowe

Ultrasonografia (USG) jest badaniem obrazowym pozwalającym uzyskać obraz tkanek i narządów wewnętrznych. Jest to możliwe dzięki falom ultradźwiękowym, które emituje ultrasonograf. Fale o odpowiedniej częstotliwości odbijają się od badanego ośrodka, a następnie wracają do odbiornika, co pozwala uzyskać obraz w czasie rzeczywistym.

Dzięki temu, że tarczyca umiejscowiona jest powierzchownie, sonda USG ma niezakłócony dostęp do jej obrazowania. W trakcie badania lekarz może ocenić położenie, kształt i rozmiar tarczycy, jak również strukturę miąższu. Jeżeli na gruczole występują zmiany guzowate, dzięki USG endokrynolog może sprawdzić regularność ich krawędzi, hipoechogeniczność guzków oraz ocenić stopień ewentualnych mikrozwapnień. Na podstawie tych parametrów można zakwalifikować pacjenta do dalszych badań np. biopsji wykrytych zmian.

USG tarczycy – wskazania do badania

Gdy tarczyca zaczyna szwankować, efekty tych zaburzeń odczujemy bardzo szybko. Często jednak objawy nadczynności bądź niedoczynności są bagatelizowane. Dlaczego? Występujące symptomy brane są za efekt zaburzeń snu, narażenia na przewlekły stres, zmian cyklu menstruacyjnego, czy ogólnego zmęczenia wynikającego z przepracowania. Dopiero pogłębianie się tych dolegliwości stanowi wskazówkę, że w organizmie dzieje się coś niedobrego.

Przy niedoczynności pacjenci skarżą się na permanentne uczucie zmęczenia i senność, kłopoty z koncentracją, pogorszenie stanu włosów, paznokci i skóry, częste uczucie chłodu, czy przybieranie na wadze. Nadczynność objawia się nadpotliwością i nawracającym uczuciem gorąca, rozdrażnieniem i nerwowością, drżeniem rąk i uczuciem kołatania serca, spadkiem masy ciała i zaburzeniami cyklu menstruacyjnego. Niepokojącym symptomem jest też widoczne powiększenie się tarczycy i wystąpienie wola, które wyczuwalne jest w badaniu palpacyjnym.

Jeżeli obserwujemy u siebie podobne objawy, warto skonsultować je ze swoim lekarzem rodzinnym, który skieruje nas na podstawowe badania diagnostyczne, w tym poziom hormonów tarczycowych. Nieprawidłowe wyniki są wskazaniem do konsultacji endokrynologicznej, w trakcie której lekarz wykona także USG tarczycy. W celach profilaktycznych USG tarczycy należy wykonywać co kilka lat - w przypadku braku objawów ze strony tarczycy – co najmniej co 3 lata. Jeśli w rodzinie wystąpiły przypadki nowotworów tarczycy, badanie USG powinno wykonywać się raz na rok, najrzadziej raz na dwa lata. Wczesne wykrycie nowotworu złośliwego tarczycy dzięki badaniu USG daje ok. 90 proc. szans na całkowity powrót do zdrowia.

Jak przygotować się do USG tarczycy?

Do USG tarczycy nie trzeba się przygotowywać w szczególny sposób. Warto mieć przygotowane wyniki badań krwi lub opis poprzedniego badania ultrasonograficznego tarczycy.

Samo badanie trwa zaledwie kilka minut, jest bezbolesne, nieinwazyjne i bezpieczne dla każdego pacjenta, dlatego można je wielokrotnie powtarzać, także u kobiet w ciąży i dzieci. W trakcie badania pacjent powinien przybrać pozycję leżącą i odsłonić szyję, dlatego warto zadbać o wygodny strój. Zaleca się, by na czas badania ściągnąć z szyi wszelkie ozdoby.

Wyniki badania USG tarczycy

Po wykonanym USG pacjent powinien otrzymać wynik w formie opisu, niekiedy dołączone są do niego wydruki obrazów ultrasonograficznych. Wyniki wymagają interpretacji endokrynologa, nie ma bowiem sztywnych wartości referencyjnych, które określałyby prawidłowość otrzymanego wyniku.

Prawidłowa, średnia objętość tarczycy wynosi około 18 ml u kobiet i 25 ml u mężczyzn. Prawidłowy miąższ określany jest mianem normoechogenicznego.

Autor