Młody jęczmień - czy warto stosować? Właściwości i wartości odżywcze

Jęczmień – nie taki zwyczajny

Jęczmień zwyczajny (łac. Hordeum vulgare L.) jest zbożem powszechnie uprawianym w wielu krajach świata. Należy do roślin jednorocznych, wysiewa się go w jesienią lub wiosną. W odróżnieniu od pszenicy, jęczmień lepiej znosi niekorzystne zmiany klimatyczne, dlatego często uprawiany jest w krajach, gdzie trudne warunki pogodowe nie pozwalają na uprawę innych zbóż. Blisko 3/4 upraw jęczmienia przeznacza się na pasze na zwierząt, kolejne 20% używane jest do produkcji napojów (w tym piwa), a zaledwie 5% wykorzystuje się w przemyśle spożywczym.

W ostatnim czasie jęczmień zaczął zyskiwać na popularności, jednak nie chodzi o wartości odżywcze nasion, a młodych pędów tej rośliny.

Wartości odżywcze młodego jęczmienia

Młody jęczmień, obok młodej pszenicy, chlorelli i spiruliny, jest obecnie jednym z najbardziej popularnych superfoods. Nie ma w tym nic dziwnego, ponieważ pędy młodego jęczmienia pełne są cennych witamin, minerałów i innych składników odżywczych.

Młody jęczmień to cenne źródło witaminy A, C, E i K, a także wielu witamin z grupy B (B1, B2, B3, B4, B7) i β-karotenu. Ponadto obecne są w nim związki mineralne oraz pierwiastki śladowe, takie jak: bor, chrom, cynk, fosfor, potas, selen, miedź, mangan, żelazo. Nie brakuje w nim również potrzebnych naszemu organizmowi aminokwasów (m.in. tryptofan, metionina, cystyna, kwas glutaminowy i asparaginowy, tyrozyna) oraz nienasyconych kwasów tłuszczowych, głównie kwas linolowego i linolenowego. W młodym jęczmieniu znajdziemy również chlorofil, błonnik, kwas foliowy i cholinę.

Zawartość tych wszystkich składników może się różnić w zależności od warunków, w jakich wyrastał jęczmień, a także technik zbioru i fazy wzrostu rośliny, w której została zebrana. Zdaniem badaczy najbardziej wartościową formą młodego jęczmienia jest świeży sok wyciśnięty z jego pędów, jednak rzadko sprzedaje się go w tej formie.

Młody jęczmień – jakie ma właściwości¹?

Ze względu na swoje cenne właściwości młody jęczmień może być wsparciem w walce z niektórymi schorzeniami i zaburzeniami. Badania pokazują, że spożywanie młodego jęczmienia w połączeniu z przyjmowaniem witaminy C oraz E może obniżać poziom  cholesterolu całkowitego, a także jego frakcji LDL (tzw. "zły cholesterol") w osoczu. Ponadto młody jęczmień sprzyja lepszemu metabolizowaniu tłuszczów. Zatem osoby zmagające się z hiperlipidemią powinny rozważyć stosowanie młodego jęczmienia.

Spożywanie młodego jęczmienia może być korzystne dla osób mających problem w gospodarką węglowodanową. Proszek z tej rośliny reguluje poziom glukozy we krwi i zapobiega jej gwałtownym wzrostom po zjedzeniu posiłku. Dzięki temu naukowcy są zdania, że młody jęczmień może być pomocy w terapii cukrzycy typu 2.

Wysoka zawartość antyoksydantów w młodym jęczmieniu odpowiedzialna jest za jego właściwości przeciwzapalne. Jak wiadomo, antyoksydanty skutecznie zwalczają tzw. wolne rodniki, które są jednym z czynników rozwoju chorób cywilizacyjnych, w tym schorzeń układu sercowo-naczyniowego. Istnieją również badania, które potwierdzają, że zawarta w młodym jęczmieniu miedź może zmniejszać dokuczliwe objawy reumatoidalnego zapalenia stawów (RZS).

W młodym jęczmieniu znajduje się sporo błonnika pokarmowego, którego nadal spożywamy zbyt mało. Błonnik pokarmowy nie tylko reguluje poziom lipidów w organizmie, usprawnia również metabolizm węglowodanów i sprzyja lepszej pracy układu pokarmowego. Ponadto włókno pokarmowe pomaga usuwać z organizmu pozostałości produktów przemiany materii oraz uczestniczy we wzroście korzystnej flory bakteryjnej w jelitach. W młodym jęczmieniu obecny jest nierozpuszczalny błonnik pokarmowy, który zwiększa objętość treści pokarmowej. Z jednej strony sprawia to, że dłużej czujemy się nasyceni i nie mamy ochoty na podjadanie, z drugiej reguluje częstość wypróżnień.

Pewne badania potwierdził również, że młody jęczmień może redukować niekorzystne skutki przewlekłego stresu, tym samym zapobiegając np. depresji oraz innym zaburzeniom na te psychicznym. Dzięki wysokiej zawartości chlorofilu (zielonego barwnika), młody jęczmień może być elementem profilaktyki wrzodów żołądka. Warto po niego sięgać przy zaparciach, a także bólach żołądka i niestrawnościach. Mówi się także o właściwościach przeciwnowotworowych, jednak zagadnienie to wymaga jeszcze wielu badań.

Czy młody jęczmień pomaga schudnąć?

Nie da się zaprzeczyć, że młody jęczmień wykazuje szereg korzystnych dla zdrowia właściwości. Fakt ten jest często wykorzystywany przez producentów suplementów diety, którzy sprzedają preparaty na bazie młodego jęczmienia jago remedium na nadwagę.  Nie można jednak traktować młodego jęczmienia jako leku odchudzającego.

Jak wcześnie wspomniano, spożywanie młodego jęczmienia usprawnia gospodarkę węglowodanową i lipidową organizmu, zatem z pewnością pomoże w procesie utraty wagi. Dodatkowo zawarty w nim błonnik pokarmowy zapewni uczucie sytości i poprawi perystaltykę jelit. Jednak samo stosowanie młodego jęczmienia bez zmian w sposobie żywienia i przy niskiej aktywności fizycznej nie przyniesie żadnych rezultatów.

Jak stosować młody jęczmień?

Produkty z młodego jęczmienia dostępne są w aptekach oraz sklepach ze zdrową żywnością. Produkuje się je z wyciśniętego soku, który zostaje odparowany w wysokiej temperaturze. Taki proszek nie zawiera dużo błonnika, ale posiada wszystkie wspomniane wcześniej wartości odżywcze. Dostępna jest również rozdrobniona trawa, która nie jest tak odżywcza, jednak zawiera znaczą ilość błonnika.

W aptekach można nabyć młody jęczmień w formie kapsułek (A-Z Zielony Jęczmień, Młody jęczmień, Młody jęczmień Biofarm), tabletek (Błonnik+Jęczmień, Młody jęczmień Colfarm, Młody Jęczmień Forte Slim), a także proszku (Młody jęczmień proszek Flos, Młody jęczmień Intenson, Młody jęczmień Proness).

Proszek z młodego jęczmienia można rozpuścić w szklance wody lub soku. Należy pamiętać, by używać chłodnych płynów, wyższa temperatura może przyczynić się do utraty zawartych w młodym jęczmieniu witamin i kwasów tłuszczowych. Proszek można również potraktować jako dodatek do jogurtów i warzywnych koktajli, chłodników, czy dipów sałatkowych.

Dostępny jest również świeży sok z młodego jęczmienia (np. DUET-Oczyszczanie-Aloes+Młody Jęczmień, Młody Jęczmień Symbiotics, Młody Jęczmień Jaro-Pol).

Przeciwwskazania do stosowania młodego jęczmienia

Do tej pory nie powstały badania, które mówiłyby o szkodliwym wpływie młodego jęczmienia na organizm. Mimo to należy zachować ostrożność w jego stosowaniu. Kobiety w ciąży oraz karmiące piersią przyjmowanie młodego jęczmienia powinny skonsultować ze swoim lekarzem. Również osoby chorujące przewlekle i stosujące na stałe leki powinny omówić z lekarzem przyjmowanie suplementów z młodym jęczmieniem. Młody jęczmień jest przeciwwskazany u alergików i osób z nietolerancjami pokarmowymi.

Wysoka zawartość błonnika w młodym jęczmieniu może być przyczyną nieprzyjemnych dolegliwości trawiennych u osób z wrażliwym żołądkiem, dlatego należy go wprowadzać do diety stopniowo.

_{1. K. Kawka, M. Lemieszek, Prozdrowotne właściwości młodego jęczmienia, Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, 2017}

Autor