Estradiol – czym jest? Badanie i normy estradiolu

Czym jest estradiol?

17-β-estradiol jest najważniejszym hormonem z grupy estrogenów wytwarzanym w nabłonku pęcherzyków jajnikowych. Poza tym syntetyzowany jest również estron i estradiol. Estrogeny są czynnikami wzrostowymi, które działają głównie na narządy płciowe. Wykazują efekt poprzez:

• zwiększanie wzrostu żeńskich narządów płciowych;
• determinację żeńskich wtórnych cech płciowych;
• zwiększenie podskórnych zapasów tłuszczów;
• wywoływanie cyklicznych zmian błony śluzowej macicy;
• wpływanie na procesy przemiany materii zachodzące w wątrobie;
• hamowanie wzrostu gruczołów łojowych i wytwarzanie w nich łoju;
• obniżenie oporu naczyń obwodowych.

Estradiol u mężczyzn

Obecność estrogenów u mężczyzn, takich jak estradiol, jest dobrze udokumentowana, jednakże ich rola w regulowaniu funkcji męskiego układu płciowego nie jest do końca poznana. Przez długi czas była ograniczona do sekrecji gonadotropin (hormonów produkowanych w przysadce mózgowej), natomiast coraz więcej badań mówi także o fizjologicznej roli estradiolu w dojrzewaniu plemników. 

U mężczyzn nieodpowiednia produkcja estradiolu może doprowadzić do zaburzeń płodności, ginekomastii (przerost gruczołu piersiowego) oraz zachwiania gospodarki hormonalnej.

Estradiol – badanie

Istnieje wiele sytuacji, w których lekarz może zlecić badanie estradiolu. 

U kobiet to przede wszystkim:

• zaburzenia płodności;
• problemy z zajściem w ciążę;
• nieregularne miesiączki;
• opóźnione dojrzewanie płciowe;
• podejrzenie nowotworów jajnika, które wytwarzają estrogeny;
• podejrzenie przerostu nadnerczy;
• rutynowe monitorowanie owulacji w trakcie terapii hormonalnej związanej z procedurą in vitro.

W przypadku mężczyzn badanie przeprowadza się pod kątem zaburzeń płodności oraz diagnozy guzów jąder czy przerostu nadnerczy.

Badanie przeprowadza się na czczo. Pacjentka ma obowiązek powiadomić o ewentualnej ciąży, określić fazę cyklu menstruacyjnego w momencie badania oraz poinformować o fakcie przyjmowania leków hormonalnych (np. antykoncepcja). Warto pamiętać, aby na 12 godzin przed badaniem nie przyjmować leków i suplementów diety zawierających biotynę (witaminę B7), a także mieć na uwadze, że leki takie jak klomifen i diazepam zwiększają poziom estradiolu we krwi, a preparaty antykoncepcyjne go obniżają.

Estradiol – normy

Stężenie estradiolu w organizmie zależy od płci, wieku, stanu zdrowia i przebytych chorób. Zakresy referencyjne dla estradiolu mogą różnić się pomiędzy laboratoriami, w których wykonywane jest badanie. 

U zdrowej kobiety wartości wahają się w zależności od fazy cyklu:

• faza folikularna:  30-120 ng/ml;
• faza owulacji: 130-370 ng/ml;
• faza lutealna: 70-250 ng/ml.

Stężenie estradiolu w ciąży wzrasta i poprawne wartości prezentują się następująco:

• w I trymestrze: 188 -2497 ng/ml;
• w II trymestrze: 1278-7192 ng/ml;
• w III trymestrze: 6137-13460 ng/ml.

W trakcie menopauzy stężenie estradiolu znacząco spada – do poziomu 10-40 ng/ml. W przypadku mężczyzn wartości wahają się pomiędzy 11,2 a 50,4 ng/ml.

O czym świadczy niski poziom estradiolu?

Przyczyn niskiego estradiolu we krwi jest wiele. Najważniejsze z nich to:

• pierwotna niewydolność jajników (zespół Swyera, zespół Turnera, niedorozwój jajników, przedwczesne wygasanie czynności jajników czy okres pomenopauzalny);
• wtórna niewydolność jajników (niewydolność przysadki mózgowej, przyjmowanie leków hamujących owulację, anoreksja, nadmierny wysiłek fizyczny, nadużywanie alkoholu);
• przewlekła choroba nerek;
• zbliżająca się menopauza (tyczy się kobiet powyżej 40. roku życia).

O czym świadczy wysokie stężenie estradiolu?

Wysoki estradiol w badaniu może świadczyć o:

• fazie okołoowulacyjnej cyklu miesiączkowego;
• owulacji wywołanej lekami;
• podawaniu zbyt dużych dawek hormonów;
• obecności guzów wytwarzających hormony (np. guzy jąder, guz nadnerczy, ziarniszczak);
• marskości wątroby;
• nadczynności tarczycy.

Estradiol a menopauza

W trakcie menopauzy poziom estrogenów, w tym estradiolu, znacząco spada. Fakt ten manifestuje się zatrzymaniem miesiączkowania, a także objawami wypadowymi (np. uderzenia gorąca, kołatanie serca, zawroty i bóle głowy, zmienność nastroju i depresja). Estradiol, jako hormon płciowy i lek regulujący czynność układu płciowego, znalazł swoje zastosowanie w łagodzeniu tych nieprzyjemnych skutków. Stosuje się go w postaci hormonalnej terapii zastępczej.

Dostępność poszukiwanych preparatów w aptekach w Twojej okolicy możesz sprawdzić bez wychodzenia z domu na portalu KtoMaLek.pl.

Bibliografia:

1. Estradiol. Baza leków, Medycyna praktyczna. Dostępne na: https://www.mp.pl/pacjent/leki/subst.html?id=268. (Dostęp: czerwiec 2022).
2. Gajewski, K. (2017). Estrogeny. Medycyna praktyczna. Dostępne na: https://www.mp.pl/pacjent/badania_zabiegi/171848,estrogeny.
3. Suchecka-Rachoń, K., Rachoń, D. (2005). Rola hormonalnej terapii zastępczej (HTZ) u kobiet w okresie pomenopauzalnym. Choroby Serca i Naczyń, 2, 3, s. 115-124.
4. Kondarewicz, A., Urban, F., Marchlewicz, M., Wiszniewska, B. (2008). Estrogeny w męskim układzie płciowym. Post Biol Kom, 4, 35, s. 499-516.
5. Mutschler, E., Geisslinger, G., Kroemer, H.K., Menzel, S., Ruth, P. (2016). Farmakologia i toksykologia. MedPharm Polska, wyd. IV, Wrocław, s. 412-416, 427-429, 892-894.