Kwasica metaboliczna – rodzaje, leczenie i zapobieganie

Czym jest kwasica metaboliczna?

Kwasica metaboliczna powstaje w wyniku: nadmiernej podaży lub wytwarzania w organizmie kwasów, upośledzonej regeneracji wodorowęglanów przez nerki oraz zwiększonej ich utraty przez nerki lub przewód pokarmowy. Dochodzi wówczas do zmniejszenia stężenia wodorowęglanów, co w efekcie powoduje obniżenie pH krwi. Prawidłowe pH krwi mieści się w granicy 7,35-7,45 – w takim zakresie pH odpowiednio przebiegają procesy metaboliczne oraz tlen dostarczany jest do tkanek w odpowiednich ilościach. Podczas kwasicy pH krwi spada poniżej 7,35 dlatego dochodzi do wielu zaburzeń w ustroju. Kwasica metaboliczna towarzyszy często innym chorobom np. nerek, wątroby czy cukrzycy.

Kwasica metaboliczna – rodzaje

• Cukrzycowa kwasica ketonowa – spowodowana jest niedoborem insuliny;
• Alkoholowa kwasica ketonowa – występuje przy zatruciu alkoholem etylowym;
• Kwasica mleczanowa typu A – związana z niedotlenieniem tkanek np. w wyniku wstrząsu;
• Kwasica mleczanowa typu B – występuje niezależnie od niedotlenienia tkanek;
• Kwasica spowodowana niewydolnością nerek – wraz z moczem z organizmu wydalane są produkty przemiany materii w tym kwasy organiczne. W wyniku ich zatrzymania dochodzi do zwiększenia ilości jonów wodorowych, co w konsekwencji powoduje obniżenie pH krwi;
• Kwasica spowodowana przewlekłymi biegunkami – podczas długo utrzymujących się biegunek, wraz z nimi wydalane są związki zasadowe odpowiedzialne za utrzymanie równowagi kwasowo-zasadowej. W momencie ich niedoboru gospodarka ta zostaje zaburzona i dochodzi do rozwoju kwasicy. Aby uzupełnić utracone wraz z biegunką elektrolity warto sięgać po preparaty dostępne w aptekach, np.:  Dicoflor Elektrolity, Plusssz Elektrolity+100% Multiwitamina, Elektrolity Max Novamed;
• Kwasica wywołana zatruciem salicylanami, alkoholem metylowym lub przedawkowaniem paracetamolu.

Kwasica metaboliczna – objawy

Do objawów kwasicy metabolicznej zalicza się zaburzenia oddechowe zwane oddechem Kussmaula. Objaw ten charakteryzuje się niespokojnym, przyspieszonym tempem przypominającym oddech ,,gonionego psa”. Zapach acetonu z ust, duszności, zaburzenia świadomości oraz hipo- lub hipertonia są także bardzo częstymi i charakterystycznymi objawami spotykanymi przy kwasicy metabolicznej. 

Leczenie kwasicy metabolicznej

Aby skutecznie leczyć kwasicę metaboliczną należy zdiagnozować, a później usunąć przyczynę wzrostu stężenia kwasów w płynach ustrojowych. W większości przypadków obniżonego pH krwi nie leczy się metodą bezpośrednią. Dopiero w przypadku zagrożenia życia dożylnie podaje się HCO3-. W pierwszej kolejności należy obliczyć przestrzeń wodorowęglanową. Kolejno obliczamy wielkość niedoboru HCO3- oraz porównujemy do ogólnych norm. Szybkość podawania roztworu wodorowęglanu zależne jest od nasilenia kwasicy. Niekontrolowane podawanie wodorowęglanu może spowodować rozwój hipernatremii oraz objawów ostrej niewydolności serca.

Jak zapobiec kwasicy metabolicznej?

Aby zmniejszyć ryzyko wystąpienia kwasicy metabolicznej należy zwiększyć podaż płynów w diecie. Jest to bardzo istotne gdyż większość reakcji w organizmie człowieka zachodzi w środowisku wodnym. Należy również przyjmować leki zawsze zgodnie z ulotką, która jest dołączona do zakupionego preparatu. Redukcja stresu oraz rzucenie palenia na pewno pomogą w utrzymaniu prawidłowej równowagi kwasowo-zasadowej ustroju.

Kwasicy metabolicznej nie zawsze można zapobiec. W momencie wystąpienia niepokojących objawów jakie daje nam organizm, niezwłocznie należy udać się do lekarza w celu diagnostyki problemu. Zmiana stylu życia – redukcja stresu oraz pozbycie się nałogów ogranicza wystąpienie kwasicy metabolicznej oraz nieprzyjemnych skutków z nią związanych.