Korkowiec amurski — właściwości lecznicze, działanie, zastosowanie

Korkowiec amurski — właściwości

Korkowiec amurski jest źródłem wielu cennych związków chemicznych takich, jak:

• alkaloidy, głównie berberyna, jatroryzyna, palmatyna, berberastyna;
• limonoidy: limonina, obakunon;
• kumaryny;
• flawonoidy;
• fenolokwasy: kwas fenolowy, kwas chinowy, kwas ferulowy;
• lignany;
• fitosterole;
• olejek eteryczny.

Bogaty i unikatowy skład tej rośliny sprawia, że lista przypisywanych jej właściwości leczniczych jest długa i obejmuje działanie:

• przeciwbakteryjne, przeciwgrzybicze, przeciwwirusowe;
• przeciwzapalne;
• przeciwreumatyczne;
• antyoksydacyjne;
• chroniące przed neurodegeneracją;
• wspomagające pracę układu odpornościowego;
• przeciwnowotworowe;
• przeciwtrądzikowe;
• przeciwwrzodowe;
• antycukrzycowe;
• chroniące przed próchnicą zębową;
• moczopędne;
• chłodzące;
• żółciotwórcze i żółciopędne;
• przeciwbiegunkowe;
• wykrztuśne;
• obniżające ciśnienie krwi.

Korkowiec amurski — jak wygląda i skąd pochodzi?

Korkowiec amurski (łac. Phellodendron amurense) znany jest również jako Huang Bai, Huang Bo, aksamit amurski, drzewo korkowe, drzewo czarnych pereł lub Cork Tree. Roślina ta pochodzi z dalekowschodniej Azji, a dokładniej z terenów Chin, Japonii i Korei, szczególnie z rejonu doliny rzeki Amur, od której wziął swoją nazwę. Korkowiec amurski preferuje wilgotne, dobrze zdrenowane gleby. Często rośnie w dolinach rzecznych, na zboczach gór oraz w lasach mieszanych. Dzięki dużej odporności na niskie temperatury jest dobrze przystosowany do surowych warunków klimatycznych, jakie panują w jego naturalnym środowisku. W ostatnich dziesięcioleciach został również wprowadzony do uprawy w innych częściach świata, zarówno ze względu na swoje walory ozdobne, jak i potencjał farmakologiczny.

Korkowiec amurski to średniej wielkości drzewo, które osiąga wysokość do 15 metrów. Ma szeroką, parasolowatą koronę oraz charakterystyczną, szorstką korę o żółtawej barwie. Liście korkowca są duże, ciemnozielone, nakrzyżległe, z przejrzystymi gruczołami na brzegu, a gdy się je rozetrze, wydobywa się z nich zapach terpentyny. Kwiaty aksamitu amurskiego są drobne, zebrane w wiechy i mają żółtozielony kolor. Owocem Huang Bai jest czarny mięsisty pestkowiec o średnicy 1 centymetra, który po dojrzeniu zasycha i utrzymuje się na drzewie aż do wiosny. Każdy owoc skrywa w sobie 5 nasion.

Surowcem stosowanym w lecznictwie jest kora korkowca amurskiego, chociaż można wykorzystywać również jego liście.

Korkowiec amurski — działanie, wskazania do stosowania

Korkowiec amurski wykazuje szereg działań terapeutycznych. Berberyna zawarta w korze korkowca amurskiego może być skuteczna w obniżaniu poziomu cukru we krwi, co czyni ją interesującym środkiem w terapii cukrzycy typu 2. Roślina jest również stosowana w leczeniu infekcji bakteryjnych i grzybiczych, a także w łagodzeniu stanów zapalnych układu pokarmowego i skóry. Korkowiec amurski wykazuje również działanie przeciwnowotworowe, szczególnie w kontekście raka prostaty, co czyni go obiecującym środkiem wspomagającym leczenie tego rodzaju nowotworu. W tradycyjnej medycynie chińskiej jest również stosowany w celu obniżenia gorączki, leczenia biegunki oraz wspomagająco w problemach trawiennych.

Korkowiec amurski na reumatyzm

Ekstrakt z korkowca amurskiego, dzięki swoim silnym właściwościom przeciwzapalnym, może pomóc w łagodzeniu bólu i obrzęków związanych z chorobami reumatycznymi. Ponadto związki zawarte w tej roślinie mogą hamować procesy autoimmunologiczne, które są jednym z czynników rozwoju chorób reumatycznych.

Korkowiec amurski na infekcje

Korkowiec amurski od wieków jest stosowany w tradycyjnej medycynie jako środek przeciwbakteryjny. Wyciąg z aksamitu amurskiego pomaga zwalczyć różne szczepy bakterii, na przykład te wywołujące czerwonkę bakteryjną, zapalenie płuc, infekcje narządów płciowych oraz gruźlicę. Korkowiec posiada także właściwości przeciwwirusowe przeciwko koronawirusom, enterowirusom, wirusowi influenza A, wirusowi HSV i wirusowi Coxsackie oraz hamuje wzrost grzybów z rodzaju Candida.

Korkowiec amurski na choroby skóry

Dzięki swoim właściwościom przeciwzapalnym i antybakteryjnym korkowiec amurski może być stosowany w leczeniu różnych chorób skórnych, takich jak trądzik, egzema czy łuszczyca. Zawarte w nim związki aktywne pomagają w redukcji stanów zapalnych, hamują rozwój bakterii odpowiedzialnych za powstawanie trądziku i wspierają regenerację uszkodzonej skóry.

Korkowiec amurski — jak dawkować?

W przypadku suplementów diety z korkowca amurskiego zazwyczaj zaleca się przyjmowanie 200-500 mg ekstraktu dziennie, podzielonych na 2-3 dawki dobowe. Natomiast nalewki należy spożywać od 1 do 2 ml dwa lub trzy razy dziennie. Przygotowując napar, należy 1-2 gramy suszonej kory Huang Bai zalać 250 ml wrzącej wody, parzyć 10-15 minut i pić 1-2 filiżanki dziennie. Zawsze przed rozpoczęciem stosowania należy się zapoznać z instrukcją i ulotką dołączoną przez producenta.

Leki i suplementy zawierające korkowiec amurski

Korkowiec amurski można spotkać na rynku w formie:

• suszu;
• naparu;
• odwaru;
• proszku;
• kapsułek;
• oleju;
• kremu.

Korkowiec amurski w ciąży

Stosowanie korkowca amurskiego w ciąży nie jest zalecane, ze względu na brak wystarczających badań dotyczących jego bezpieczeństwa w tym okresie. Niektóre składniki aktywne takie, jak berberyna, przenikają przez barierę łożyska i mogą mieć neurotoksyczny wpływ na płód, dlatego kobiety w ciąży i karmiące piersią powinny unikać suplementacji tym ziołem.

Korkowiec amurski — przeciwwskazania i środki ostrożności

Korkowiec amurski to zioło przeciwwskazane do stosowania przez osoby posiadające zbyt wysoki poziom bilirubiny we krwi. Surowiec ten nie powinien być stosowany także przez osoby zmagające się z wszelkimi chorobami wątroby, ponieważ może on dodatkowo obciążać ten organ. Ponadto, pacjenci przyjmujący leki na cukrzycę powinni zachować szczególną ostrożność podczas jego stosowania, gdyż roślina ta może dodatkowo obniżać poziom cukru we krwi. Warto pamiętać, że całkowity czas terapii korkowcem nie powinien przekraczać 6 miesięcy.

Korkowiec amurski — możliwe działania niepożądane

Mimo że korkowiec amurski jest ogólnie uważany za bezpieczny, to niektóre osoby mogą doświadczyć działań niepożądanych po jego spożyciu. Do najczęstszych skutków ubocznych po zastosowaniu tego surowca należą:

• nudności;
• biegunka;
• ból brzucha;
• ból głowy;
• zmęczenie;
• zgaga;
• drżenie rąk;
• dysfunkcje seksualne;
• zaburzenia pracy tarczycy.

Korkowiec amurski — interakcje z lekami i innymi ziołami

Berberyna, jeden z głównych składników korkowca amurskiego, może wpływać na metabolizm warfaryny, co może zwiększać ryzyko krwawień lub zmieniać skuteczność tego leku. Zaleca się monitorowanie parametrów krzepnięcia krwi (np. INR) podczas jednoczesnego stosowania warfaryny i korkowca. Ponadto berberyna może obniżać poziom glukozy we krwi, co może prowadzić do hipoglikemii. Jest to szczególnie istotne, jeśli jest ona stosowana jednocześnie z lekami obniżającymi poziom cukru we krwi, takimi jak metformina, insulina czy pochodne sulfonylomocznika. Co więcej, berberyna hamuje enzymy cytochromu P450 (szczególnie CYP3A4), co może prowadzić do zwiększenia stężenia we krwi leków metabolizowanych przez te enzymy, np. statyn, inhibitorów proteazy (stosowane w terapii HIV), czy leków immunosupresyjnych. Może to zwiększać ryzyko działań niepożądanych lub toksyczności tych leków. Kora korkowca może obniżać ciśnienie krwi, co może prowadzić do nadmiernego spadku ciśnienia, gdy jest ona stosowana jednocześnie z lekami hipotensyjnymi.

Podobne mechanizmy występowania interakcji mogą wystąpić podczas łączenia korkowca amurskiego z ziołami. Dlatego nie należy łączyć amurskiego aksamitu z roślinami:

• o działaniu przeciwzakrzepowym, takimi jak czosnek, imbir, miłorząb japoński;
• obniżającymi poziom cukru we krwi, np. kozieradką;
• metabolizowanymi przez cytochrom P450, np. dziurawcem.

Należy pamiętać, aby osoby przyjmujące inne leki lub suplementy skonsultowały się z lekarzem bądź farmaceutą przed rozpoczęciem stosowania korkowca amurskiego.

Korkowiec amurski — podsumowanie

Korkowiec amurski jest cenną rośliną o szerokim spektrum działania leczniczego. Jego ekstrakty mogą wspomagać leczenie wielu schorzeń, w tym infekcji, stanów zapalnych, a także wspierać układ odpornościowy. Jednak, jak każdy środek leczniczy, wymaga on odpowiedniego dawkowania i ostrożności, szczególnie w przypadku osób ze współistniejącymi schorzeniami lub przyjmującymi inne leki.

Bibliografia

1. Sun, Y., Lenon, G. B., & Yang, A. W. H. (2019). Phellodendri Cortex: A Phytochemical, Pharmacological, and Pharmacokinetic Review. Evidence-based complementary and alternative medicine : eCAM, 2019, 7621929. https://doi.org/10.1155/2019/7621929
2. Kumar, A. P., Graham, H., Robson, C., Thompson, I. M., & Ghosh, R. (2010). Natural products: potential for developing Phellodendron amurense bark extract for prostate cancer management. Mini reviews in medicinal chemistry, 10(5), 388–397. https://doi.org/10.2174/138955710791330936
3. Leu, C. H., Li, C. Y., Yao, X., & Wu, T. S. (2006). Constituents from the leaves of Phellodendron amurense and their antioxidant activity. Chemical & pharmaceutical bulletin, 54(9), 1308–1311. https://doi.org/10.1248/cpb.54.1308
4. Kim, J. H., Huh, J. E., Baek, Y. H., Lee, J. D., Choi, D. Y., & Park, D. S. (2011). Effect of Phellodendron amurense in protecting human osteoarthritic cartilage and chondrocytes. Journal of ethnopharmacology, 134(2), 234–242. https://doi.org/10.1016/j.jep.2010.12.005
5. Zhang, Y., Sun, Y., Yan, R., Lin, Z., Zhang, Y., Lu, Y., Cui, S., & Wu, Y. (2018). Application of Phellodendron amurense facial mask for slight to moderate acne vulgaris. Clinical and experimental dermatology, 43(8), 928–930. https://doi.org/10.1111/ced.13663
6. Hazra, S., Singh, P. A., & Bajwa, N. (2024). Safety Issues of Herb-Warfarin Interactions. Current drug metabolism, 25(1), 13–27. https://doi.org/10.2174/0113892002290846240228061506

Autor