Czym jest egzema i jak ją leczyć?

Czym jest egzema?

Pod nazwą egzema (łac. eczema) kryją się różne typy zmian skórnych, których wspólnym objawem jest stan zapalny skóry. Egzema może mieć podłoże alergiczne lub niealergiczne, nie jest jednak wywoływana przez infekcje. Nieraz wystarczy krótki kontakt z substancją podrażniającą skórę lub alergenem, by natychmiast pojawiły się nieprzyjemne dolegliwości. Egzema jest schorzeniem przewlekłym, problemy skórne mogą się nasilać i wyciszać w różnych okresach. Niestety towarzyszące jej objawy są bardzo uciążliwe. Swędząca i przesuszona skóra to nie tylko przyczyna ogromnego dyskomfortu, ale w dłuższej perspektywie także problemów społecznych i psychicznych.

Przyczyny egzemy

Przyczyny egzemy nie są do końca znane. O rozwoju choroby mogą decydować czynniki wewnętrzne oraz zewnętrzne, dlatego wyróżnia się dwa typy egzemy:

• egzema endogenna - rozwija się w wyniku predyspozycji genetycznych, charakteryzujących się zaburzoną, osłabioną pracą układu immunologicznego;
• egzema egzogenna – inaczej kontaktowa, pojawia się w wyniku zetknięcia z alergenem (kosmetyki, detergenty, żywność), który wywołuje reakcje alergiczną skóry.

Na egzemę chorują głównie osoby dorosłe. Podobne zmiany skórne u dzieci są objawem atopowego zapalenia skóry.

Czy egzema jest zaraźliwa?

Egzema, podobnie jak atopowe zapalenie skóry i łuszczyca, nie jest chorobą zakaźną. Oznacza to, że nie można się nią zarazić poprzez kontakt z osobą chorą. To ważna informacja, która ma ogromny wpływ na życie osób dotkniętych egzemą. Chorzy często są odtrącani przez innych i wykluczani z obawy przed zarażeniem chorobą.

Rodzaje egzemy i objawy

Pojawienie się wyprysku można podzielić na trzy fazy:

• faza ostra - silny rumień pojawia się po kilku godzinach od kontaktu z alergenem, widoczne są ropiejące pęcherzyki;
• faza podostra - charakteryzuje się umiarkowanym złuszczaniem się skóry oraz strupkami na powstałym rumieniu;
• faza przewlekła - dochodzi do niej w wyniku długotrwałego stanu zapalnego, co prowadzi do przerostu naskórka i nasilonego złuszczania.

Objawy choroby mogą się różnić w zależności od typu wyprysku, a jest ich całkiem sporo. Wyprysk kontaktowy to najczęściej spotykana forma egzemy. Pojawia się w wyniku kontaktu substancji drażniącej ze skórą. Może mieć charakter niealergiczny (skóra jest podrażniona) lub alergiczny. Zmiany skórne zwykle widoczne są w miejscu, w którym skóra miała kontakt z drażniącą substancją. Najpierw pojawia się rumień z czerwonymi grudkami, które z biegiem czasu przekształcają się w pęcherzyki. Po ich pęknięciu pojawia się nadżerka, która wkrótce pokrywa się strupem.

Nadmierne wydzielanie łoju przez skórę może prowadzić do wyprysku łojotokowego. Charakteryzuje się on łuszczącymi się, żółto-brązowymi plamami oraz zaczerwienieniem. Zmiany pojawiają się głównie na twarzy i owłosionej skórze głowy.

Często spotykaną odmianą egzemy jest tzw. egzema dłoni, którą traktuje się jako chorobę zawodową (tzw. wyprysk zawodowy). Narażone na nią są te osoby, które mają częsty kontakt z różnymi drażniącymi substancjami. Do grupy ryzyka należą kosmetyczki i fryzjerzy, osoby sprzątające i zmywające naczynia, pracownicy opieki medycznej.

Osoby starsze najczęściej zmagają się z wypryskiem podudzi. Zmiany pojawiają się na podudziach u tych osób, które cierpią na żylaki. Stanom zapalnym często towarzyszą owrzodzenia.

Warto również wspomnieć o wyprysku pieniążkowatym (mikrobowym), potnicowym, fotoalergicznym, i modzelowatym.

Jak leczyć egzemę?

To z jakim rodzajem egzemy mamy do czynienia, określa się na podstawie objawów. Bierze się pod uwagę lokalizację stanu zapalnego, jego formę i ewentualne wydzieliny. Ważne jest także zidentyfikowanie czynnika, który wywołuje stan zapalny. W przypadku wyprysku niealergicznego jest to dosyć proste, jednak zidentyfikowanie alergenu jest nieco trudniejsze. Lekarz dermatolog może zlecić wykonanie płatkowych testów naskórkowych, które potwierdzą nadwrażliwość na wybraną substancję. Po jej wykryciu należy wyeliminować możliwy kontakt lub przynajmniej go ograniczyć.

W zależności od powstałych zmian skórnych, wdraża się odpowiednie leczenie miejscowe. Ostre stany zapalne są wskazaniem do stosowania preparatów na bazie kortykosteroidów w postaci kremów, maści oraz aerozoli (Afloderm, Bedicort, Dermovate, Hydrocortisonum). Uporczywy świąd można ograniczyć lekami przeciwhistaminowymi, jak Atarax, Allertec, Xyzal, Loratan, Fenistil. Jeżeli to konieczne, lekarz może zalecić także leczenie przeciwgrzybicze i przeciwbakteryjne. Może się też zdarzyć, że terapia nie daje rezultatów. Wówczas lekarz może zalecić stosowanie doustnie glikokortykosteroidów. Dokładny skład leków oraz ich działania niepożądane można z łatwością sprawdzić w serwisie KtoMaLek.pl. Portal umożliwia także zarezerwowanie leków w najbliższej aptece.

Pielęgnacja skóry przy egzemie

Farmakologiczne leczenie egzemy to tylko początek. Aby mogło przynieść oczekiwane rezultaty, konieczne są zmiany w pielęgnacji skóry, a także znacznie większa ostrożność przy codziennych czynnościach. O czym trzeba pamiętać?

• Do pielęgnacji skóry używajmy kosmetyków, które pomogą zatrzymać wilgoć w naskórku. Najlepiej sięgnąć po emolienty w formie emulsji do kąpieli i balsamów pielęgnacyjnych.
• Unikajmy długich kąpieli w gorącej wodzie, które mogą wysuszać skórę. Ciało delikatnie osuszajmy ręcznikiem, bez agresywnego pocierania.
• Starajmy się ostrożnie korzystać ze słońca, pamiętajmy o kosmetykach ochronnych z wysokim filtrem UV.
• Wybierajmy przewiewne ubrania z delikatnej bawełny. Syntetyczne tkaniny lub wełna mogą alergizować.

Dieta a egzema

Trudno nie zauważyć pewnej zależności między dietą, a kondycją skóry. Nie inaczej jest w przypadku egzemy. Oczywiście należy wyeliminować z jadłospisu te produkty, które nasilają objawy, niemniej warto także sięgnąć po żywność, która poprawi stan skóry. Kwasy omega-3 są odpowiedzialne m.in. za utrzymanie odpowiedniego nawodnienia skóry. Organizm ludzki nie jest w stanie ich metabolizować, dlatego trzeba zadbać o ich dostarczanie w posiłkach. Bogatym ich źródłem są oleje roślinne (lniany, rydzowy, wiesiołkowy), nasiona chia oraz siemię lniane, orzechy włoskie, a także ryby morskie i słodkowodne.

Witaminy A i E również są naszymi sprzymierzeńcami w walce o zdrową skórę. Znajdziemy je w produktach pełnoziarnistych, jajach, orzechach, olejach roślinnych, a także zielonych warzywach. Skórze z egzemą przyda się także witamina D, która korzystnie wpływa na naszą odporność. W tym celu warto sięgnąć po odpowiednie preparaty witaminowe (Vitrum D3, D-Vitum Forte, Vigantoletten, Molekin D3). Dawkę należy skonsultować z lekarzem. Układ immunologiczny możemy wzmocnić także poprzez stosowanie probiotyków i prebiotyków, które korzystnie wpłyną na budowanie mikroflory bakteryjnej jelit.

Pamiętajmy również o tak prozaicznej czynności, jak picie wody. To najlepszy sposób na nawodnienie organizmu oraz skóry. Starajmy się wypijać przynajmniej 2 litry wody w ciągu dnia.