Imbir lekarski — właściwości lecznicze, działanie, zastosowanie

Imbir lekarski — właściwości

W kłączu imbiru znajduje się wiele wartościowych substancji. Najważniejszą z nich jest olejek eteryczny, którego zawartość mieści się od 0,6 do 3,5%, w zależności od rodzaju i pochodzenia rośliny. Również skład olejku jest zmienny i uzależniony od kraju pochodzenia. Znajdują się w nim związki, takie jak jak zingiberen, kurkumen i b-bisabolen. Głównym nośnikiem zapachu jest zingiberol, zaś za smak imbiru odpowiedzialne są gingerole.

Co jeszcze możemy znaleźć w korzeniu imbiru? W 100 g tego kłącza obecne są m.in.: potas (415 mg), magnez (43 mg), fosfor (34 mg), cholina (29 mg), wapń (16 mg) i sód (13 mg), a także inne pierwiastki w śladowych ilościach (m.in. mangan, żelazo, cynk). Imbir zawiera również nieco witaminy C (5 mg), a także fitosterole, które usprawniają gospodarkę lipidową organizmu.

Imbir lekarski — jak wygląda i skąd pochodzi?

Imbir lekarski (łac. Zingiber officinale Rosc.) jest rośliną uprawną z rodziny imbirowatych (łac. Zingiberaceae), pochodzącą z terenów Azji południowo-wschodniej. Charakteryzuje się bulwiastym kłączem, często mocno rozgałęzionym i powyginanym. Skórka imbiru jest beżowo-szara, jednak w przekroju roślina ta jest barwy bladożółtej. Ma charakterystyczny, ostry smak i silny, korzenny aromat. Imbir uprawia się przede wszystkim w Chinach, Japonii i Indiach, skąd jest importowany do krajów Europy i obu Ameryk.

Imbir funkcjonuje przede wszystkim jako przyprawa. Sprzedaje się go w formie surowej, marynowanej, kandyzowanej i przetworzonej, a także jako rozdrobniony proszek. Ma zastosowanie zarówno w przygotowaniu wytrawnych potraw, jak również deserów i alkoholi.

Imbir lekarski — działanie, wskazania do stosowania

W lecznictwie imbir stosowany jest od wieków, przede wszystkim w medycynie chińskiej oraz ajurwedyjskiej.  Stosowano go w dolegliwościach żołądkowo-jelitowych w celu poprawy trawienia, na wzdęcia, na wzmożenie apetytu i w dolegliwościach bólowych. Kłącze imbiru wykorzystywano także jako lek na przeziębienie i jego objawy (kaszel, odkrztuszanie wydzieliny, obniżenie gorączki) i środek przeciwwymiotny .

Imbir może być również stosowany zewnętrznie jako składnik w kosmetykach, szczególnie w przypadku problemów skórnych, takich jak trądzik czy łuszczyca. Imbir zawiera związki o właściwościach przeciwzapalnych i antybakteryjnych, które mogą pomóc w walce z infekcjami skórnymi i zmniejszyć stan zapalny.

Imbir lekarski na przeziębienie i wzmocnienie odporności

Imbir uważany jest za skuteczny środek przeciwzapalny. Jego działanie porównuje się do kwasu acetylosalicylowego, czyli popularnej aspiryny. Wyciąg z imbiru może działać przeciwbólowo i przeciwgorączkowo, a także hamować rozwój bakterii, wirusów i grzybów. Nic więc dziwnego, że imbir często polecany jest jako naturalny sposób na przeziębienie oraz wzmocnienie odporności organizmu.

Imbir lekarski na nudności i wymioty

Imbir polecany jest również jako naturalna alternatywa dla środków przeciwwymiotnych. Dobrze radzi sobie z nudnościami wywołanymi chorobą lokomocyjną. Jest również skuteczny w łagodzeniu porannych mdłości u kobiet w ciąży, a także u pacjentów w trakcie chemioterapii.

Imbir lekarski na bolesne miesiączki

Działanie przeciwbólowe imbiru sprawdzano także w kontekście bolesnych miesiączek, które są problemem wielu kobiet. Liczne badania potwierdzają, że stosowanie sproszkowanego imbiru pozwala redukować ból związany z menstruacją, a jego skuteczność porównuje się do preparatów łączących w sobie paracetamol, ibuprofen i kofeinę.

Imbir lekarski na wysoki cukier i cholesterol

Istnieją doniesienia, które potwierdzają, że imbir może obniżać poziom cukru we krwi oraz regulować poziom cholesterolu. Zawarte w imbirze związku zmniejszają utlenianie cholesterolu frakcji LDL, co jest niezwykle istotne w profilaktyce chorób układu sercowo-naczyniowego. Część badań wskazuje również na to, że imbir może zapobiegać agregacji płytek krwi.Dostępne są także doniesienia naukowe, które sugerują, że imbir może być pomocny w walce z nadciśnieniem tętniczym krwi.

Ponadto imbir działa żółciopędnie i pobudza metabolizm w przewodzie pokarmowym, dlatego polecany jest jako sposób na niestrawność i przejedzenie. 

Imbir lekarski na bóle stawów

Ekstrakt z kłącza imbiru był badany także pod kątem łagodzenia objawów u pacjentów z zapaleniem kości i stawów. Pacjenci, którzy otrzymywali ekstrakt z kłącza imbiru zauważyli zmniejszenie dolegliwości bólowych. Skuteczność imbiru w tym przypadku porównywano do ibuprofenu. 

Imbir lekarski — jak dawkować?

Najprostszym sposobem na wprowadzenie imbiru do diety jest sięgnięcie po świeży korzeń, który kupimy w sklepie spożywczym. Jeżeli jesteśmy przeziębieni, z korzenia imbiru można przygotować napar lub dodawać jego plasterki do herbaty. Takie napoje można dodatkowo wzmocnić dodatkiem cytryny, miodu pszczelego, kurkumy. Sprawdzą się przy stanach zapalnych gardła i nawracających infekcjach górnych dróg oddechowych. Imbir można jeść również na surowo, dodając go np. do soków i koktajli warzywno-owocowych.

Leki oraz suplementy diety zawierające imbir należy dawkować zgodnie z zaleceniami producenta.

Leki i suplementy zawierające imbir lekarski

Imbir lekarski znajdziemy w preparatach łagodzących nudności - te związane z ciążą oraz chorobą lokomocyjną. Jest również częstym składnikiem preparatów wspierających dobrą kondycję stawów, a nawet preparatów do użytku zewnętrznego na bóle stawowo-mięśniowe. Apteki oferują ponadto syropy i herbatki imbirowe. 

Imbir pośrednio wpływa na przyspieszenie metabolizmu, dlatego nie dziwi jego obecność w preparatach odchudzających.

Imbir lekarski w ciąży

Imbir polecany jest kobietom w ciąży jako bezpieczny środek przeciwwymiotny i redukujący nudności. Według badań stosowanie imbiru w czasie pierwszego trymestru ciąży może redukować występowanie nudności i wymiotów o blisko 50% - w analizach brano pod uwagę dolegliwości o łagodnym i umiarkowanym przebiegu. 

Świeży imbir można stosować w ciąży w postaci naparów. Dawkowanie suplementów z imbirem należy omówić z lekarzem prowadzącym ciążę.

Imbir lekarski — przeciwwskazania i środki ostrożności

Choć imbir jest stosunkowo bezpieczną rośliną, nie każdy powinien ją stosować. Osoby uczulone powinny bezwzględnie unikać imbiru. Pacjenci cierpiący na schorzenia pęcherzyka żółciowego stosowanie imbiru powinni skonsultować ze swoim lekarzem.

Imbir lekarski — możliwe działania niepożądane

Imbir lekarski uznawany jest za bezpieczny i dobrze tolerowany, jednak w dużych dawkach może powodować nieprzyjemne dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego. 

Imbir lekarski — interakcje z lekami i innymi ziołami

Wspomniane wcześniej działanie zapobiegające agregacji płytek krwi może wywołać negatywne skutki u  osób przyjmujących leki przeciwzakrzepowe. Spożywanie imbiru lub przyjmowanie preparatów z wyciągiem z tej rośliny nasila działanie ww. leków, wydłużając czas krwawienia.

Imbir lekarski w Ziołopedii — podsumowanie

Imbir lekarski jest rośliną przyprawową, którą od wieków stosuje się nie tylko w kuchni, lecz również w lecznictwie. Imbir działa m.in. przeciwzapalnie, przeciwwymiotnie, przeciwbólowo, hipoglikemicznie, a także wspiera układ pokarmowy i sercowo-naczyniowy. Uznawany jest za bezpieczny dla zdrowia i niepowodujący alergii wśród pacjentów. Imbir warto włączyć do codziennej diety jako źródło korzystnych dla zdrowia związków. W przypadku chęci stosowania suplementów z imbirem, warto najpierw skonsultować się ze swoim lekarzem lub farmaceutą.

Bibliografia

1. Łażewska D., Miętkiewska K., Studzińska-Stroka E. "Imbir lekarski – roślina o właściwościach neuroochronnych". Postępy Fitoterapii 2019; 20(4): s. 268-276.
2. Kania-Dobrowolska M., Baraniak J., Górka A., Wolek M., Bogacz A. "Imbir i czosnek - surowce roślinne obniżające poziom cholesterolu i glukozy". Postępy Fitoterapii 2020; 21(3): s. 169-176.
3. Cisowski W., Kowalczyk A., Jamontt J. "Kłącze imbiru – zastosowanie lecznicze oraz składniki czynne". Postępy Fitoterapii 2/2004: s. 71-76.
4. Grys A., Łowicki Z., Parus A. "Właściwości lecznicze imbiru ( Zingiber officinale Roscoe)". Postępy Fitoterapii 1/2010: s. 42-45.
5. Łuczak A., Nowak M., Szałek E. "Bezpieczeństwo leków roślinnych w ciąży. Farmacja Współczesna 2017; 10: s. 140-146.
6. FoodData Central, Raw ginger root,, https://fdc.nal.usda.gov/fdc-app.html#/food-details/169231/nutrients
7. Imbir lekarski (Zingiber officinale Rosc.). Portal Opieka.Farm. Dostępne na: https://opieka.farm/imbir-lekarski-zingiber-officinale-rosc/

Autor