Pasożyty ludzkie – jak je wykryć? Jak pozbyć się pasożytów?

Czym jest pasożyt ludzki?

Pasożyt to organizm, który do życia i zdobywania pokarmu wykorzystuje inny organizm. Możemy podzielić pasożyty występujące u ludzi na wewnętrzne i zewnętrzne. Do wewnętrznych zaliczamy pierwotniaki (lamblie), obleńce (owsiki, glisty, włosień) i płazińce (przywry, tasiemce). Na powierzchni ciała żyją natomiast wszy i świerzbowce. Do zewnętrznych pasożytów zaliczamy również komary i kleszcze, które żywią się krwią.

Jak zarażamy się pasożytami?

Pasożytami możemy zarazić się praktycznie wszędzie: w domu, pracy, przedszkolu, ale również podczas wypoczynku na łące czy nad wodą. Problem dotyczy zarówno dzieci, jak i dorosłych, ludzi biednych i bogatych. Pasożyty dostają się do organizmu np. poprzez zjedzenie niedokładnie umytych owoców i warzyw – glista ludzka, mięsa wieprzowego zawierającego larwy włośnia krętego czy surowej ryby, kawioru lub mięsa – tasiemiec. Woda także może być źródłem zakażenia pasożytami, dotyczy to zarówno picia nieprzegotowanej wody, jak i kąpieli w naturalnych zbiornikach wodnych. Na pościeli i ręcznikach mogą przenosić się jaja owsików, stwarzając zagrożenie dla domowników. Pasożyty zewnętrzne, m.in. wszy, przenoszą się głównie w dużych skupiskach ludzkich, przedszkolach, szkołach i na obozach. Ale również na grzebieniach i akcesoriach fryzjerskich, które nie są właściwie sterylizowane. Świerzbowiec przenosi się przez bezpośredni kontakt z osobą zarażoną, tzn. przez podanie ręki, ale też korzystanie z tych samych przedmiotów czy spanie w jednym łóżku. Niewłaściwa higiena rąk jest przyczyną przenoszenia pasożytów, dotyczy to oczywiście przede wszystkim dzieci, które należy uczyć mycia rąk szczególnie po powrocie z piaskownicy, placu zabaw oraz uczulać, by nie wkładały rąk do buzi. Bardziej narażeni na kontakt z pasożytami są właściciele zwierząt domowych, w tym psów i kotów.

Objawy zakażeń pasożytniczych

Pasożyty mogą umiejscawiać się w różnych częściach ciała, najczęściej występują w przewodzie pokarmowym, wątrobie czy skórze. Wyniszczają organizm człowieka, a często wykrywane są zupełnie przypadkowo 

U osób zakażonych pasożytami występuje szereg objawów, m.in.:

• bóle brzucha,
• nudności,
• biegunki,
• wzdęcia,
• ciągłe uczucie zmęczenia,
• anemia,
• utrata masy ciała,
• kaszel,
• wysypka,
• podrażnienia skóry.

Często te objawy przypisywane są jednak początkowo zupełnie innym chorobom, a sama obecność pasożyta wykrywana jest bardzo późno. 

Owsiki dają objawy bardziej typowe niż pozostałe pasożyty, w tym świąd wokół odbytu, zaczerwienienie i stany zapalne, dodatkowo niespokojny sen w nocy (szczególnie u dzieci). Jeśli chodzi o pasożyty zewnętrzne, to w przypadku wszy występuje uporczywe swędzenie skóry głowy, natomiast świerzb wywoływany przez świerzbowce występuje głównie w okolicy nadgarstków, palców dłoni, pępka i objawia się uporczywym świądem tych okolic, który narasta w nocy.

Jak wykryć, czy jesteśmy zarażeni pasożytem?

Wykrywanie pasożytów opiera się m.in. na badaniu kału – próbki pobiera się 3 razy, co 3-4 dni. Metoda ta czasem bywa jednak nieskuteczna, gdyż nie zawsze w pobranej próbce znajdą się jaja pasożyta. W przypadku owsików wykonuje się wymaz z okolicy odbytu – w tym celu przykłada się taśmę celulozową albo samoprzylepną do skóry wokół odbytu, następnie dostarcza ją do laboratorium, które wykonuje odpowiednie badanie. Jeśli w badaniu kału i wymazu z okolicy odbytu nie znaleziono pasożytów, a chory ma wyraźnie objawy zakażenia, wykonuje się badanie antygenów pasożytów w pobranym materiale lub swoistych przeciwciał w surowicy krwi. Wykorzystuje się też metodę PCR w celu wykrycia materiału genetycznego pasożytów, głównie pierwotniaków.

Jak leczyć zakażenia pasożytnicze?

W leczeniu zakażeń pasożytami stosuje się leki wydawane głównie z przepisu lekarza, który odpowiednio ustala dawkę preparatu. Do substancji przeciwpasożytniczych stosowanych w przypadku zakażenia owsikami, glistą ludzką czy włośniem krętym, należą pyrantel, mebendazol czy albendazol. Jeśli mamy do czynienia z zakażeniami pierwotniakami lub tasiemcami, dodatkowym wsparciem będą preparaty zawierające w sobie wyciągi ziołowe. Nasiona dyni, czosnek, piołun, imbir, tymianek, koper włoski, korzeń omanu, ostra papryka i szałwia tworzą niekorzystne środowisko dla pasożytów jelitowych. Można zastosować preparat Vernikabon, zawierający czarnuszkę, wyciąg z łupiny orzecha włoskiego i inne wyciągi ziołowe wspomagające organizm w walce z pasożytami. Ważne jest, by ograniczyć w diecie cukier, pszenicę i mleko, a także wzbogacić posiłki o błonnik, czosnek, nasiona dyni, sok z buraków, sok z kiszonej kapusty oraz przyprawy, takie jak tymianek, imbir, goździki i pieprz kajeński.

Dostępność poszukiwanych preparatów w aptekach w Twojej okolicy możesz sprawdzić bez wychodzenia z domu na portalu KtoMaLek.pl.

Czy należy się profilaktycznie odrobaczać?

Leki przeciwpasożytnicze stosuje się tylko w przypadkach potwierdzonych zakażeń lub gdy choruje któryś z domowników, gdyż kuracje przeprowadza się wówczas u wszystkich członków rodziny. Lekarze zalecają odrobaczanie u dzieci, zwłaszcza jeśli ktoś w przedszkolu czy szkole jest zarażony. Jednak w innych przypadkach nie ma konieczności profilaktycznego odrobaczania. Można stosować wyciągi ziołowe poprawiające pracę jelit i działające niekorzystnie na rozwój pasożytów, jak np. czosnek, czarnuszka, piołun, szałwia czy imbir.

Czy możemy się chronić przed pasożytami?

Przed pasożytami można się chronić pamiętając o zasadach higieny, myciu rąk po powrocie do domu i skorzystaniu z toalety. Niezbędne jest także właściwe mycie warzyw i owoców, częsta wymiana ręczników i pościeli, jedzenie mięsa i ryb tylko ze znanych źródeł, picie wody po przegotowaniu oraz regularne odrobaczaniu zwierząt domowych.

Autor