Pasożyty ludzkie – jak je wykryć? Jak pozbyć się pasożytów?

Redakcja KtoMaLek.pl 2021-07-28 09:38
Pasożyt ludzki w świetle jelita cienkiego.

Pasożyty ludzkie to bardzo popularny temat, budzący wiele kontrowersji. Część badaczy uważa, że zaledwie jedna na dziesięć osób jest zarażona pasożytem, inni twierdzą natomiast, że praktycznie każdy człowiek jest nosicielem jakiegoś pasożyta. Jakie znamy pasożyty? Jak możemy je wykryć i skutecznie leczyć? Czy należy profilaktycznie przeprowadzać odrobaczanie?

Czym jest pasożyt ludzki?

Pasożyt to organizm, który do życia i zdobywania pokarmu wykorzystuje inny organizm. Możemy podzielić pasożyty występujące u ludzi na wewnętrzne i zewnętrzne. Do wewnętrznych zaliczamy pierwotniaki (lamblie), obleńce (owsiki, glisty, włosień) i płazińce (przywry, tasiemce). Na powierzchni ciała żyją natomiast wszy i świerzbowce. Do zewnętrznych pasożytów zaliczamy również komary i kleszcze, które żywią się krwią.

Jak zarażamy się pasożytami?

Pasożytami możemy zarazić się praktycznie wszędzie: w domu, pracy, przedszkolu, ale również podczas wypoczynku na łące czy nad wodą. Problem dotyczy zarówno dzieci, jak i dorosłych, ludzi biednych i bogatych. Pasożyty dostają się do organizmu np. poprzez zjedzenie niedokładnie umytych owoców i warzyw – glista ludzka, mięsa wieprzowego zawierającego larwy włośnia krętego czy surowej ryby, kawioru lub mięsa – tasiemiec. Woda także może być źródłem zakażenia pasożytami, dotyczy to zarówno picia nieprzegotowanej wody, jak i kąpieli w naturalnych zbiornikach wodnych. Na pościeli i ręcznikach mogą przenosić się jaja owsików, stwarzając zagrożenie dla domowników. Pasożyty zewnętrzne, m.in. wszy, przenoszą się głównie w dużych skupiskach ludzkich, przedszkolach, szkołach i na obozach. Ale również na grzebieniach i akcesoriach fryzjerskich, które nie są właściwie sterylizowane. Świerzbowiec przenosi się przez bezpośredni kontakt z osobą zarażoną, tzn. przez podanie ręki, ale też korzystanie z tych samych przedmiotów czy spanie w jednym łóżku. Niewłaściwa higiena rąk jest przyczyną przenoszenia pasożytów, dotyczy to oczywiście przede wszystkim dzieci, które należy uczyć mycia rąk szczególnie po powrocie z piaskownicy, placu zabaw oraz uczulać, by nie wkładały rąk do buzi. Bardziej narażeni na kontakt z pasożytami są właściciele zwierząt domowych, w tym psów i kotów.

Objawy zakażeń pasożytniczych

Pasożyty mogą umiejscawiać się w różnych częściach ciała, najczęściej występują w przewodzie pokarmowym, wątrobie czy skórze. Wyniszczają organizm człowieka, a często wykrywane są zupełnie przypadkowo 

U osób zakażonych pasożytami występuje szereg objawów, m.in.:

Często te objawy przypisywane są jednak początkowo zupełnie innym chorobom, a sama obecność pasożyta wykrywana jest bardzo późno. 

Owsiki dają objawy bardziej typowe niż pozostałe pasożyty, w tym świąd wokół odbytu, zaczerwienienie i stany zapalne, dodatkowo niespokojny sen w nocy (szczególnie u dzieci). Jeśli chodzi o pasożyty zewnętrzne, to w przypadku wszy występuje uporczywe swędzenie skóry głowy, natomiast świerzb wywoływany przez świerzbowce występuje głównie w okolicy nadgarstków, palców dłoni, pępka i objawia się uporczywym świądem tych okolic, który narasta w nocy.

Jak wykryć, czy jesteśmy zarażeni pasożytem?

Wykrywanie pasożytów opiera się m.in. na badaniu kału – próbki pobiera się 3 razy, co 3-4 dni. Metoda ta czasem bywa jednak nieskuteczna, gdyż nie zawsze w pobranej próbce znajdą się jaja pasożyta. W przypadku owsików wykonuje się wymaz z okolicy odbytu – w tym celu przykłada się taśmę celulozową albo samoprzylepną do skóry wokół odbytu, następnie dostarcza ją do laboratorium, które wykonuje odpowiednie badanie. Jeśli w badaniu kału i wymazu z okolicy odbytu nie znaleziono pasożytów, a chory ma wyraźnie objawy zakażenia, wykonuje się badanie antygenów pasożytów w pobranym materiale lub swoistych przeciwciał w surowicy krwi. Wykorzystuje się też metodę PCR w celu wykrycia materiału genetycznego pasożytów, głównie pierwotniaków.

Jak leczyć zakażenia pasożytnicze?

W leczeniu zakażeń pasożytami stosuje się leki wydawane głównie z przepisu lekarza, który odpowiednio ustala dawkę preparatu. Do substancji przeciwpasożytniczych stosowanych w przypadku zakażenia owsikami, glistą ludzką czy włośniem krętym, należą pyrantel, mebendazol czy albendazol. Jeśli mamy do czynienia z zakażeniami pierwotniakami lub tasiemcami, dodatkowym wsparciem będą preparaty zawierające w sobie wyciągi ziołowe. Nasiona dyni, czosnek, piołun, imbir, tymianek, koper włoski, korzeń omanu, ostra papryka i szałwia tworzą niekorzystne środowisko dla pasożytów jelitowych. Można zastosować preparat Vernikabon, zawierający czarnuszkę, wyciąg z łupiny orzecha włoskiego i inne wyciągi ziołowe wspomagające organizm w walce z pasożytami. Ważne jest, by ograniczyć w diecie cukier, pszenicę i mleko, a także wzbogacić posiłki o błonnik, czosnek, nasiona dyni, sok z buraków, sok z kiszonej kapusty oraz przyprawy, takie jak tymianek, imbir, goździki i pieprz kajeński.

Dostępność poszukiwanych preparatów w aptekach w Twojej okolicy możesz sprawdzić bez wychodzenia z domu na portalu KtoMaLek.pl.

Czy należy się profilaktycznie odrobaczać?

Leki przeciwpasożytnicze stosuje się tylko w przypadkach potwierdzonych zakażeń lub gdy choruje któryś z domowników, gdyż kuracje przeprowadza się wówczas u wszystkich członków rodziny. Lekarze zalecają odrobaczanie u dzieci, zwłaszcza jeśli ktoś w przedszkolu czy szkole jest zarażony. Jednak w innych przypadkach nie ma konieczności profilaktycznego odrobaczania. Można stosować wyciągi ziołowe poprawiające pracę jelit i działające niekorzystnie na rozwój pasożytów, jak np. czosnek, czarnuszka, piołun, szałwia czy imbir.

Czy możemy się chronić przed pasożytami?

Przed pasożytami można się chronić pamiętając o zasadach higieny, myciu rąk po powrocie do domu i skorzystaniu z toalety. Niezbędne jest także właściwe mycie warzyw i owoców, częsta wymiana ręczników i pościeli, jedzenie mięsa i ryb tylko ze znanych źródeł, picie wody po przegotowaniu oraz regularne odrobaczaniu zwierząt domowych.


Wszystkie treści zamieszczone w Serwisie, w tym artykuły dotyczące tematyki medycznej, mają wyłącznie charakter informacyjny. Dokładamy starań, aby zawarte informacje były rzetelne, prawdziwe i kompletne, jednakże nie ponosimy odpowiedzialności za rezultaty działań podjętych w oparciu o nie, w szczególności informacje te w żadnym wypadku nie mogą zastąpić wizyty u lekarza.

Więcej artykułów