Goździki – właściwości lecznicze i zastosowanie. Czy warto umieścić goździki w diecie?
Goździki przywodzą na myśl świąteczny, rodzinny obrazek zatłoczonej kuchni wypełnionej aromatem pieczonych ciast i wykwintnych potraw. Kojarzą się z ciepłym grzańcem rozgrzewającym nas od wewnątrz w zimowe wieczory. Wykorzystywane w kuchni goździki są jednak również cennym surowcem farmaceutycznym. W jakich przypadkach znajdują zastosowanie lecznicze? Czym właściwie jest goździk? Czy stosowanie preparatów na bazie tego surowca zawsze jest bezpieczne? Na te pytania znajdziesz odpowiedź w poniższym tekście.
Czym są goździki i gdzie rosną?
Znane powszechnie goździki, to tak naprawdę wysuszone pąki kwiatowe rośliny o nazwie Czapetka pachnąca (łac. Syzygium armaticum), czyli innymi słowy Goździkowca korzennego. Drzewa goździkowe rosną w Azji oraz w Afryce. Czapetkę pachnącą możemy zaobserwować między innymi podczas egzotycznych wakacji spędzanych na Madagaskarze lub Półwyspie Malajskim. Szczególnie wdzięczne i okazałe uprawy tych niewysokich drzew zlokalizowane są blisko wód morskich lub jezior.
Co zawierają goździki?
Goździk zawiera w sobie wiele cennych składników, które nadają mu niezwykłych właściwości wykorzystywanych w lecznictwie oraz w gastronomii. Do cennych substancji obecnych w wysuszonych pąkach kwiatowych goździka należą między innymi:
- eugenol (składnik olejku eterycznego),
- garbniki,
- seskwiterpeny.
Właściwości lecznicze goździków
Opisywany surowiec prezentuje cały wachlarz istotnych dla zdrowia właściwości, które wspomagają nasz organizm w okresie przeziębieniowym oraz pozwalają na ukojenie np. bólu zęba. Zaliczamy do nich między innymi działanie:
- miejscowo znieczulające,
- przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicze,
- rozkurczowe,
- rozgrzewające.
Goździki – olejek eteryczny
Olejek goździkowy, zawierający w swoim składzie wspomniany wyżej eugenol, jest wykorzystywany w stomatologii jako jeden ze składników środka dezynfekującego. Pewnie nieraz słyszeliście (np. od swojej babci lub farmaceuty z pobliskiej apteki), że warto żuć goździki? To oczywiście prawda! Działają one antyseptycznie (przeciwdrobnoustrojowo) i miejscowo znieczulająco, dzięki czemu niejednokrotnie przynoszą ulgę w dolegliwościach jamy ustnej.
Goździki w kuchni i diecie
Dobrej jakości goździki, które kupujemy powinny przejść wcześniej odpowiedni proces suszenia oraz zawierać w sobie olejek eteryczny. Niejednokrotnie zdarza się jednak, że tańsze surowce dostępne w wielu miejscach pozbawione są swoich cennych właściwości, a posiadają jedynie niewielki aromat i zapach. Dlatego należy pamiętać, aby kupować tego rodzaju surowce i przyprawy w sprawdzonych miejscach, np. w sklepach ze zdrową żywnością.
Goździki mogą stanowić element zdrowej, zróżnicowanej diety nie tylko ze względu na szerokie właściwości lecznicze, ale również z uwagi na ich niepowtarzalny aromat. W kuchni używamy ich przede wszystkim jako dodatek do zimowych potraw, świątecznego piernika czy grzańców na bazie wina lub piwa. Już sam ich zapach unoszący się w powietrzu sprawia, że w domu wyczuwa się zimową i bożonarodzeniową aurę. Goździki nadają potrawom korzennego smaku i zapachu.
Uwaga: goździki!
Ten surowiec powszechnie i od lat stosowany zarówno w lecznictwie, jak i w kuchni może okazać się niebezpieczny. Kobiety w ciąży oraz matki karmiące piersią powinny unikać jego stosowania ze względu na brak szczegółowych danych dotyczących bezpieczeństwa goździków podczas tych szczególnych okresów. Ograniczenia dotyczą również stężenia olejku goździkowego stosowanego np. na śluzówkę jamy ustnej.
Działania niepożądane goździków
Podczas używania olejków na bazie olejku goździkowego należy uważać, aby nie doszło do podrażnienia delikatnych tkanek, między innymi ze względu na użycie zbyt mocno skoncentrowanego preparatu.
Przedawkowanie goździków, jakkolwiek zabawnie nie brzmi, może doprowadzić natomiast do zaburzeń w pracy układu moczowego, wątroby oraz spowodować depresję ośrodkowego układu nerwowego.
Preparaty z goździkiem w roli głównej
Suszone goździki można kupić w sklepach ze zdrową żywnością, a także popularnych supermarketach. Na rynku istnieje również wiele produktów na bazie goździka i jego składników, które można nabyć w aptekach. Należy do nich olejki eteryczne (ETJA Olejek goździkowy, Olejek Goździkowy Herbapol, NAYOMA Olejek eteryczny goździkowy) oraz rozgrzewające żele do stosowania miejscowego (Neuro Terapia Nes Pharma).
Ten surowiec powszechnie i od lat stosowany zarówno w lecznictwie, jak i w kuchni, może okazać się niebezpieczny. Kobiety w ciąży oraz matki karmiące piersią powinny unikać jego stosowania ze względu na brak szczegółowych danych dotyczących bezpieczeństwa goździków podczas tych szczególnych okresów. Ograniczenia dotyczą również stężenia olejku goździkowego stosowanego np. na śluzówkę jamy ustnej.
Dostępność wybranych preparatów w pobliskiej aptece w łatwy sposób sprawdzisz na stronie KtoMaLek.pl.
Autor
Redakcja KtoMaLek.pl - Zespół redakcyjny KtoMaLek.pl tworzą doświadczeni farmaceuci, którzy specjalizują się w różnych obszarach tematyki zdrowotnej. Doświadczenie zdobyte w zawodzie oraz wiedza uzyskana podczas studiów farmaceutycznych, pozwalają na tworzenie merytorycznych treści zgodnych z EBM (and. Evidence-based Medicine), opartych na rzetelnych źródłach — aktualnych badaniach naukowych, branżowych podręcznikach i książkach. Za praktyką podążają również pasja i niesłabnąca chęć do poszerzania wiedzy oraz dzielenia się nią z pacjentami. Dzięki temu użytkownicy otrzymują dostęp do ciekawych i angażujących materiałów edukacyjnych.
