Tasiemiec – objawy i leczenie. Jak można zarazić się tasiemcem?

Co to jest tasiemiec?

Tasiemiec jest robakiem płaskim zaliczanym do płazińców. Dorosła postać pasożyta bytuje zwykle w układzie pokarmowym człowieka, który jest dla robaka żywicielem ostatecznym. Istnieją jednak przypadki, w których człowiek staje się żywicielem pośrednim i w jego organizmie nie rozwija się wówczas dojrzała postać tasiemca, ma to miejsce np. po spożyciu jaj tasiemca uzbrojonego. Większość gatunków zbudowana jest z główki (skoleksu) oraz strobili, czyli ciała złożonego z członów (proglotydów). 

Możemy wyróżnić kilka rodzajów tasiemca, m.in.: 

• Tasiemiec nieuzbrojony (łac. Taenia saginata);
• Tasiemiec uzbrojony (łac.Taenia solium);
• Tasiemiec bąblowcowy (łac. Echinococcus granulosus);
• Tasiemiec bruzdogłowiec szeroki (łac. Diphyllobothrium latum);
• Tasiemiec karłowaty (łac. Hymenolepis nana).

Tasiemiec uzbrojony w odróżnieniu do nieuzbrojonego, posiada główkę z ryjkiem uzbrojonym w podwójny wieniec 22-32 haków, gwarantujący trwalsze przytwierdzenie do ścian jelita, przez co jest on trudniejszy do usunięcia. W Polsce stwierdza się najczęściej zarażenia tasiemcem uzbrojonym, nieuzbrojonym bądź karłowatym. Pozostałe tasiemce diagnozuje się bardzo rzadko. 

Do zarażenia tasiemcem uzbrojonym czy nieuzbrojonym dochodzi najczęściej poprzez spożycie surowego bądź niedogotowanego mięsa zawierającego wągry, czyli larwy danego tasiemca. Tasiemcem uzbrojonym można się zarazić po spożyciu nieprzebadanego mięsa wieprzowego, a tasiemcem nieuzbrojonym po spożyciu mięsa wołowego.

Do zarażenia bruzdogłocem szerokim dochodzi po spożyciu surowego lub półsurowego mięsa ryb. Tasiemcem karłowatym zarazić się można poprzez połknięcie jego jaj zawartych w nieumytym pokarmie oraz przez brudne ręce, którymi przenosimy jaja lub cysticerkoid tasiemca do jamy ustnej. Niezwykle istotne jest więc przestrzeganie zasad higieny. W przypadku tasiemca karłowatego może dojść do tzw. autoinwazji, czyli samozarażenia (głównie u dzieci) oraz transmisją z człowieka na człowieka, dlatego łatwo o rozprzestrzenienie tego robaka w rodzinie.

Jakie objawy daje zarażenie tasiemcem?

Tasiemiec początkowo nie daje żadnych charakterystycznych objawów. Pacjenci mogą w trakcie zarażenia skarżyć się na :

• ból brzucha;
• nudności;
• kolki;
• zaparcia lub biegunki;
• brak łaknienia lub nadmierne łaknienie;
• spadek masy ciała.

Bardzo nieprzyjemnym objawem w przypadku zarażenia tasiemcem nieuzbrojonym jest odczucie wypełzania członów tasiemca przez odbyt, które po wydaleniu mogą nadal się poruszać.

W przypadku zarażenia bruzdogłowcem szerokim u niewielkiego odsetka pacjentów można zdiagnozować niedokrwistość megaloblastyczną (niedokrwistość wynikająca z niedoboru witaminy B12).

Tasiemiec uzbrojony jest uważany przez specjalistów za najbardziej groźną postacią tasiemca w ciele człowieka. Larwy uwolnione w jego przewodzie pokarmowym mogą przenosić się w wraz z krwią do mózgu, oczu, wątroby oraz mięśni i wywołać groźną wągrzycę. W przypadku wągrzycy ośrodkowego układu nerwowego można zaobserserwować: nudności, bóle i zawroty głowy a nawet i drgawki, które są wynikiem wzrostu ciśnienia śródczaszkowego. W szczególnie ciężkich przypadkach może nastąpić rozwój zapalenia opon oraz mózgu. Natomiast wągry bytujące w gałce ocznej mogą spowodować zaburzenie widzenia, zapalenie czy odklejenie siatkówki, a nawet doprowadzić do ślepoty.

Rozpoznanie tasiemczycy

Tasiemczyca jest rozpoznawana na podstawie dokładnego wywiadu, który lekarz przeprowadza z pacjentem podczas konsultacji lekarskiej. Specjalista na podstawie występujących objawów oraz badania klinicznego jest w stanie rozpoznać chorobę. Bardzo często zlecane jest badanie próbki kału na obecność larw tasiemca czy badanie serologiczne, a wągrzycę stwierdza się m.in. poprzez badanie płynu mózgowo-rdzeniowego.

Jak wygląda leczenie tasiemczycy?

W momencie potwierdzenie diazgnozy, lekarz zaleca odpowiedni preparat do zastosowania. Lekami pierwszego rzutu są prazykwantel i niklozamid. W Polsce leki zawierające te substancje nie są dostępne w aptece. Występują jedynie w preparatach weterynaryjnych. Leczenie tasiemca opiera się na podaniu pacjentowi preparatu z albendazolem (Zentel zawiesina doustna, Zentel tabletki do rozgryzania i żucia), który jest wydawany wyłącznie na receptę, w postaci zawiesiny lub tabletek do rozgryzania i żucia. Preparat działa zarówno na jaja, larwy, jak i na dorosłą postać pasożyta. Dawka preparatu jest dobierana przez lekarza indywidualnie, w zależności od potrzeby pacjenta.

Pamiętaj, że dostępność preparatów, stosowanych w leczeniu tasiemczycy możesz sprawdzić za pomocą portalu KtoMaLek.pl.

Czy można uchronić się przed tasiemcem ?

W celu uniknięcia zarażenia się tasiemcem należy:

• unikać spożywania surowego lub niedogotowanego mięsa;
• unikać spożywania mięsa z nieznanego źródła pochodzenia – kupować jedynie takie mięso, które zostało poddane kontroli weterynaryjnej;
• dokładnie myć warzywa i owoce przed spożyciem;
• myć starannie ręce po każdej zabawie ze zwierzętami;
• myć dokładnie ręce przed sporządzaniem posiłków.