Parestezje (czucie opaczne) - przyczyny, objawy, leczenie

Co to są parestezje?

Parestezje są to zaburzenia czucia mające postać samoistnych doznań, pojawiających się bez wyraźnego bodźca. Inaczej zwane są czuciem opacznym. Najczęściej związane są z nieprawidłowościami w działaniu nerwów obwodowych lub centralnego układu nerwowego. Objawiają się jako nieodpowiednia reakcja czuciowa na dany bodziec, mogą manifestować się:

• drętwieniem rąk, nóg czy twarzy;
• mrowieniem całego organizmu, w tym palców rąk czy skóry;
• pieczeniem skóry, zwłaszcza stóp czy uczuciem poparzenia skóry;
• kłuciem;
• łaskotaniem;
• uczuciem zimna czy ciepła w dany punkcie na ciele.

Gdzie lokalizują się i ile trwają parestezje?

Parestezje lokalizują się w różnych miejscach na ciele i mogą obejmować obszary różnej wielkości. Czas trwania parestezji jest różny, może trwać od kilku sekund do kilku godzin. Często zaburzenia czucia są związane z chorobami lub występują pod wpływem stresu, niewyspania się czy odwodnienia.

Lokalizacja parestezji ma duże znaczenie diagnostyczne i często stanowi podstawę do rozpoznania przyczyny zaburzeń czucia. Objawy parestezji mogą dotyczyć:

• twarzy (parestezje twarzy);
• głowy (parestezje głowy);
• kończyn górnych (parestezje kończyn górnych);
• kończyn dolnych (parestezje kończyn dolnych);
• tułowia (parestezje tułowia).

Jakie są objawy parestezji?

Parestezje nie są nigdy związane z uczuciem bólu, niezależnie od stopnia nasilenia objawów. Osoba dotknięta tymi dolegliwościami często odczuwa mrowienie w ciele, drętwienie, szczypanie, uczucie przechodzenia prądu w nogach, po kręgosłupie czy wibracje. Parestezje często wywołują ograniczenia ruchowe kończyn, może pojawić się niezborność ruchów, czyli zaburzenia koordynacji i trudności w utrzymaniu równowagi.

Jakie są przyczyny parestezji?

Przyczyny parestezji mogą być różne w zależności od lokalizacji na ciele. Parestezje są wynikiem choroby podstawowej, dlatego bardzo ważna jest dokładna diagnostyka w celu określenia przyczyny. Długotrwale występujące parestezje zazwyczaj sugerują urazy układu nerwowego. W przypadku krótkotrwałych objawów nie są one spowodowane poważnymi zaburzeniami.

Uszkodzenia układu nerwowego mogą być wywołane przez choroby metaboliczne, takie jak cukrzyca lub choroby tkanek miękkich. Lokalizacja i długość trwania objawów mogą wskazywać na konkretną chorobę układu nerwowego:

• parestezje kończyn górnych w przebiegu stwardnienia rozsianego czy neuropatii;
• parestezje kończyn dolnych - najczęściej związane są z polineuropatią;
• parestezje występujące po jednej stronie ciała, obejmujące zarówno kończynę górną, jak i dolną, mogą sugerować udar mózgu lub występują w przebiegu napadu padaczkowego;
• parestezje tułowia są charakterystyczne dla stwardnienia rozsianego.

Parestezje mogą być też związane z urazami kręgosłupa czy wadą postawy. Nacisk niektórych struktur na nerwy może powodować drętwienie czy mrowienie kończyn.

Dodatkowo parestezje mogą wystąpić na tle nerwowym czy w przebiegu nerwicy, gdzie są jednym z objawów zmian zachodzących w psychice. W nerwicy oprócz parestezji występują też inne zaburzenia somatyczne, takie jak utrata węchu, znieczulenie czy zaburzenia ruchowe.

Parestezje mogą również pojawiać się u osoby zdrowej, wtedy przyczyną mogą być zaburzenia elektrolitowe czy tężyczka utajona.

Jak leczyć parestezje?

Leczenie parestezji polega przede wszystkim na wyeliminowaniu lub ustabilizowaniu choroby podstawowej będącej przyczyną zaburzeń czucia. W przypadku cukrzycy lekami stosowanymi są metformina, insuliny, popularne ostatnio analogi GLP-1 czy inne leki przeciwcukrzycowe. W przypadku zaburzeń elektrolitowych czy odwodnienia można stosować elektrolity, takie jak Litorsal, Plusssz Elektrolity czy Electrovit.

Wspomagająco w leczeniu parestezji warto sięgnąć po preparaty z witaminami z grupy B, głównie B1, B6 i B12, kwas foliowy oraz monofosforan urydyny. Warto również sięgnąć po kwas alfa-liponowy, który znajdziemy w suplementach diety, takich jak Liponexin, AlaNerv. Inne leki na parastezje, stosowane w przypadku zaburzeń czucia czy nieprawidłowego funkcjonowania nerwów, to leki przeciwpadaczkowe, TLPD czy SNRI.

Miejscowo, w celu redukcji nieprzyjemnych objawów, stosuje się nieraz również żele z lidokainą.

Dostępność wybranych preparatów w najbliższych aptekach sprawdzisz bez wychodzenia z domu na portalu KtoMaLek.pl.

W przypadku parestezji zgłoś się do lekarza pierwszego kontaktu lub neurologa.

Bibliografia:

1. Bodzioch, M. (2022). Czucie, zaburzenia. Medycyna Praktyczna. Dostępne na: https://www.mp.pl/interna/chapter/B16.I.1.9. (Dostęp 07.2023).
2. Wiercińska, M. (2022). Zaburzenia czucia powierzchniowego i głębokiego, parestezje: przyczyny, objawy i leczenie. Medycyna Praktyczna. Dostępne na: https://www.mp.pl/pacjent/objawy/151440,zaburzenia-czucia-powierzchniowego-glebokiego-i-wibracji. (Dostęp 07.2023).
3. Wordliczek, J., Zajączkowska, R., Leppert, W. (2017). Farmakoterapia bólu neuropatycznego. Medycyna Paliatywna w praktyce, 11(2), s. 67-73.

Autor