Parestezje (czucie opaczne) - przyczyny, objawy, leczenie

Zaburzenia czucia to dolegliwość, która często ze względu na niewielkie nasilenie bywa niezauważona. Pacjenci zgłaszają się zwykle do lekarza dopiero, gdy objawy są na tyle zaawansowane, że utrudniają codzienne funkcjonowanie. Zaburzenia czucia mogą mieć różne przyczyny, często są wywołane poważnymi chorobami. Jednym z takich zaburzeń są parestezje. Z tego artykułu dowiesz się, dlaczego nie warto ich lekceważyć oraz jakie leki wykorzystuje się w terapii parestezji.

Co to są parestezje?

Parestezje są to zaburzenia czucia mające postać samoistnych doznań, pojawiających się bez wyraźnego bodźca. Inaczej zwane są czuciem opacznym. Najczęściej związane są z nieprawidłowościami w działaniu nerwów obwodowych lub centralnego układu nerwowego. Objawiają się jako nieodpowiednia reakcja czuciowa na dany bodziec, mogą manifestować się:

drętwieniem rąk, nóg czy twarzy;
mrowieniem całego organizmu, w tym palców rąk czy skóry;
pieczeniem skóry, zwłaszcza stóp czy uczuciem poparzenia skóry;
kłuciem;
łaskotaniem;
uczuciem zimna czy ciepła w dany punkcie na ciele.

Gdzie lokalizują się i ile trwają parestezje?

Parestezje lokalizują się w różnych miejscach na ciele i mogą obejmować obszary różnej wielkości. Czas trwania parestezji jest różny, może trwać od kilku sekund do kilku godzin. Często zaburzenia czucia są związane z chorobami lub występują pod wpływem stresu, niewyspania się czy odwodnienia.

Lokalizacja parestezji ma duże znaczenie diagnostyczne i często stanowi podstawę do rozpoznania przyczyny zaburzeń czucia. Objawy parestezji mogą dotyczyć:

twarzy (parestezje twarzy);
głowy (parestezje głowy);
kończyn górnych (parestezje kończyn górnych);
kończyn dolnych (parestezje kończyn dolnych);
tułowia (parestezje tułowia).

Jakie są objawy parestezji?

Parestezje nie są nigdy związane z uczuciem bólu, niezależnie od stopnia nasilenia objawów. Osoba dotknięta tymi dolegliwościami często odczuwa mrowienie w ciele, drętwienie, szczypanie, uczucie przechodzenia prądu w nogach, po kręgosłupie czy wibracje. Parestezje często wywołują ograniczenia ruchowe kończyn, może pojawić się niezborność ruchów, czyli zaburzenia koordynacji i trudności w utrzymaniu równowagi.

Jakie są przyczyny parestezji?

Przyczyny parestezji mogą być różne w zależności od lokalizacji na ciele. Parestezje są wynikiem choroby podstawowej, dlatego bardzo ważna jest dokładna diagnostyka w celu określenia przyczyny. Długotrwale występujące parestezje zazwyczaj sugerują urazy układu nerwowego. W przypadku krótkotrwałych objawów nie są one spowodowane poważnymi zaburzeniami.

Uszkodzenia układu nerwowego mogą być wywołane przez choroby metaboliczne, takie jak cukrzyca lub choroby tkanek miękkich. Lokalizacja i długość trwania objawów mogą wskazywać na konkretną chorobę układu nerwowego:

parestezje kończyn górnych w przebiegu stwardnienia rozsianego czy neuropatii;
parestezje kończyn dolnych - najczęściej związane są z polineuropatią;
parestezje występujące po jednej stronie ciała, obejmujące zarówno kończynę górną, jak i dolną, mogą sugerować udar mózgu lub występują w przebiegu napadu padaczkowego;
parestezje tułowia są charakterystyczne dla stwardnienia rozsianego.

Parestezje mogą być też związane z urazami kręgosłupa czy wadą postawy. Nacisk niektórych struktur na nerwy może powodować drętwienie czy mrowienie kończyn.

Dodatkowo parestezje mogą wystąpić na tle nerwowym czy w przebiegu nerwicy, gdzie są jednym z objawów zmian zachodzących w psychice. W nerwicy oprócz parestezji występują też inne zaburzenia somatyczne, takie jak utrata węchu, znieczulenie czy zaburzenia ruchowe.

Parestezje mogą również pojawiać się u osoby zdrowej, wtedy przyczyną mogą być zaburzenia elektrolitowe czy tężyczka utajona.

Jak leczyć parestezje?

Leczenie parestezji polega przede wszystkim na wyeliminowaniu lub ustabilizowaniu choroby podstawowej będącej przyczyną zaburzeń czucia. W przypadku cukrzycy lekami stosowanymi są metformina, insuliny, popularne ostatnio analogi GLP-1 czy inne leki przeciwcukrzycowe. W przypadku zaburzeń elektrolitowych czy odwodnienia można stosować elektrolity, takie jak Litorsal, Plusssz Elektrolity czy Electrovit.

Wspomagająco w leczeniu parestezji warto sięgnąć po preparaty z witaminami z grupy B, głównie B1, B6 i B12, kwas foliowy oraz monofosforan urydyny. Warto również sięgnąć po kwas alfa-liponowy, który znajdziemy w suplementach diety, takich jak Liponexin, AlaNerv. Inne leki na parastezje, stosowane w przypadku zaburzeń czucia czy nieprawidłowego funkcjonowania nerwów, to leki przeciwpadaczkowe, TLPD czy SNRI.

Miejscowo, w celu redukcji nieprzyjemnych objawów, stosuje się nieraz również żele z lidokainą.

Dostępność wybranych preparatów w najbliższych aptekach sprawdzisz bez wychodzenia z domu na portalu KtoMaLek.pl.

W przypadku parestezji zgłoś się do lekarza pierwszego kontaktu lub neurologa.

Bibliografia:

Bodzioch, M. (2022). Czucie, zaburzenia. Medycyna Praktyczna. Dostępne na: https://www.mp.pl/interna/chapter/B16.I.1.9. (Dostęp 07.2023).
Wiercińska, M. (2022). Zaburzenia czucia powierzchniowego i głębokiego, parestezje: przyczyny, objawy i leczenie. Medycyna Praktyczna. Dostępne na: https://www.mp.pl/pacjent/objawy/151440,zaburzenia-czucia-powierzchniowego-glebokiego-i-wibracji. (Dostęp 07.2023).
Wordliczek, J., Zajączkowska, R., Leppert, W. (2017). Farmakoterapia bólu neuropatycznego. Medycyna Paliatywna w praktyce, 11(2), s. 67-73.

Wszystkie treści zamieszczone w Serwisie, w tym artykuły dotyczące tematyki medycznej, mają wyłącznie charakter informacyjny. Dokładamy starań, aby zawarte informacje były rzetelne, prawdziwe i kompletne, jednakże nie ponosimy odpowiedzialności za rezultaty działań podjętych w oparciu o nie, w szczególności informacje te w żadnym wypadku nie mogą zastąpić wizyty u lekarza.