Czarna rzodkiew — właściwości lecznicze, działanie, zastosowanie

Czarna rzodkiew — właściwości

Czarna rzodkiew jest bogata w glukozynolany, takie jak glukorafanina czy glukorafasatyna. Są to najlepiej przebadane substancje zawarte w czarnej rzodkwi, a ich specyficzna budowa chemiczna bogata w siarkę odpowiada za charakterystyczny zapach warzyw. Co ciekawe niektóre badania wykazały, że glukozynolany mają działanie przeciwnowotworowe. 

Czarna rzodkiew zawiera również wiele witamin i minerałów, głównie witaminę C, PP, B1, B2 i B6, a także magnez, wapń, miedź, mangan, potas i kwas foliowy. Jest dodatkowo źródłem flawonoidów, białka i β-karotenu. Co więcej, czarna rzodkiew jest niskokaloryczna i zawiera błonnik. W roślinie tej wykryto także izotiocyjaniany. Ponadto wykazano, że sok z czarnej rzodkwi ma działanie antyoksydacyjne. Głównym źródłem cennych substancji leczniczych jest korzeń i liście rzodkwi, które tym samym stanowią surowiec leczniczy. 

Czarna rzodkiew — jak wygląda i skąd pochodzi?

Czarna rzodkiew (łac. Raphanus sativus L. var. niger) to odmiana rzodkwi, charakteryzująca się czarnym kolorem i ostrzejszym smakiem, w porównaniu do czerwonej rzodkiewki. Czarna rzodkiew, jak już wcześniej wspomniano, jest warzywem korzeniowym i należy do rodziny kapustowatych (łac. Brassicaceae). Jest to roślina jednoroczna, która osiąga do około 50 centymetrów wysokości. Korzeń rzodkwi ma charakterystyczną, czarną, pękającą skórkę oraz białe wnętrze i może osiągać około 10 centymetrów średnicy. Wyróżnić możemy różne odmiany czarnej rzodkwi; od odmiany wydłużonej, po cylindryczną i okrągłą.

Czarna rzodkiew swój początek prawdopodobnie miała na terenach dzisiejszej Syrii. Obecnie uprawia się ją w Azji oraz w całej Europie. Raphanus sativus var. niger można spożywać w całości, choć najczęściej sięga się po jej czarny korzeń. Od pewnego czasu wzrasta popularność spożycia kiełków, łodyg i liści czarnej rzodkwi. Dojrzewanie Raphanus sativus var. niger trwa około 40-55 dni — choć znane są przypadki, kiedy potrzebowała ona więcej czasu na dojrzewanie. Zbiór z reguły przeprowadza się jesienią.

Czarna rzodkiew — działanie, wskazania do stosowania

W medycynie ludowej czarną rzodkiew stosowano między innymi do pobudzenia produkcji żółci, a także w leczeniu chorób dróg moczowych, dolegliwościach żołądkowo-jelitowych, chorobach układu oddechowego czychorobach sercowo-naczyniowych. Spożywano nie tylko surową roślinę, ale także wytwarzano z niej sok. 

W badaniach przeprowadzonych na zwierzętach wykazano, że stosowanie soku z czarnej rzodkwi zmniejsza kamienie żółciowe, poziom cholesterolu, a także poziom trójglicerydów. Udowodniono również, że czarna rzodkiew przyśpiesza porost włosów, a także wpływa pozytywnie na kondycję skóry, włosów i paznokci.

Czarna rzodkiew na włosy

Jak już wcześniej wspomniano, czarna rzodkiew jest surowcem, który często dodawany jest do kosmetyków, ponieważ substancje zawarte w tej roślinie działają przeciwłupieżowo, a także pomagają przy problemach z wypadaniem włosów. Czarna rzodkiew może również pomóc przy łagodnych problemach związanych ze skórą głowy. Mimo to nadal brakuje wystarczającej ilości danych naukowych, które potwierdzałyby te właściwości.

Czarna rzodkiew na skórę

Czarna rzodkiew nie tylko sprawdzi się przy problemach z włosami, ale także przy pogorszonej kondycji naszej skóry. Roślina ta, dzięki zawartym substancjom leczniczym, może pomóc przy zmęczonej, poszarzałej cerze, będącej objawem obecnych w organizmie toksyn. Czarna rzodkiew zadziała oczyszczająco, a co za tym idzie, polepszy kondycję skóry. Z tego powodu, kobiety, które chcą wzmocnić skórę, włosy i paznokcie, powinny wprowadzić do swojej codziennej pielęgnacji kosmetyki, zawierające w składzie czarną rzodkiew.

Czarna rzodkiew na kamienie żółciowe

Istnieje coraz większa ilość badań, która wskazuje na to, że sok z czarnej rzodkwi ma działanie obniżające poziom cholesterolu we krwi, a także że jest on skuteczny w chorobach układu żółciowego, takich jak np. cholesterolowa kamica żółciowa. W badaniach przeprowadzonych na myszach wykazano, że sok z czarnej rzodkwi, podawany myszom, przyczynił się do obniżenia poziomu trójglicerydów, cholesterolu i do zmniejszenia występujących u nich kamieni żółciowych. Mimo to nadal brakuje większej ilości badań, które te działanie potwierdzą.

Czarna rzodkiew — jak dawkować?

Producenci suplementów diety, które zawierają w swoim składzie czarną rzodkiew, rekomendują spożycie 2 gramów sproszkowanej czarnej rzodkwi na dobę, u osoby dorosłej. Ponadto czarna rzodkiew jest jadalna, a co za tym idzie, powszechnie spożywana, w szczególności w krajach Azji. 

Leki i suplementy zawierające czarną rzodkiew

Na rynku dostępne są nieliczne suplementy diety, które w swoim składzie zawierają czarną rzodkiew. Ponadto czarna rzodkiew często mylona jest z czarną rzepą. Należy podkreślić, że nie są to te same rośliny. Czarna rzepa jest większa, w porównaniu do czarnej rzodkwi. Jednak obie mają podobne działania lecznicze. 

Czarna rzodkiew w ciąży

Brakuje danych, dotyczących bezpieczeństwa stosowania czarnej rzodkwi u kobiet w ciąży, natomiast roślina ta jest warzywem powszechnie spożywanym. Mimo to należy skontaktować się z lekarzem, jeśli taka suplementacja jest planowana.

Czarna rzodkiew — przeciwwskazania i środki ostrożności

Ze względu na małą ilość danych, dotyczących możliwości spożywania czarnej rzodkwi u kobiet w ciąży i podczas laktacji, nie należy jej przyjmować bez uprzedniego kontaktu z lekarzem.

Czarna rzodkiew — możliwe działania niepożądane

Występują doniesienia, które mówią, że nadmierne spożycie czarnej rzodkwi może doprowadzić do wystąpienia dolegliwości żołądkowo-jelitowych, takich jak biegunka, zaparcia, nudności czy wymioty. Nadal natomiast brakuje większej ilości danych, które te zdarzenia potwierdzą.

Czarna rzodkiew — możliwe interakcje z lekami i innymi ziołami

Spożywanie dużej ilości czarnej rzodkwi wraz z lekami przeciwcukrzycowymi może powodować spadek poziomu cukru we krwi, który może być niebezpieczny dla zdrowia pacjenta.

Czarna rzodkiew w Ziołopedii — podsumowanie

Ta niepozorna roślina lecznicza, będąca zarówno powszechnie spożywanym warzywem, wykazuje liczne właściwości, które nie zostały jeszcze zbadane i potwierdzone w dostatecznym stopniu. Z tego powodu oczekuje się w przyszłości większej ilości badań naukowych dotyczących czarnej rzodkwi oraz jej składników, aby poznać dokładne informacje na temat tej rośliny i jej potencjalnego zastosowania w medycynie i kosmetologii.

Bibliografia

1. Gamba M., Asllanaj E., Raguindin P. F., Glisic M., Franco O., Minder B., Bussler W,. Metzger B., Kern H., Muka T. (2021). Nutritional and phytochemical characterization of radish (Raphanus sativus): A systematic review. Trends in Food Science & Technology. 113. https://doi.org/10.1016/j.tifs.2021.04.045. 
2. Lugasi, A., Blázovics, A., Hagymási, K., Kocsis, I., & Kéry, A. (2005). Antioxidant effect of squeezed juice from black radish (Raphanus sativus L. var niger) in alimentary hyperlipidaemia in rats. Phytotherapy research : PTR, 19(7), 587–591. https://doi.org/10.1002/ptr.1655
3. Suleiman A., Maryam H. B. (2005). Volatile Constituents of Raphanus sativus L. var. niger Seeds, Journal of Essential Oil Research, 17:4, 440-441, DOI: 10.1080/10412905.2005.9698955 
4. Castro-Torres I.G., Naranjo-Rodríguez E.B., Domínguez-Ortíz M .A., Gallegos-Estudillo J., Saavedra-Vélez M. V. (2012). Antilithiasic and Hypolipidaemic Effects of Raphanus sativus L. var. niger on Mice Fed with a Lithogenic Diet, BioMed Research International, Article ID 161205, 8 pages. https://doi.org/10.1155/2012/161205

Autor