Przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP) - przyczyny, objawy, leczenie, rokowania

Czym jest przewlekła obturacyjna choroba płuc?

Przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP) jest wynikiem przewlekłego stanu zapalnego toczącego się w drogach oddechowych. Rozwija się w wyniku aktywności makrofagów, neutrofili oraz limfocytów T CD8+, wytwarzających mediatory reakcji zapalnej. Z czasem choroba ulega pogłębieniu, prowadząc do nieodwracalnych zmian w miąższu płuc i zmniejszonego przepływu powietrza przez drogi oddechowe (tzw. obturacji). POChP należy do schorzeń nieuleczalnych, zaś celem terapii jest spowolnienie jej rozwoju oraz łagodzenie towarzyszących objawów.

POChP - czynniki ryzyka

Głównym i najważniejszym czynnikiem ryzyka rozwoju przewlekłej obturacyjnej choroby płuc jest długotrwałe palenie papierosów, które odpowiada nawet za 80% przypadków tego schorzenia. Fakt ten związany jest z obecnością w dymie tytoniowym wielu toksycznych substancji, sprzyjających rozwojowi stanu zapalnego. Istotne jest także narażenie zawodowe na szkodliwe pyły i gazy obecne w powietrzu, obserwowane m.in. u górników lub pracowników przemysłu. 

Do pozostałych czynników ryzyka zaliczamy:

• pogarszającą się jakość powietrza, zwłaszcza w sezonie grzewczym,
• współistniejącą astmę oskrzelową,
• wrodzony niedobór α1-antytrypsyny.

Jak objawia się przewlekła obturacyjna choroba płuc?

Najczęstszym objawem przewlekłej obturacyjnej choroby płuc jest duszność, która początkowo pojawia się podczas wysiłku, zaś z czasem zaczyna towarzyszyć pacjentowi także w stanie spoczynku. Ponadto chorzy skarżą się na uporczywy kaszel i odkrztuszanie zalegającej wydzieliny. 

Zaawansowana postać POChP prowadzi do rozwoju groźnych powikłań, m.in. nadciśnienia płucnego czy rozedmy płuc. Obniżeniu ulega jakość życia pacjenta, który doświadczać może zmniejszonego apetytu, obrzęków oraz konieczności ograniczenia aktywności fizycznej, ze względu na narastające problemy z oddychaniem.

Diagnostyka POChP

Diagnostyka przewlekłej obturacyjnej choroby płuc rozpoczyna się od wywiadu, podczas którego pacjent opisuje zakres i czas trwania towarzyszących mu objawów. Następnie lekarz przeprowadza badanie osłuchowe oraz kieruje pacjenta na spirometrię. Jest to badanie czynnościowe układu oddechowego, które pozwala na pomiar pojemności i objętości płuc, a także ocenę przepływu powietrza w drogach oddechowych.

Przewlekła obturacyjna choroba płuc - leczenie

Leczenie przewlekłej obturacyjnej choroby płuc ma na celu spowolnienie jej postępu oraz poprawę komfortu życia pacjenta. W terapii stosuje się:

• leki rozszerzające oskrzela, takie jak wziewne B2-mimetyki i cholinolityki lub doustne metyloksantyny;
• wziewne glikokortykosteroidy (postaci doustne dopuszczone są jedynie w przebiegu poważnych zaostrzeń choroby);
• mukolityki, ułatwiające odkrztuszanie zalegającej wydzieliny (acetylocysteina, karbocysteina, erdosteina);
• antybiotyki, stosowane w przypadku nadkażeń bakteryjnych.

Aby poprawić skuteczność kuracji POChP, najczęściej stosuje się preparaty wziewne, zawierające połączenie dwóch lub trzech substancji czynnych. Zaczynając terapię warto zapoznać się z instrukcją prawidłowego użytkowania inhalatora, zaś wszelkie wątpliwości wyjaśnić z lekarzem lub farmaceutą.

Rzucanie palenia

W przypadku rozpoznania POChP kluczowe jest jak najszybsze rzucenie palenia papierosów. Pomocne mogą okazać się preparaty dostępne w aptekach bez recepty, zawierające nikotynę lub cytyzynę, ułatwiające zerwanie z nałogiem.  

Wybrany preparat znajdziesz i zarezerwujesz w aptece za pomocą portalu KtoMaLek.pl.

Samokontrola POChP

Urządzeniem służącym do samodzielnej kontroli przebiegu przewlekłej obturacyjnej choroby płuc jest pikflometr, mierzący parametr PEF - szczytowy przepływ wydechowy (L/min). Przeprowadzenie badania nie jest skomplikowane - należy wziąć maksymalny wdech, po czym z całej siły wydmuchać powietrze do specjalnej rurki. W przypadku tradycyjnego pikflometru, odczytuje się położenie wskaźnika poruszanego siłą wydmuchiwanego powietrza na odpowiedniej skali. Nowsze modele przedstawiają wynik w postaci elektronicznej, na wyświetlaczu.

Bibliografia:

1. Tuszyński, P., Libura M., Uman-Ntuk, E. (2020). Vademecum Farmaceutyczne: Choroby dróg oddechowych. Leki, wytyczne leczenia, inhalatory i edukacja pacjenta. Wydawnictwo Farmaceutyczne, Kraków, s. 26-28, 107-121.
2. Mejza F., Śliwiński P. (2022). Postępowanie w przewlekłej obturacyjnej chorobie płuc. Omówienie raportu Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease (GOLD) 2022. Med. Prakt., 3, s. 28–38. Dostępne na: https://www.mp.pl/pulmonologia/artykuly-wytyczne/pochp/292983,postepowanie-w-przewleklej-obturacyjnej-chorobie-pluc-omowienie-raportu-global-initiative-for-chronic-obstructive-lung-disease-gold-2022