Naproksen - właściwości, zastosowanie, przeciwwskazania, skutki uboczne

Naproksen – co to jest?

Naproksen jest substancją zaliczaną do niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ). Jego struktura chemiczna jest charakterystyczna dla pochodnych kwasu propionowego. Został on dopuszczony do lecznictwa w latach 70-tych XX wieku.

Naproksen - właściwości

Naproksen wykazuje działanie przeciwbólowe, przeciwzapalne, a także przeciwgorączkowe. Mechanizm działania tego leku opiera się w głównej mierze na hamowaniu dwóch enzymów: 

• cyklooksygenazy 1, która bywa również nazywana cyklooksygenazą konstytutywną. Enzym ten odpowiada za syntezę prostaglandyn o działaniu fizjologicznym;
• cyklooksygenazy 2, zwanej również indukowaną. Jest ona odpowiedzialna za wydzielanie prostaglandyn prozapalnych, działających w miejscu objętym stanem zapalnym.

Co więcej, naproksen hamuje działanie innych mediatorów stanu zapalnego, a także uwalnianie enzymów proteolitycznych i migrację leukocytów w miejsce stanu zapalnego.

Warto również pamiętać, że naproksen hamuje dodatkowo agregację płytek krwi - efekt ten jest słabszy i krótszy niż w przypadku kwasu acetylosalicylowego.

Naproksen - zastosowanie

Naproksen jako lek przeciwbólowy i przeciwzapalny znalazł zastosowanie w terapii:

• wszelkiej maści stanów zapalnych - dotyczy to zarówno chorób ostrych, jak i przewlekłych (np. RZS, choroby zwyrodnieniowe stawów, zapalenia stawów i kaletek stawowych);
• dny moczanowej - można go zastosować w przypadku wystąpienia ostrego napadu dny moczanowej;
• bólu - jest on stosowany do zwalczania bólu o słabym lub umiarkowanym nasileniu, np. w przypadku bólu pleców, głowy czy podczas bolesnej miesiączki u kobiet;
• gorączki.

Jedną z zalet naproksenu jest mnogość dróg podania preparatów z tym składnikiem aktywnym. Może on być stosowany zarówno doustnie, doodbytniczo, a także na powierzchnię skóry - w postaci kremów, maści czy żeli.

W przypadku zastosowania miejscowego, w porównaniu z podaniem ogólnoustrojowych, można dodatkowo zaobserwować zmniejszone ryzyko wystąpienia różnego rodzaju działań niepożądanych.

Naproksen – przeciwwskazania

Niestety, kategoria OTC (ang. over the counter, czyli lek dostępny bez recepty) nie oznacza, że zawsze możemy stosować preparaty zawierające w swoim składzie naproksen.  

Głównym przeciwwskazaniem do jego stosowania jest uczulenie na jakiekolwiek salicylany - wówczas może dojść do wystąpienia astmy salicylowej, alergicznego nieżytu nosa czy też rozwoju polipów w nosie. Naproksen nie jest również wskazany u osób cierpiących na różnego rodzaju krwawienia z przewodu pokarmowego, chorobę wrzodową żołądka lub dwunastnicy. Jest to spowodowane hamowaniem przez naproksen produkcji prostaglandyn, które mają działanie ochronne na błonę śluzową żołądka i reszty przewodu pokarmowego.

Co więcej, szczególną ostrożność powinny zachować osoby, u których stwierdzono niewydolność wątroby lub nerek, a także osoby z powikłaniami kardiologicznymi (np. nadciśnieniem tętniczym), cukrzycą, hiperlipidemią, astmą oskrzelową. Ostrożnie po naproksen powinni sięgać również pacjenci z chorobami o podłożu alergicznym.

Naproksen – skutki uboczne

Jak każdy lek dostępny na rynku, także stosowanie naproksenu może doprowadzić do wystąpienia działań niepożądanych. Do najczęstszych działań niepożądanych możemy zaliczyć: 

• ze strony przewodu pokarmowego: 
  • bóle brzucha,  
  • zaparcia, 
  • nudności, 
  • biegunkę, 
  • stany zapalne jamy ustnej, 
  • niestrawność; 
• objawy ogólne: 
  • bóle i zawroty głowy, 
  • duszności, 
  • obrzęki, 
  • kołatania serca, 
  • upośledzenie czynności nerek.

Przedawkowanie naproksenu

Niewłaściwe stosowanie preparatów z naproksenem - w zbyt dużych dawkach lub ze zbyt dużą częstotliwością - może doprowadzić do przedawkowała. Wówczas możemy zaobserwować wystąpienie:

• senności, 
• niestrawności, 
• wymiotów, 
• zaburzeń dyspeptycznych. 

Niestety, na chwilę obecną nie ma antidotum na zatrucie naproksenem. Najczęściej w przypadku zatrucia stosuje się węgiel aktywowany i płukanie żołądka.

Dostępność preparatów zawierających w swoim składzie naproksen możesz w łatwy sposób sprawdzić przy pomocy portalu KtoMaLek.pl.

Bibliografia:

1. Naproksen. Medycyna Praktyczna. Baza leków. Dostępne na: https://www.mp.pl/pacjent/leki/subst.html?id=593. (Dostęp: 12.2022)
2. Naproksen (sól sodowa naproksenu)(Opis profesjonalny). Medycyna Praktyczna. Baza leków. Dostępne na: https://www.mp.pl/pacjent/leki/subst.html?id=4061. (Dostęp: 12.2022).
3. Naproxen 500 Hasco tabletki - działanie, dawkowanie, cena, refundacja. Medycyna Praktyczna. Baza leków. Dostępne na: https://www.mp.pl/pacjent/leki/lek/68652,Naproxen-500-Hasco-tabletki. (Dostęp: 12.2022).

Autor