Inozytol – jakie pełni funkcje? Właściwości i zastosowanie inozytolu

Inozytol – czym jest i jakie ma właściwości?

Inozytol jest substancją z grupy węglowodorów, który do niedawna był uważany za jedną z witamin z grupy B (dokładnie B8). Odkryto jednak, że inozytol jest naturalnie syntetyzowany przez organizm człowieka, głównie w mózgu i wątrobie, dlatego obecnie jest zaliczany do witanolidów. Istnieje kilka izomerów inozytolu, lecz w największych ilościach występuje mio-inozytol i D-chiro-inozytol. W pewnych sytuacjach i schorzeniach produkcja inozytolu zmniejsza się, wówczas warto rozważyć jego suplementację.

Inozytol – źródła w diecie

Inozytol występuje w wielu produktach spożywczych. Bogate w ten związek są produkty z pełnego ziarna zbóż, orzechy, otręby, kiełki pszenicy oraz drożdże. Sporo inozytolu zawierają świeże owoce i warzywa, a w szczególności strączki oraz cytrusy.

Inozytol i jego funkcje

Inozytol pełni w organizmie różnorodne funkcje, jest składową wielu szlaków metabolicznych, wpływa na działanie enzymów i ma znaczenie w sprawnym funkcjonowaniu układu nerwowego, rozrodczego i innych. 

Inozytol bierze udział w:

• komunikacji międzykomórkowej – stanowi składnik błon komórkowym i wpływa na przepuszczalność kanałów jonowych;
• syntezie lipidów – w wyniku połączenia z choliną tworzy lecytynę, która wpływa na poprawne funkcjonowanie wątroby i komórek nerwowych;
• regulacji procesów tworzenia się, wzrostu i życia komórek;
• poprawnym funkcjonowaniu układu nerwowego oraz regulacji poziomu serotoniny i kwasu GABA;
• regulacji poziom lipidów i cholesterolu;
• działaniu tarczycy;
• gospodarce węglowodanowej – uwrażliwia tkanki na działanie insuliny i ogranicza tym samym insulinooporność;
• regulacji poziomu hormonów płciowych oraz wpływa na funkcjonowanie układu rozrodczego, m.in. ma udział w wytwarzaniu komórek rozrodczych.

Inozytol – regulacja pracy tarczycy

W kilku badaniach wykazano, że inozytol, a dokładnie mio-inozytol, jest czynnikiem regulującym działanie kilku hormonów, m.in. insuliny, hormonu folikulotropowego (FSH) oraz wpływającego na działanie tarczycy hormonu tyreotropowego (TSH). Mio-inozytol wiąże się z receptorami TSH na powierzchni komórek tarczycy i aktywuje szlaki prowadzące do wzrostu i różnicowania się komórek tarczycy, wydzielania hormonów tarczycowych - tyroksyny i trijodotyroniny oraz przyłączania do nich jonów jodu. 

W 2017 roku opublikowano wyniki badania, w którym sprawdzano wpływ suplementacji mio-inozytolem i selenem na stan zdrowia pacjentów z przewlekłym zapaleniem tarczycy, czyli chorobą Hashimoto. W grupie pacjentów otrzymujących połączenie selenu z mioinozytolem odkryto znaczący spadek poziomu TSH oraz wskaźników anty-TPO i anty-TG, a także wzrost poziomu T3 i T4 w porównaniu z grupą otrzymującą wyłącznie selen. Ponadto, uczestnicy badania z pierwszej grupy zauważyli polepszenie samopoczucia. Poprawie uległa również struktura tarczycy, co wykazano w badaniu USG. Sądząc po tych obiecujących wnioskach można spodziewać się kolejnych badań dotyczących wpływu inozytolu na funkcjonowanie tarczycy w najbliższych latach.

Czy inozytol wspomaga odchudzanie?

W procesie utraty nadliczbowych kilogramów najważniejszymi elementami są aktywność ruchowa oraz odpowiednia dieta i styl życia. Żaden z suplementów nie zagwarantuje szybkich i trwałych efektów, w taki sposób nie należy również traktować preparatów z inozytolem. 

Inozytol może być jednak dobrym dodatkiem dla osób, u których przybieranie na wadze wiąże się z nieprawidłową glikemią i insulinoopornością. Inozytol poprawia wrażliwość tkanek na insulinę i pośrednio reguluje poziom cukru we krwi, co ogranicza napady głodu. Jak już wspomniano, korzystnie wpływa na profil lipidowy, działa ochronnie na komórki wątroby oraz wspomaga funkcjonowanie układu nerwowego – zmniejsza uczucie zmęczenia i poprawia samopoczucie. Te wszystkie kierunki działania inozytolu w połączeniu z przemyślaną aktywnością, dietą i trybem życia mogą dać bardzo dobre efekty odchudzania.

Inozytol a inne schorzenia

W ostatnich latach pojawiło się wiele badań wskazujących na korzystne efekty przyjmowania inozytolu u kobiet cierpiących na zespół policystycznych jajników (PCOS). Zauważono poprawę metabolizmu węglowodanów i lipidów, spadek masy ciała, obniżenie poziomu męskich hormonów płciowych oraz wyregulowanie cykli miesiączkowych, co wpływało na poprawę płodności. Istnieją preparaty z inozytolem dedykowane specjalnie dla kobiet: Inofem, Inofolic Combi, Proovulin, Fertistim.

Dostępność preparatów w aptekach w Twojej okolicy możesz z łatwością sprawdzić na portalu KtoMaLek.pl. 

Warto także wspomnieć o korzystnym wpływie inozytolu na działanie układu nerwowego. Naukowe doniesienia mówią o korzystnych efektach w leczeniu depresji czy lęku napadowego jako terapii wspomagającej. Inozytol wspomaga także funkcje poznawcze oraz pośrednio wpływa na poprawę nastroju poprzez regulację poziomu serotoniny we krwi.

Dawkowanie inozytolu

Obecnie na rynku są dostępne preparaty z inozytolem wyłącznie w postaci suplementów diety. W celach profilaktycznych zalecane dawki inozytolu mieszczą się w granicach od 500 mg do 2000 mg. Do popularnych preparatów należą Solgar Mio-inozytol, A-Z Medica Inozytol, Swanson D-chiro-inositol. W niektórych schorzeniach zapotrzebowanie na inozytol może być większe, np. w zespole policystycznych jajników zalecane dawki to maksymalnie 4000 mg na dobę, a w schorzeniach układu nerwowego od 1400 mg do 1600 mg na dobę. 

Na ogół preparaty z inozytolem są dobrze tolerowane, u niektórych osób mogą pojawić się bóle brzucha, nudności i wymioty, zawroty i bóle głowy oraz uczucie niepokoju. Silniejsze działania uboczne obserwowano w dawkach ponad 12 000 mg na dobę. 

Bibliografia:

1. Benvenga, S., Nordio, M., Lagana, A.S., Unfer, V. (2021). The Role of Inositol in Thyroid Physiology and in Subclinical Hypothyroidism Management. Front. Endocrinol. DOI: https://doi.org/10.3389/fendo.2021.662582
2. Carlomagno, G., Unfer, V. (2011). Inositol safety: clinical evidences. European Review for Medical and Pharmacological Sciences, 15, s. 931-936.
3. Carlomagno, G., De grazia, S., Unfer, V., Manna, F. (2012). Myo-inositol in a new pharmaceutical form: A step forward to a broader clinical use. Expert Opinion on Drug Delivery,  9(3), s. 267-71. DOI: 10.1517/17425247.2012.662953.
4. Jakimiuk, A.J., Szamatowicz J. (2014). Rola niedoboru inozytolu w patofizjologii zaburzeń występujących w zespole policystycznych jajników. Ginekologia Polska, 85,, s. 55.
5. Mukai, T., Kishi, T. Matsuda, Y., Iwata, N. (2014). A meta-analysis of inositol for depression and anxiety disorders. Hum Psychopharmacol, 29(1), s.55-63. DOI: 10.1002/hup.2369. 
6. Nordio, M., Basciani, S. (2017). Myo-inositol plus selenium supplementation restores euthyroid state in Hashimoto’s patients with subclinical hypothyroidism. European Review of Medical and Pharmacological Sci., 21, s. 51–59.
7. Obrzut, M. (2020). Inozytol w chorobie Hashimoto – czy to ma sens?. Dostępne na:  https://doktorhashi.pl/inozytol-w-chorobie-hashimoto-czy-to-ma-sens/.
8. Radomski, D., Jarząbek-Bielecka, G. (2019). Zastosowanie mioinozytolu u młodocianych pacjentek z cechami klinicznymi PCOS. Endokrynol. Ped., 18, 1, 66, s.37-44. DOI: 10.18544/EP-01.18.01.1715.  
9. Szkodziak, P., Paszkowski, T. Wpływ leczenia mio-inozytolem na insulinooporność u pacjentek z zespołem policystycznych jajników w obserwacji 3-miesięcznej. Dostępne na:  http://establopharma.com/wp-content/uploads/2015/03/Inofem-Badanie-kliniczne.pdf.​

Autor