Co może spowodować niedrożność jelit? Objawy niedrożności, przebieg, leczenie

Niedrożność jelit i jej rodzaje

Niedrożność jelit może wystąpić w naszym organizmie w dwóch przypadkach. Pierwszym z nich są bezpośrednie problemy z jelitami – mówimy tutaj o mechanicznej niedrożności jelit. Drugi przypadek dotyczy zaburzeń związanych z wpływem autonomicznego ośrodka nerwowego lub zaburzeń metabolicznych – w tej sytuacji mamy do czynienia z porażeniową niedrożnością jelit.

Mechaniczna niedrożność jelit

Niedrożność jelit mechaniczna może zostać spowodowana przez trzy różne czynniki. Pierwszy z nich to zamknięcie światła jelita, który powoduje, że treść pasażu jelitowego nie może przesunąć się dalej. Stan ten może zostać wywołany przez zewnętrzny ucisk na jelita lub naczynia krwionośne w konsekwencji prowadzący do zamknięcia dalszej drogi pasażowi jelitowemu.

Niedrożność jelit występuje również w wielu przypadkach nowotworu jelita. Powstający w świetle jelita nowotwór może rozrosnąć się do tego stopnia, że zostanie ono zatkane. Takie zatkanie może również zostać spowodowane obecnością ciała obcego, które nie powinno w warunkach fizjologicznych znaleźć się w jelitach. Do ciał obcych, które mogą spowodować wystąpienie niedrożności jelit, zaliczane są również pasożyty, jak na przykład tasiemce.

Mechaniczna niedrożność jelit może towarzyszyć również pojawieniu się przepukliny, blokującej pasaż jelitowy. Sytuacja ta jest o tyle niebezpieczna, że może spowodować zmiany w unaczynieniu odcinka jelit, umożliwiające bakteriom dostanie się do krwioobiegu, powodując tym samym zagrażającą życiu sepsę.

Porażenna niedrożność jelit

Porażenna niedrożność jelit wywołana zostaje odruchową reakcją układu nerwowego. Najczęstszą przyczyną jej wystąpienia jest stan zapalny jamy otrzewnej, który może być spowodowany ostrym zapaleniem wyrostka robaczkowego lub przydatków, perforacją wrzodu trawiennego, niedokrwieniem jelit lub chorobami dróg żółciowych i trzustki.

Stosowane leki również mogą wpływać na działanie autonomicznego ośrodka nerwowego, w konsekwencji prowadząc do porażennej niedrożności jelit. Do substancji, które wykazują takie działania, możemy zaliczyć między innymi opioidy stosowane w leczeniu bólu lub cholinolityki stosowane w leczeniu astmy i przewlekłej obturacyjnej choroby płuc.

Niedrożność jelit porażenna może powstać również w przypadku zaburzeń metabolicznych, pojawiających się przy wielu chorobach np. cukrzycy. Należą do nich kwasica ketonowa, schyłkowa niewydolność nerek, podwyższony lub obniżony poziom potasu, lub napad ostrej porfirii wątrobowej – choroby spowodowanej niedoborem jednego z enzymów wątrobowych.

Niedrożność jelit — objawy

Niedrożność jelit w zależności od przyczyny może dawać różne objawy. Zawsze pojawia się ból w brzuchu, jednak jego lokalizacja zależy od przyczyny, która wywołała niedrożność. Ból ten może być zarówno umiejscowiony w górnej części brzucha – w przypadku perforacji wrzodu trawiennego, jak i w dolnej, jeśli choroba została wywołana zapaleniem przydatków.

Ból w trakcie niedrożności jelit pozwala ocenić, czy mamy do czynienia z niedrożnością mechaniczną, czy porażenną. W przypadku mechanicznej niedrożności jelit ból nasila się i osłabia falowo, z kolei w porażennej niedrożności jelit jest silny i stały.

Niedrożność jelit — przebieg choroby

Niedrożność jelit przebiega u każdego pacjenta w inny sposób. Zwykle pierwszym zauważalnym objawem są zaparcia. Z biegiem czasu często dochodzi do nagromadzenia się gazów, co może skutkować pojawianiem się wzdęć i uczucia pełności. Trwająca niedrożność jelit skutkuje pojawieniem się bólu brzucha, jednak ból ten może pojawić się w różnych miejscach oraz z różnym nasileniem, w zależności od przyczyny choroby.

Nieleczona niedrożność jelit może w konsekwencji doprowadzić do wielu poważnych zaburzeń. Pierwszym z nich są zaburzenia wodno-elektrolitowe prowadzące między innymi do odwodnienia. Brak zachowania odpowiedniego bilansu wodno-elektrolitowego może doprowadzić do objawów niezwiązanych z przewodem pokarmowym, na przykład tachykardii, czyli przyspieszonego bicia serca.

Najpoważniejszą konsekwencją, jaka może wystąpić przy nieleczonej niedrożności jelit jest przepływ bakterii z przewodu pokarmowego do krwii, czyli sepsa. Pojawienie się sepsy jest stanem zagrożenia zdrowia, dlatego już przy pierwszych objawach niedrożności należy koniecznie udać się na wizytę do lekarza!

Niedrożność jelit, a możliwości leczenia

Leczenie niedrożności jelit najczęściej ma charakter objawowy. Stosowane są leki przeciwbólowe: paracetamol, ibuprofen, leki rozkurczające jelita: hioscyna, skopolamina oraz leki niwelujące gazy: symetikon, dimetikon. W przypadku wystąpienia niedrożności jelit należy pamiętać o dbaniu o odpowiednie nawodnienie. Zaleca się elektrolity do picia, zapewniające nawodnienie oraz dostarczające niezbędnych minerałów.

Te oraz inne leki w zarezerwujesz w aptece w Twojej okolicy przez portal KtoMaLek.pl

Bibliografia

1. Nowakowski, M., Szczepanek, M., Cieśkiewicz, J. (2023). Niedrożność jelit. Medycyna Praktyczna. Dostępne na stronie: https://www.mp.pl/interna/chapter/B16.II.4.25. (Data dostępu 12.2023)
2. Nowakowski, M., Szczepanek, M., Cieśkiewicz, J. (2023). Niedrożność mechaniczna jelit. Medycyna Praktyczna. Dostępne na stronie: https://www.mp.pl/interna/chapter/B16.II.4.25.2. (Data dostępu 12.2023)
3. Nowakowski, M., Szczepanek, M., Cieśkiewicz, J. (2023). Niedrożność porażenna jelit. Medycyna Praktyczna. Dostępne na stronie: https://www.mp.pl/interna/chapter/B16.II.4.25.1. (Data dostępu 12.2023)
4. Daniluk, J., Dąbrowski, A. (2022). Choroby przewodu pokarmowego – postępy 2021/2022 (cz. 2). Med. Prakt., 10: 43–53
5. Tchórzewski, M., Dziki, A. Niedrożność przewodu pokarmowego. Medycyna po dyplomie.  Dostępne na stronie: https://podyplomie.pl/wiedza/wielka-interna/874,niedroznosc-przewodu-pokarmowego (Data dostępu 12.2023)

Autor