Rentgen (RTG) klatki piersiowej — wskazania, przeciwwskazania, przygotowania do badania. Czy potrzebne jest skierowanie? 

Jak wygląda badanie RTG?

Badanie rentgenowskie klatki piersiowej jest bezbolesne i szybkie do wykonania. Cały proces trwa kilka minut. Czy trzeba się rozebrać do RTG klatki piersiowej? Tak, pacjent do badania musi się rozebrać od pasa w górę oraz usunąć biżuterię i elementy metalowe z okolicy szyi, a następnie zbliżyć się do płyty aparatu rentgenowskiego. W trakcie badania osoba wykonująca zdjęcie (technik radiologii) poprosi o wykonanie głębokiego wdechu i wstrzymanie go na czas badania (kilka sekund). Badanie wykonuje się w dwóch projekcjach (przód-tył oraz bok). Tak wykonane zdjęcia pacjent najczęściej dostaje na płycie CD, a po kilku dniach otrzymuje również opis RTG klatki piersiowej.

Jak wygląda RTG klatki piersiowej u dziecka?

W zależności od wieku dziecka RTG klatki piersiowej nieco się różni. U niemowląt badanie wykonuje się z wykorzystaniem pozycjonera w kształcie tuby w celu stabilizacji. Badanie RTG u starszych dzieci wygląda tak samo, jak u dorosłych. Czasami pozwala się na asystę rodzica lub opiekuna, odpowiednio zabezpieczonego przed promieniowaniem.

Wskazania do wykonania RTG klatki piersiowej i płuc

Wskazań do wykonania RTG klatki piersiowej może być wiele. O konieczności wykonania RTG decyduje lekarz po dokładnym wywiadzie z pacjentem. Najczęściej wskazaniami do wykonania badania są: ból w klatce piersiowej, uraz w okolicy klatki piersiowej, długotrwały kaszel, duszność, krwioplucie. U osób palących również wykonuje się RTG płuc, które pozwala ocenić zmiany w miąższu płuc.

Przeciwwskazania do wykonania badania RTG

Głównym przeciwwskazaniem do wykonania badania obrazowego RTG jest ciąża. Jeśli jednak istnieją wskazania do pilnego wykonania badania, należy poinformować osobę wykonującą zdjęcie o ciąży pacjentki, aby personel odpowiednio przygotował kobietę na badanie. To spowoduje zapewnienie maksymalnej ochrony zarówno kobiecie, jak i dziecku.

Co wykaże badanie RTG klatki piersiowej?

Interpretacja badania RTG należy do lekarza radiologa, który po dokładnej analizie wydaje pacjentowi opis badania. Warto wówczas zwrócić się do lekarza kierującego i dokładnie omówić wynik badania. W badaniu RTG jest możliwa ocena budowy i wielkości serca,  wykrycie m.in. nowotworów płuc czy zapalenia płuc, a także ocena urazu, złamania oraz procesu gojenia.

Czy na prześwietleniu płuc widać, że się pali?

Nie, badanie obrazowe klatki piersiowej i płuc nie pokazuje, czy pacjent pali. To badanie jest jednak w stanie ocenić stan płuc, wykazać zmiany w miąższu płuc czy powiększone wnęki naczyniowe płuc – co może oznaczać szereg chorób serca, układu krążenia czy płuc. RTG klatki piersiowej i płuc to również badanie, które monitoruje proces leczenia lub pozwala wykryć choroby, takie jak rozedma płuc, guzy, gruźlica.

Czy na prześwietlenie płuc trzeba mieć skierowanie?

Wykonanie RTG klatki piersiowej czy płuc musi być poprzedzone otrzymaniem skierowania od lekarza rodzinnego lub specjalisty. Pacjent może to badanie wykonać zarówno bezpłatnie w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia (NFZ), jak i prywatnie, opłacając badanie samodzielnie. Zarówno w jednym, jak i drugim przypadku pacjent musi posiadać ważne skierowanie.

Ile ważne jest skierowanie na RTG? Skierowanie na RTG klatki piersiowej jest ważne do czasu jego realizacji, a więc nie posiada konkretnego terminu ważności. Specjaliści zalecają jednak wykonanie tego badania jak najszybciej od daty wystawienia.

Jak często wykonywać RTG klatki piersiowej/płuc?

Częstość wykonywania badań diagnostycznych i obrazowych jest uwarunkowana problemem, z jakim zmaga się pacjent oraz zaleceniami lekarskimi. W przypadku osoby zdrowej nie jest konieczne wykonywanie badania profilaktycznie. Jednak ze względu na rosnący odsetek osób chorujących na raka płuc, niektórzy specjaliści zalecają, aby osoby zdrowe wykonały badanie RTG płuc raz na dwa lata, a osoby obciążone wywiadem onkologicznym, palące lub z objawami chorób płuc przynajmniej raz na rok.

Dostępność poszukiwanych preparatów sprawdzisz i zarezerwujesz w wybranej aptece poprzez portal KtoMaLek.pl.

Bibliografia

1. Mejza, F. (2022). RTG klatki piersiowej — przygotowanie, przebieg i wyniki badania. Medycyna Praktyczna. Dostępne na: https://www.mp.pl/pacjent/badania_zabiegi/54220,rtg-klatki-piersiowej. (Dostęp: 05.2025).
2. Grzanka, P. (2017). Diagnostyczne badania radiologiczne (badania RTG). Medycyna Praktyczna. Dostępne na: https://www.mp.pl/pacjent/badania_zabiegi/174814,diagnostyczne-badania-radiologiczne-badania-rtg. (Dostęp: 05.2025).
3. Mejza, F. (2017). Radiogram klatki piersiowej. Medycyna Praktyczna. Dostępne na: https://www.mp.pl/pacjent/badania_zabiegi/68554,radiogram-klatki-piersiowej. (Dostęp: 05.2025).

Autor