Kardiomiopatia — co to za choroba? Przyczyny, rodzaje, objawy, leczenie

W zależności od typu kardiomiopatii, do jej wystąpienia mogą przyczyniać się m.in. toksyny, choroby nerwowo-mięśniowe, infekcje wirusowe oraz mutacje genetyczne — jak ma to miejsce np. w przypadku kardiomiopatii alkoholowej lub połogowej. Ile można żyć z kardiomiopatią? Czy kardiomiopatia rozstrzeniowa jest uleczalna? Jak wykryć kardiomiopatię przerostową?

Klasyfikacja Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego

Europejskie Towarzystwo Kardiologiczne wyodrębnia 5 typów kardiomiopatii, opierając się na cechach fenotypowych. Oto one:

• kardiomiopatia przerostowa;
• kardiomiopatia rozstrzeniowa;
• kardiomiopatia restrykcyjna — definiuje się jako restrykcję lewej lub prawej komory, kiedy dodatkowo obecna jest prawidłowa lub zmniejszona objętość rozkurczowa komory oraz prawidłowa, lub zmniejszona objętość skurczowa przy prawidłowej grubości komór;
• nierozstrzeniowa kardiomiopatia lewej komory — w tym typie kardiomiopatii lewej komory występuje nieniedokrwienna blizna w lewej komorze serca lub obecności jej przebudowy tłuszczowej;
• arytmogenna kardiomiopatia prawej komory — obecna jest przeważająca rozstrzeń lub dysfunkcja prawej komory przy jednoczesnym histopatologicznym potwierdzeniu zajęcia mięśnia sercowego z lub bez konkretnych nieprawidłowości elektrokardiograficznych.

Cechy i zespoły związane z fenotypami kardiomiopatii

Dodatkowo, według wytycznych ESC 2023, wyróżnia się dwie jednostki chorobowe, które pomimo spełniania cech fenotypowych kardiomiopatii nie spełniają całej definicji tego terminu. Z tego powodu eksperci opracowujący wytyczne nie zalecają stosowania terminu kardiomiopatia w odniesieniu do tych przypadków:

• nadmierne beleczkowanie lewej komory (niescalenie mięśnia lewej komory) — charakteryzuje się obecnością wyraźnego beleczkowania wsierdzia lewej komory oraz głębokich zachyłków międzybeleczkowych. Ściana mięśnia sercowego jest pogrubiała, z cienką warstwą nasierdziową i pogrubiałą warstwą wsierdziową;
• zespół Takotsubo — znany również jako zespół przemijającego balonowatego poszerzenia koniuszka lewej komory, cechuje się przemijającymi, odcinkowymi zaburzeniami kurczliwości, rozstrzenią i obrzękiem koniuszka oraz/lub środkowej części lewej komory. W koronarografii nie stwierdza się istotnych zmian w obrębie tętnic wieńcowych.

Kardiomiopatia przerostowa

Kardiomiopatia przerostowa charakteryzuje się pogrubieniem ściany lub zwiększoną masą lewej komory serca, której nie można wytłumaczyć jedynie nadmiernym obciążeniem hemodynamicznym. W przebiegu choroby najczęstszymi objawami są duszność wysiłkowa, ból dławicowy, kołatanie serca oraz omdlenia. W badaniu fizykalnym często stwierdza się obecność szmeru skurczowego wzdłuż lewego brzegu mostka. Rozpoznanie opiera się m.in. na wynikach elektrokardiografii (EKG), badań obrazowych, koronarografii oraz diagnostyki genetycznej.

W zależności od stopnia zaawansowania choroby stosuje się leczenie farmakologiczne, obejmujące m.in. werapamil, β-blokery oraz diltiazem. W niektórych przypadkach konieczne bywa leczenie inwazyjne.

Dostępność poszukiwanych preparatów sprawdzisz i zarezerwujesz w wybranej aptece za pomocą portalu KtoMaLek.pl.

Kardiomiopatia rozstrzeniowa

Kardiomiopatia rozstrzeniowa to choroba, w której dochodzi do poszerzenia (rozstrzeni) lewej komory serca oraz upośledzenia jej funkcji skurczowej, których nie można wytłumaczyć jedynie ewentualnie współistniejącą chorobą niedokrwienną serca, nadciśnieniem tętniczym ani wadą serca. Do możliwych przyczyn tej kardiomiopatii należą mutacje genetyczne, zapalenie mięśnia sercowego, układowe choroby tkanki łącznej, zaburzenia metaboliczne, choroby nerwowo-mięśniowe oraz działanie toksyn.

Najczęstsze objawy kardiomiopatii rozstrzeniowej to duszność, obrzęki, zmniejszona tolerancja wysiłku. W badaniu fizykalnym często obecny jest III ton serca. Leczenie polega na eliminacji czynnika sprawczego (np. zaprzestaniu spożywania alkoholu), leczeniu objawowym niewydolności serca oraz, w uzasadnionych przypadkach, wszczepieniu kardiowertera-defibrylatora (ICD). 

Długość życia chorych na kardiomiopatię zależy od momentu rozpoznania, skuteczności leczenia i stopnia zaawansowania choroby.

Bibliografia

1. Arbelo, E., Protonotarios, A., Gimeno, J.R., et al. (2023). Wytyczne ESC 2023 dotyczące postępowania w kardiomiopatiach. Medycyna Praktyczna. Opracowanie: Grupa Robocza ESC ds. postępowania w kardiomiopatiach.
2. Biernacka, K.E., Wodniecki, J., Leśniak, W. (2024). Kardiomiopatia przerostowa (HCM). Medycyna Praktyczna. Dostępne na: https://www.mp.pl/interna/chapter/B16.II.2.16.2 (Dostęp: 05.2025).
3. Biernacka, K.E., Wodniecki, J., Leśniak, W. (2024). Nierozstrzeniowa kardiomiopatia lewej komory (NDLVC). Medycyna Praktyczna. Dostępne na: https://www.mp.pl/interna/chapter/B16.II.2.16.6. (Dostęp: 05.2025).
4. Biernacka, K.E., Wodniecki, J., Leśniak, W. (2024). Kardiomiopatia rozstrzeniowa (DCM). Medycyna Praktyczna. Dostępne na: https://www.mp.pl/interna/chapter/B16.II.2.16.1 (Dostęp: 05.2025).

Autor