Antybiotyki dla dziecka - jak podawać i na co uważać?

Co dziś wiemy o antybiotykach?

Antybiotyki to leki stosowane w zakażeniach bakteryjnych i grzybiczych u ludzi, zwierząt i roślin. Ich odkrycie uznaje się za jedno z najważniejszych wydarzeń w historii medycyny - było krokiem milowym w zwalczaniu epidemii chorób zakaźnych - przyczyniło się do znacznego spadku śmiertelności i wydłużenia życia ludzi. Obecnie w lecznictwie wykorzystywanych jest już ponad 15 klas antybiotyków, które różnią się budową chemiczną  i mechanizmem działania. Pod względem budowy wyróżniamy antybiotyki ß-laktamowe (penicyliny, cefalosporyny, monobaktamy, karbapenemy) - najczęściej stosowane  u dzieci; linkozamidy, streptograminy, chloramfenikol, kwas fusydowy, mupirocynę, antybiotyki peptydowe, aminoglikozydy, tetracykliny, makrolidy, linezolid, streptograminy, izoniazyd, rifampicynę. Z kolei w zależności od mechanizmu działania mówimy o antybiotykach bakterio- i grzybobójczych, czyli takich, które powodują śmierć drobnoustroju chorobotwórczego, bądź o antybiotykach bakterio- i grzybostatycznych, które hamują ich zdolność namnażania. Antybiotyki różnią się także tzw. spektrum działania - oznacza to, że dany antybiotyk jest skuteczny jedynie wobec określonych gatunków drobnoustrojów. Z tego też względu możemy zakwalifikować je do antybiotyków o szerokim spektrum działania - czyli zwalczających wiele różnych gatunków bakterii, bądź tych o wąskim spektrum - działających wybiórczo wobec konkretnych patogenów.

Drogi podawania i dawkowanie antybiotyków

Antybiotyki stosuje się najczęściej w celu osiągnięcia działania ogólnoustrojowego lub rzadziej miejscowego. I w zależności od oczekiwanego efektu możemy podawać je doustnie, dożylnie lub domięśniowo lub w postaci preparatów zewnętrznych do bezpośredniego użytku na zakażoną skórę i błony śluzowe. Dzieciom szczególnie trudno podać lek w postaci tabletki, dlatego aby ułatwić rodzicom to zadanie większość preparatów dedykowanych tej grupie wiekowej jest dostępna w formie syropów, tabletek do rozpuszczania bądź zawiesin. Zwykle dawki leku podawanego dożylnie są mniejsze od tych stosowanych doustnie, zaś dawki antybiotyków miejscowo działających są mniejsze od podawanych ogólnoustrojowo.

Dostępność biologiczna antybiotyków

Wszystkie leki podawane dożylnie charakteryzują się największą biodostępnością - oznacza to, że bezpośrednio do krwioobiegu trafia jego cała, niezmieniona dawka. Nieco mniejszą dostępność biologiczną wykazują antybiotyki podawane domięśniowo, najmniejszą te podawane doustnie. W przypadku doustnych antybiotyków musimy pamiętać o tym, że na ich wchłanianie i dostępność biologiczną - a co za tym idzie działanie - wpływają niektóre pokarmy i napoje. I niestety zwykle jest to działanie niekorzystne - zmniejszające efekt terapeutyczny.  Dlatego, aby mieć pewność, że antybiotyk podany doustnie skutecznie zadziała w organizmie dziecka, przed jego podaniem należy dokładnie zapoznać się z ulotką dołączoną do opakowania, a w razie wątpliwości skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą. Wszystkie antybiotyki możesz wygodnie zarezerwować na stronie KtoMaLek.pl.

Jak podawać antybiotyk dziecku?

Istnieje kilka uniwersalnych zasad stosowania antybiotyków, które mają zastosowanie zarówno w przypadku dzieci, jak i dorosłych. Ważne jest, aby przestrzegać ich w swoim domu, ponieważ nieodpowiednio prowadzona antybiotykoterapia zmniejsza skuteczność leczenia oraz przyczynia się do rozwoju tak groźnej antybiotykooporności.

1. Podawaj dziecku antybiotyk zawsze o tej samej godzinie. Jeśli lekarz zalecił stosowanie go raz na dobę odstępy powinny wynosić równo 24 godziny, gdy 2 razy na dobę - pomiędzy kolejnymi dawkami musi upłynąć 12 godzin, a jeśli 3 razy na dobę to robimy 8-godzinne przerwy. Pamiętajmy o tym, że w naszych obliczeniach wykorzystujemy całą dobę (dzień i noc). Równe odstępy pomiędzy kolejnymi dawkami antybiotyku są bardzo ważne dla uzyskania i utrzymania odpowiedniego stężenia leku w tkankach.
2. Nigdy nie skracaj czasu leczenia. Antybiotykoterapię zawsze prowadzi się do ostatniej tabletki. Nawet jeśli już po 2 dniach kuracji dziecko poczuje się lepiej nie można zaprzestać stosowania antybiotyku. Szybka poprawa zdrowia świadczy o tym, że antybiotyk został prawidłowo dobrany, a nie stanowi przyzwolenia na przerwanie kuracji. Wcześniejsze przerwanie leczenia sprzyja rozwojowi bakterii opornych, które w przypadku konieczności ponownego zastosowania tego samego antybiotyku nie będą już na niego wrażliwe, a lek będzie bezskuteczny.
3. Nigdy nie stosuj antybiotyku bez konsultacji z lekarzem. Nie bez powodu antybiotyki to leki dostępne wyłącznie na receptę. Samodzielne podawanie dziecku leku, który np. został nam po wcześniejszej (niedokończonej! - patrz wyżej) kuracji jest nieodpowiedzialne!
4. Nie wymuszaj na lekarzu przepisania antybiotyku. Antybiotyk nie jest skutecznym lekiem na wszystkie choroby wieku dziecięcego - nie działa na infekcje wywołane przez wirusy, a to właśnie one są odpowiedzialne za znakomitą większość chorób górnych dróg oddechowych. Dlatego zaufaj lekarzowi, który ma fachową wiedzę i doskonale wie, kiedy antybiotyk będzie potrzebny Twojemu dziecku, a kiedy nie.

Czy stosowanie probiotyków jest konieczne?

Każda antybiotykoterapia niesie ze sobą ryzyko wystąpienia biegunek poantybiotykowych. Spowodowane jest to zaburzeniem równowagi flory bakteryjnej - antybiotyki niszczą nie tylko bakterie chorobotwórcze, ale także te naturalnie bytujące w przewodzie pokarmowym dziecka. Szczególnie dotyczy to antybiotyków szerokospektralnych takich jak aminopenicyliny (Amotaks, Duomox, Ospamox), połączenie  aminopenicyliny z kwasem klawulanowym (Amoksiklav, Augmentin, Forcid, Taromentin), klindamycyna – (Clindamycin-MIP, Dalacin C) oraz niektórych cefalosporyn. Wśród szczepów probiotycznych należące do drożdży Saccharomyces boulardii oraz bakterie Lactobacillus GG, L. mają udowodnioną skuteczność w zapobieganiu biegunce poantybiotykowej u dzieci. Jeśli Twojemu dziecku został przepisany antybiotyk warto porozmawiać z lekarzem lub farmaceutą o zastosowaniu probiotyku.