Jak rozpoznać depresję poporodową i pomóc osobie nią dotkniętą?

Syndrom baby blues

Baby blues inaczej zwany smutkiem poporodowym lub depresją trzeciego dnia, jest przejściowym stanem psychicznym. Doświadcza go około 85% kobiet na całym świecie. Zły nastrój może pojawić się około 3-5 dnia po urodzeniu maluszka i trwać kilkanaście dni. Baby blues jest przeważnie związany z nową rolą kobiety, jej obawami, a także obowiązkami związanymi z macierzyństwem. Smutek poporodowy jest silniej odczuwany, jeśli brak jej wsparcia rodziny, przyjaciół lub partnera. Dlatego też warto wspomagać młodą mamę w pierwszych dniach macierzyństwa.

Czym różni się baby blues od depresji poporodowej?

Syndrom baby blues mija samoistnie i nie wymaga specjalistycznego leczenia, trwa około 10-14 dni. Jeśli jednak okres złego nastroju po porodzie u kobiety znacznie się wydłuża, warto zasięgnąć porady specjalisty. W takim przypadku możemy mieć do czynienia z depresją poporodową, która ma o wiele poważniejsze zarówno przebieg, jak i konsekwencje. Przy depresji poporodowej mogą pojawić się myśli samobójcze oraz chęć rezygnacji z życia społecznego i wycofanie. Klasyfikacja ICD-10 oznacza tę przypadłość najczęściej jako zaburzenia psychiczne związane z połogiem, występujące w ciągu pierwszych 6 tygodni po porodzie, niesklasyfikowane gdzie indziej.

Jakie są przyczyny depresji poporodowej?

Niestety, przyczyny zarówno baby blues, jak i depresji poporodowej nie są nam do końca znane. Przez cały okres ciąży, organizm kobiety jest pod silnym działaniem hormonów, a gwałtowny spadek stężenia progesteronu, oksytocyny i prolaktyny tuż po porodzie może przyczynić się do wahania nastrojów u młodej mamy.

Dodatkowo na depresję poporodową mogą również wpływać kwestie związane z samym połogiem np. ból czy problemy z laktacją (brak pokarmu lub jego nadmierna ilość). Kobiety często również martwią się, czy dadzą sobie radę z nowymi obowiązkami i wątpią we własne zdolności rodzicielskie. 

Zwiększone ryzyko wystąpienia depresji poporodowej obserwujemy u pacjentek, które w przeszłości cierpiały na depresję bądź inne zaburzenia psychiczne np. zaburzenia lękowe lub stres pourazowy.

Jakie są objawy depresji poporodowej?

Depresja poporodowa charakteryzuje się przede wszystkim:

• płaczliwością i obniżeniem nastroju,
• napięciem psychicznym,
• anhedonią,
• słabszą koncentracja, 
• kłopotami z pamięcią,
• zaburzeniami snu,
• rozdrażnieniem,
• powracającymi myślami o śmierci i próbami samobójczymi,
• uczuciem ciągłego zmęczenia i znużenia,
• utratą zainteresowań,
• stanami lękowymi,
• zaburzeniami apetytu,
• poczuciem winy.

Jak pomóc kobiecie z depresją poporodową?

Zarówno w przypadku depresji poporodowej, jak i baby blues niezmiernie istotne jest wsparcie otoczenia młodej mamy. Interwencja rodziny, partnera lub przyjaciół kobiety czasem może być niezbędna do szybkiego postawienia diagnozy i rozpoczęcia odpowiedniego leczenia.

Psychoterapia

Jest najskuteczniejszą formą dla osób cierpiących na depresję, w tym depresję poporodową. Według badań kobiety najchętniej podejmują się indywidualnej terapii interpersonalnej. Koncentruje się ona na nauce prawidłowej komunikacji oraz relacjach międzyludzkich. Często zdarza się, że matki nie potrafią określić co dokładnie się z nimi dzieje. Mechanizmem obronnym w tej sytuacji jest odsunięcie się od najbliższych i zamknięcie w sobie. Kobiety najczęściej mają zbyt wygórowane oczekiwania wobec siebie. Chcą dążyć do perfekcji — świetnie opiekować się dzieckiem, partnerem i domem, a także realizować się w karierze zawodowej.

Farmakoterapia w depresji poporodowej

Leczenie farmakologiczne w trakcie laktacji u kobiet przy łagodnej depresji poporodowej nie jest zalecane. W takiej sytuacji lepiej jest skupić się na wsparciu najbliższego otoczenia i psychoterapii. Natomiast w przypadku umiarkowanych i ciężkich zaburzeń depresyjnych, psychiatra dobierze odpowiedni lek. Aktualnie uważa się, że lekami z wyboru w przypadku depresji u kobiety karmiącej piersią są preparaty z grupy SSRI: sertralina, paroksetyna, fluwoksamina, citalopram i escitalopram. Nie zostało również odnotowane większe ryzyko powikłań u dzieci karmionych piersią, których matki stosowały leki z grupy SNRI (duloksetynę, wenlafaksynę) czy mirtazapinę. Ze starszej grupy leków (kolejnego rzutu) lekami z wyboru są również amitryptylina, imipramina i klomipramina. Wyjątkiem bezwzględnie przeciwwskazanym w czasie laktacji jest doksepina, ze względu na możliwość poważnych zaburzeń oddychania u niemowląt.

Jeśli chcesz sprawdzić dostępność wybranych preparatów w Twojej aptece, odwiedź stronę KtoMaLek.pl

Bibliografia

1. Brown, J.V., Wilson, C.A., Ayre, K., Robertson, L., South, E., Molyneaux, E., Trevillion, K., Howard, L.M., Khalifeh, H. (2021). Antidepressant treatment for postnatal depression. Cochrane Database of Systematic Reviews 2021, Issue 2. Art. No.: CD013560. DOI: 10.1002/14651858.CD013560.pub2. 
2. Tosto, V., Ceccobelli, M., Lucarini, E., Tortorella, A., Gerli, S., Parazzini, F., & Favilli, A. (2023). Maternity Blues: A Narrative Review. Journal of personalized medicine, 13(1), 154. https://doi.org/10.3390/jpm13010154
3. Agrawal, I., Mehendale, A. M., & Malhotra, R. (2022). Risk Factors of Postpartum Depression. Cureus, 14(10), e30898. https://doi.org/10.7759/cureus.30898 

Autor