Noradrenalina — czym jest i jakie role odgrywa? Badanie i normy noradrenaliny

Co to jest noradrenalina?

Noradrenalina, inaczej nazywana norepinefryną, jest hormonem należącym do grupy ketocholamin. Katecholaminy są hormonami oraz neurotransmiterami, które pełnią w organizmie wiele ważnych funkcji. Poza noradrenaliną, do grupy katecholamin zalicza się adrenalinę oraz dopaminę. Noradrenalina jest syntetyzowana w organizmie zarówno obwodowo — przez komórki kory nadnerczy, jak i ośrodkowo w układzie nerwowym. 

Jaka jest różnica między adrenaliną a noradrenaliną? Oba hormony należą do katecholamin, jednak noradrenalina swoje działanie wykazuje obwodowo i ośrodkowo, natomiast adrenalina działa wyłącznie obwodowo.  

Za co odpowiada noradrenalina?

Noradrenalina pełni w ustroju wiele ważnych funkcji. Działa na receptory adrenergiczne, wywołując wielokierunkowe działanie na organizm. Noradrenalina odpowiada za:

• wzrost ciśnienia tętniczego,
• uwalnianie wolnych kwasów tłuszczowych z komórek tłuszczowych, 
• rozpad glikogenu, który jest substancją zapasową dla organizmu, i uwolnienie z niego glukozy,
• rozkurcz oskrzeli, 
• przyspieszenie rytmu serca,
• rozszerzenie źrenic,
• zwiększenie przepływu krwi do mięśni,
• hamowanie perystaltyki jelit.

Noradrenalina bywa nazywana hormonem „walki lub ucieczki”, ponieważ mobilizuje organizm do przeżycia w trudnych warunkach. Odpowiada też za pozytywną i krótkotrwałą reakcję na stres, ponieważ wzrost jej poziomu działa na organizm mobilizująco. 

Jakie są wskazania do badania poziomu noradrenaliny?

Badanie poziomu noradrenaliny przeprowadza się zwykle łącznie z badaniem innych katecholamin, przy podejrzeniu niektórych schorzeń, m.in. w celu potwierdzenia lub wykluczenia guza chromochłonnego nadnerczy i nerwiaka zarodkowego (głównie u dzieci). 

Do badania mogą być też zakwalifikowani pacjenci ze zdiagnozowanym guzem chromochłonnym nadnerczy, w celu oceny skuteczności jego leczenia i ewentualnej oceny nawrotów, a także u pacjentów, którzy mają obciążony wywiad rodzinny w kierunku guza chromochłonnego nadnerczy. Dla tych chorób jest charakterystyczny nadmiar noradrenaliny.

Niedobór noradrenaliny również może wskazywać na występowanie pewnych schorzeń. Obniżenie poziomu noradrenaliny jest charakterystyczne dla pacjentów cierpiących na ADHD czy neuropatię autonomiczną.

Jak przygotować się do badania poziomu noradrenaliny?

Badanie poziomu noradrenaliny przeprowadza się, poddając do badania próbkę krwi lub oceniając dobową zbiórkę moczu pacjenta. Idąc na badanie krwi, pacjent powinien być na czczo, czyli czas od ostatniego posiłku do badania powinien wynosić minimum 8 godzin.  Nakłucie wykonuje się najczęściej z żyły łokciowej. 

Na stężenie katecholamin, w tym noradrenaliny, wpływ może mieć poziom stresu pacjenta oraz niektóre pokarmy, dlatego na kilka dni przed badaniem warto ograniczyć takie produkty jak kawa, herbata, żółty ser, czekolada czy cytrusy.  

Na stężenie katecholamin we krwi wpływ mają też niektóre leki, jednak decyzja co do ich odstawienia lub zmiany dawkowania przed badaniem powinna być podjęta tylko i wyłącznie w porozumieniu z lekarzem prowadzącym. Do leków, które mogą obniżać lub podwyższać poziom noradrenaliny należą m.in. acetaminofen, klonidyna, pseudoefedryna, rezerpina, aminofilina, buspiron czy inhibitory monoaminooksydazy (MAO).

Kiedy stosuje się noradrenalinę i adrenalinę jako leki?

W lecznictwie wykorzystuje się zastrzyki z adrenaliną i noradrenaliną w celu leczenia stanów nagłych. Adrenalina jest stosowana w przypadkach: 

• nagłego zatrzymania krążenia,
• wstrząsu anafilaktycznego lub ostrych reakcji alergicznych,
• napadu astmy oskrzelowej.

Adrenalina może zostać przepisana przez lekarza pacjentom, u których wystąpił lub istnieje ryzyko wystąpienia wstrząsu anafilaktycznego. W takiej sytuacji pacjenci, będąc w sytuacjach ryzykownych, noszą peny z adrenaliną przy sobie, by w razie sytuacji zagrażającej życiu mogli ich użyć. 

Stosowanie i dawkowanie noradrenaliny jest ustalane każdorazowo przez lekarza w zależności od stanu klinicznego pacjenta. 

Wybrane preparaty zarezerwujesz przez portal KtoMaLek.pl

Bibliografia

1. ADRENALINA WZF, 300 mikrogramów/0,3 ml, roztwór do wstrzykiwań w ampułko-strzykawce. Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta. Dostępne na https://www.polfawarszawa.pl/products/pil/pil-adrenalina-wzf-2018-07pl.pdf.
2. Janiec, Waldemar, Folwarczna, Joanna, Ilona Kaczmarczyk-Sedlak. (2008). "Leki wpływające na autonomiczny 2 układ nerwowy."
3. Gajewski, K. Noradrenalina, dostępne na: https://www.mp.pl/pacjent/badania_zabiegi/171969,noradrenalina (dostęp 12.2023)

Autor