Ból gardła przy przełykaniu (odynofagia) - przyczyny i sposoby leczenia

Ból gardła przy przełykaniu - przyczyny

Silny ból gardła przy przełykaniu jest najczęściej spowodowany infekcjami wirusowymi. Stanowią one blisko 80% przyczyn ostrego zapalenia gardła i migdałków u dzieci i nawet 90% u osób dorosłych. Innymi czynnikami wywołującymi zapalenie gardła mogą być bakterie, np. paciorkowce ropne oraz paciorkowce β-hemolizujące, a także sporadycznie grzyby, np. z rodzaju Candida. Zakażenie przez paciorkowce ropne jest nazywane anginą ropną.

Poza czynnikami biologicznymi, ból gardła przy przełykaniu może wynikać także z podrażnienia i drapania w gardle. Przyczyną suchości gardła może być suche powietrze, praca nadmiernie obciążająca struny głosowe i przebywanie w pomieszczeniach klimatyzowanych.

Jakie mogą być objawy towarzyszące bólowi gardła?

Ból gardła przy przełykaniu jest charakterystyczny zarówno dla infekcji o podłożu wirusowym, jak i bakteryjnym. Istotnym elementem, który wpłynie na skuteczność leczenia, jest prawidłowe rozpoznanie przyczyny zapalenia gardła. Objawy wskazujące na infekcję wirusową to:

• ból gardła przy przełykaniu śliny; 
• brak gorączki;
• katar;
• kaszel.

Charakterystyczne dla infekcji o podłożu bakteryjnym będzie:

• nalot włóknikowy w okolicy gardła (potocznie ropa);
• czopy ropne,;
• obrzęk migdałków;
• gorączka powyżej 38°C;
• powiększone węzły chłonne;
• brak kaszlu;
• brak kataru.

Ból gardła - wirus czy bakteria?

Pacjenci pediatryczni są narażeni bardziej na zachorowanie z powodu zakażenia bakteryjnego niż dorośli i u nich częściej diagnozowana jest angina. Dodatkowo, czynnikiem rozróżniającym wirusowe zakażenie od bakteryjnego jest dynamika przebiegu choroby. Charakterystyczne dla infekcji wirusowej jest stopniowe narastanie objawów, które samoistnie zanikają w ciągu tygodnia. Z kolei zakażenie bakteryjne rozwija się nagle, objawy utrzymują się nawet do 10 dni i taka infekcja wymaga wdrożenia antybiotykoterapii.

Ból gardła a ból ucha

W przebiegu zapalenia gardła może wystąpić ból gardła przy przełykaniu śliny, promieniujący do ucha. Jest to związane z połączeniem anatomicznym gardła i ucha środkowego za pomocą trąbki Eustachiusza. Podczas infekcji część mikroorganizmów może przedostać się przez ten kanał do ucha środkowego, wywołując tam stan zapalny.  

Ból gardła i ucha przy przełykaniu może występować jednostronnie, lokalizując się po lewej lub po prawej stronie, albo obejmować całe gardło. 

Co na bolące gardło?

W związku z powszechnością dolegliwości, jaką jest ból gardła, wiele osób zadaje sobie pytania, co pomaga na bolące gardło i jakie są skuteczne sposoby na ból gardła? Jeśli bólowi gardła nie towarzyszą inne objawy, najczęściej wystarczy leczenie objawowe. Ze względu na samoograniczający się przebieg bólu gardła. Leczenie może mieć charakter miejscowy - sprawdzi się stosowanie tabletek do ssania na ból gardła, syropów lub sprayów znieczulających. Kuracja może przebiegać także w sposób ogólnoustrojowy, wykorzystujący doustne leki przeciwbólowe i przeciwzapalne oraz w razie potrzeby - antybiotyki.   

Ból gardła przy przełykaniu i nie tylko - leki

Leki na ból gardła do stosowania miejscowego można podzielić na te o działaniu przeciwdrobnoustrojowym, znieczulającym oraz na przeciwbólowe i przeciwzapalne. Do pierwszej grupy należą takie związki jak: chlorheksydyna, chlorchinaldol, amylometakrezol, chlorek cetylopirydyniowy i ambazon. Leki znieczulające miejscowo to m.in. lidokaina i benzokaina, które są dostępne w postaci tabletek do ssania oraz sprayów na ból gardła. Leki należące do grupy substancji przeciwbólowych i przeciwzapalnych występują w preparatach do stosowania miejscowego, jak i w postaci doustnej. Do najpopularniejszych należą flurbiprofen, dostępny w tabletkach do ssania, diklofenak używany w formie płynu do płukania jamy ustnej oraz benzydamina, będąca składnikiem sprayów do gardła, pastylek do ssania oraz płynów do płukanek.   

Wybrane preparaty znajdziesz i zarezerwujesz w aptece poprzez portal KtoMaLek.pl.

Domowe sposoby na ból gardła

Istnieją preparaty stosowane tradycyjnie w łagodzeniu dolegliwości bólowych chorego gardła, zawierające składniki pochodzenia naturalnego. Wśród nich można wymienić wyciąg roślinny z szałwii lekarskiej, tymianku pospolitego i porostu islandzkiego. Przy silnym bólu gardła przy przełykaniu pacjenci często sięgają także po domowe sposoby łagodzenia dolegliwości. Należy do nich płukanie gardła wodą z solą oraz stosowanie kleiku z siemienia lnianego, który łagodzi podrażnioną śluzówkę. Pomocne bywa także picie ciepłej herbaty z miodem, cytryną i imbirem.

Bibliografia:

1. Orofar Max, pastylki twarde. Charakterystyka Produktu Leczniczego. Dostępne na: https://rejestrymedyczne.ezdrowie.gov.pl. (Dostęp: 07.2023).
2. Strepsils Intensive, pastylki twarde. Charakterystyka Produktu Leczniczego. Dostępne na: https://rejestrymedyczne.ezdrowie.gov.pl. (Dostęp: 07.2023).
3. Chlorchinaldin, tabletki do ssania. Charakterystyka Produktu Leczniczego. Dostępne na: https://rejestrymedyczne.ezdrowie.gov.pl. (Dostęp: 07.2023).
4. Wiercińska, M. (2022). Ból gardła – przyczyny, objawy, leczenie i domowe sposoby. Dostępne na: https://www.mp.pl/pacjent/objawy/105644,bol-gardla. (Dostęp: 07.2023).