Zapalenie migdałków u dzieci i dorosłych. Objawy i leczenie

Migdałki – pierwsza linia obrony przed infekcjami

Migdałki podniebienne są skupiskiem tkanki chłonnej w gardle i stanowią pierwszą linię obrony organizmu przed infekcjami i czynnikami chorobotwórczymi. Dzięki swojemu położeniu mają stały kontakt z antygenami, co służy powstawaniu komórek pamięci immunologicznej. Może to jednak doprowadzić do silnego stanu zapalnego, co przeradza się w ostre zapalenie migdałków, które należy skonsultować z lekarzem.

Ostre zapalenie migdałków

Ostre zapalenie migdałków, nazywane anginą, wywoływane może być zarówno przez wirusy, bakterie, jak i grzyby. U dorosłych najczęściej czynnikiem powodującym są wirusy, u dzieci zaś bakterie.

Zapalenie migdałków u dorosłych - wirusowe zapalenie migdałków

Zapalenie migdałków u dorosłych najczęściej jest wywoływane przez wirusy. Angina wirusowa rozpoczyna się w sposób łagodny i ma też taki przebieg. Najczęściej początkowo objawia się bólem gardła, głowy, mięśni i stawów, a także niewielką gorączką (często może nie występować), zapaleniem gardła, zapaleniem spojówek, nieżytem nosa i kaszlem.

Zapalenie migdałków u dziecka – ropne zapalenie migdałków

Ropne zapalenie migdałków, zwane również anginą ropną lub paciorkowcową, najczęściej jest spowodowane przez obecność bakterii – Streptococcus pyogenes. Przebieg choroby często jest ostry i obejmuje objawy, takie jak:

• ból gardła, szczególnie odczuwalny podczas połykania;
• wysoką gorączkę >38 stopni Celsjusza;
• nudności i wymioty oraz bóle brzucha;
• bóle głowy;
• zapalenie gardła oraz migdałków podniebiennych, któremu często towarzyszy obrzęk;
• wybroczyny na błonie śluzowej podniebienia;
• powiększone i tkliwe węzły chłonne szyi.

Różnicowanie anginy bakteryjnej (ropnej) od wirusowej

Objawy obu angin są podobne, lecz w etiologii bakteryjnej są zazwyczaj bardziej gwałtowne oraz bardziej nasilone. Ból gardła jest zdecydowanie silniejszy w anginie ropnej niż wirusowej, a gorączka zdecydowanie wyższa. Samopoczucie pacjenta również bywa zdecydowanie gorsze przy anginie bakteryjnej.

Angina wirusowa charakteryzuje się możliwością wystąpienia chrypki i kaszlu, czego nie opisuje się przy anginie ropnej, bakteryjnej.

Różnicowanie obu tych typów jest szczególnie ważne przy stosowaniu farmakoterapii. Antybiotykoterapia jest wskazana jedynie w anginie bakteryjnej. W leczeniu stosuje się wówczas najczęściej fenoksymetylopenicylinę.

W przypadku anginy wirusowej zalecane jest leczenie objawowe, a więc stosowanie leków przeciwbólowych i przeciwgorączkowych na bazie ibuprofenu, a także preparatów do ssania o działaniu przeciwzapalnym i przeciwbólowym - zawierających lidokainę, benzokainę czy mentol.

Niezwykle istotny jest również ogólny odpoczynek i przyjmowanie dużej ilości płynów, szczególnie podczas gorączki.

Dostępność w aptekach leków zaleconych przez lekarza oraz innych preparatów sprawdzisz na stronie KtoMaLek.pl.

Zapalenie migdałka jednostronne

Jest to szczególna postać anginy, tzw. angina Plauta i Vincenta, której towarzyszy jednostronny ból gardła i jednostronny nalot na migdałku. Często dotyka osób nie pilnujących higieny jamy ustnej. Chorobie może towarzyszyć niewielka gorączka, ból przy przełykaniu oraz nieprzyjemny oddech.

Przewlekłe zapalenie migdałków

Przewlekłe zapalenie migdałków dotyczy sytuacji przedłużającego się bólu gardła (trwającego powyżej 3 miesięcy), któremu towarzyszą objawy stanu zapalnego migdałków, potwierdzone badaniem laryngologicznym oraz obecność powiększonych i tkliwych węzłów chłonnych. Najczęściej przyczyną są nawracające zapalenia migdałków i zakażenia pochodzące od bakterii tlenowych i beztlenowych. Przy przewlekłym zapaleniu migdałków, najczęściej u młodszych dzieci, dochodzi nieraz do przerostu migdałków podniebiennych.

Czy da się uniknąć przewlekłego zapalenia migdałków?

Aby uchronić się przed przejściem zapalenia migdałków w stadium przewlekłe, należy dokładnie stosować się do zaleceń lekarza, które wydał przy ostrym zapaleniu migdałków. Niedoleczone lub nieprawidłowo leczone schorzenie sprzyjają pojawieniu się nawrotów choroby i rozwoju przewlekłego zapalenia migdałków.

Jak leczyć przewlekłe zapalenie migdałków?

W celu poradzenia sobie z przewlekłym zapaleniem migdałków, należy zgłosić się do otolaryngologa, który dokładnie przebada pacjenta i zastosuje właściwe leczenie. Wśród dostępnych metod leczenia stosuje się głównie antybiotykoterapię, miejscowe stosowanie płynów do płukania jamy ustnej, a w przypadku częstych nawrotów choroby i braku efektów leczenia – chirurgiczne usunięcie migdałków podniebiennych.

Bibliografia:

1. Syryło, A. (2009). Zapalenie migdałków podniebiennych. Alergoprofil, vol. 5, nr 1, s. 11-15.
2. Skotnicka, B. (2022). Angina - objawy, przyczyny, leczenie. Medycyna Praktyczna. Dostępne na: https://www.mp.pl/pacjent/pediatria/choroby/laryngologia/78438,angina-objawy-przyczyny-leczenie. (Dostęp: 03.2023).
3. Skotnicka, B. (2016). Przewlekłe zapalenie migdałków podniebiennych. Medycyna Praktyczna. Dostępne na: https://www.mp.pl/pacjent/pediatria/choroby/laryngologia/78432,przewlekle-zapalenie-migdalkow-podniebiennych. (Dostęp: 03.2023).

Autor