Co na katar? Apteczne i domowe sposoby na katar

Katar – objaw infekcji

Katar, czyli nieżyt nosa (łac. rihinitis), to zespół objawów spowodowany zapaleniem śluzówki nosa. Najczęściej jest jednym z objawów towarzyszących sezonowym infekcjom górnych dróg oddechowych, wywołanym przez zakażenie adenowirusami, rinowirusami oraz wirusami grypy lub paragrypy, które szerzą się drogą kropelkową. W takich przypadkach katar utrzymuje się od 7 do 10 dni, charakteryzuje się obfitą, wodnistą wydzieliną z nosa, która wraz z rozwojem infekcji gęstnieje i staje się bardziej mętna, co ma związek ze złuszczaniem się nabłonka i zwiększonym stężeniem leukocytów. Wydzielinie towarzyszy uczucie zatkanego nosa, wynikające z obrzęku śluzówki, a także kichanie i ogólne osłabienie. 

Na skutek przeciągającej się lub źle leczonej infekcji wirusowej może dojść do nadkażenia bakteryjnego i przerodzenia się kataru wirusowego w katar bakteryjny. Wówczas wydzielina staje się gęsta, śluzowo-ropna o zielonkawo-żółtej barwie i nieprzyjemnym zapachu.

Katar jako objaw alergii

Nieżyt nosa może mieć też podłoże alergiczne, nazywany jest wówczas katarem siennym. Pojawia się na skutek kontaktu z substancją alergizującą (np. pyłkami roślin, roztoczami kurzu domowego), które dostają się do organizmu drogą wziewną. Katar alergiczny cechuje się wodnistym i bezbarwnym wyciekiem z nosa, towarzyszy mu kichanie, a często również swędzenie i łzawienie oczu. Jeżeli kontakt z alergenem jest stały, na przykład w intensywnym okresie pylenia wiosną i latem, to katar sienny może się utrzymywać przez dłuższy czas.

Ile trwa katar?

Stare porzekadło mówi, że „nieleczony katar trwa tydzień, a leczony 7 dni”. Jeżeli jest on objawem przeziębienia, to będzie utrzymywał się około tygodnia. Największe nasilenie objawów występuje około 3-4 dni, a potem stopniowo słabnie. Jeśli jednak dojdzie do nadkażenia bakteryjnego lub zapalenia zatok, czas występowania nieprzyjemnych objawów może się znacząco wydłużyć.

Katar – jak wydmuchiwać nos?

Stałe pociąganie nosem i wydmuchiwanie wydzieliny jest bardzo wyczerpujące. Niestety wiele osób błędnie zakłada, że mocne wydmuchanie nosa pomoże pozbyć się większej ilości śluzu i przyniesie ulgę na dłużej. Tymczasem lepiej to robić delikatnie, nie wkładając w to dużo siły, wydmuchując jedną dziurkę naraz. Pamiętajmy, by za każdym razem używać czystej chusteczki oraz myć dokładnie ręce po każdym wydmuchaniu nosa.

Jak wyleczyć katar?

Leczenie kataru ma charakter objawowy, a jego celem jest udrożnienie nosa i zmniejszenie obrzęku błon śluzowych nosa. Jak można sobie pomóc w czasie choroby? Istnieją zarówno apteczne, jak i domowe, skuteczne sposoby łagodzenia objawów kataru.

Leki na katar dostępne w aptece

W aptekach dostępne są m.in. spraye do nosa działające obkurczająco na błonę śluzową nosa, zawierające ksylometazolinę lub oksymetazolinę. Szybko udrażniają nos i ułatwiają oddychanie, lecz nie należy ich stosować dłużej niż kilka dni. Aplikowanie ich przez dłuższy czas może doprowadzić do przesuszenia i uszkodzenia błony śluzowej nosa, a nawet uzależnienia. Alternatywą dla wspomnianych kropli są hipertoniczne roztwory wody morskiej (Sterimar Zatkany Nos, Marimer hipertoniczny, Hipertoniczna woda morska Apteo Care), które redukują obrzęk śluzówki, rozrzedzają wydzielinę i ułatwiają oczyszczanie nosa.

Prócz środków do stosowania miejscowego dostępne są również leki doustne zawierające pseudoefedrynę, która zmniejsza obrzęk i przekrwienie błony śluzowej nosa, poprawiając drożność i zmniejszając uciążliwe objawy. Pseudoefedryna jest też składnikiem preparatów złożonych, które łagodzą objawy przeziębienia i grypy, działając przeciwgorączkowo, przeciwbólowo i przeciwkaszlowo. Również tych leków nie powinno się stosować dłużej niż kilka dni.

W przypadku kataru alergicznego można sięgnąć po doustne leki antyhistaminowe (np. cetyryzyna, loratadyna, lewocetyryzyna, desloratadyna) lub przeciwalergiczne krople do nosa, które udrażniają nos, zmniejszają obrzęk śluzówki i ograniczają kichanie.

Domowe sposoby na katar

• Nebulizacje i inhalacje solą fizjologiczną (np. Gilbert NaCl 0.9% Roztw.soli fizjolog., Unimer Baby NaCl 0,9% płyn, NaCl 0,9% Symphar. NaCl 0,9% Fresenius) – to łatwy sposób na nawilżenie śluzówki dróg oddechowych i udrożnienie zatkanego nosa. Można użyć nebulizatora lub przygotować tzw. kąpiel parową, czyli napełnić miskę gorącą wodą, dodać do niej roztwór soli fizjologicznej, nakryć głowę ręcznikiem i pochylić się nad miską, by wdychać powstałe opary.
• Płukanie nosa i zatok przy pomocy zestawów do irygacji. Do płukania można wykorzystać sól fizjologiczną, roztwór wody utlenionej lub dostępne w aptekach saszetki z proszkiem do przygotowania roztworu do irygacji (np. Zatoxin Rinse, Irigasin, Gargarin Zatoki, ZatoClear Med. Irygacja). W aptekach dostępne są też irygatory do zatok lub specjalne dzbanki do płukania nosa (np. Rhino Horn).
• Nawadnianie organizmu pomaga nawilżyć błonę śluzową od wewnątrz, dlatego pamiętajmy o wypijaniu około 2 litrów wody w ciągu dnia.

Jeżeli stosowanie powyższych sposobów w ciągu kilku dni nie przynosi poprawy, nie należy tego lekceważyć, ponieważ przeciągający się nieżyt nosa może doprowadzić do groźnych powikłań. Warto udać się na wizytę do lekarza rodzinnego, który podejmie decyzję o potrzebnej diagnostyce i ewentualnym, dalszym leczeniu.

Autor