Pantoprazol - właściwości, zastosowanie, przeciwwskazania, skutki uboczne

Jakie właściwości ma pantoprazol?

Pantoprazol należy do grupy nieodwracalnych inhibitorów enzymu H+/K+ ATP-azy, czyli tak zwanej pompy protonowej, która znajduje się w komórkach okładzinowych żołądka. 

Odgrywa ona istotną rolę w wydzielaniu jonów wodorowych H+, które są składnikiem kwasu solnego znajdującego się w żołądku. Pantoprazol, należąc do grupy inhibitorów pompy protonowej, hamuje zarówno podstawowe jak i stymulowane pokarmem wydzielanie kwasu solnego. Ponadto wchłania się szybko z przewodu pokarmowego, a stężenie maksymalne osiąga już po 2 godzinach.

Jakie jest zastosowanie pantoprazolu?

Pantoprazol znalazł zastosowanie w leczeniu wielu schorzeń układu pokarmowego. Specjalista może zalecić jego zażywanie w przypadku:

• choroby wrzodowej żołądka czy dwunastnicy;
• dyspepsji;
• eradykacji bakterii Helicobacter pylori w skojarzeniu z odpowiednimi antybiotykami;
• profilaktyki krwawień z przewodu pokarmowego u pacjentów z grupy zwiększonego ryzyka, tj. leczonych niesteroidowymi lekami przeciwzapalnymi (NLPZ) bądź wymagających długotrwałego stosowania leków z grupy NLPZ.

Jak prawidłowo stosować pantoprazol?

Zaleca się, by pantoprazol, jak i inne leki należące do grupy inhibitorów pompy protonowej, stosować na godzinę przed pierwszy posiłkiem, ponieważ równoczesne przyjęcie pokarmu opóźni działanie leku. Ponadto pacjenci powinni wiedzieć, że tabletek z pantoprazolem nie powinno się dzielić, kruszyć czy rozgryzać. Prawidłową czynnością jest, aby pacjent połknął tabletkę w całości i popił szklanką wody.

Preparaty dostępne w aptece z pantoprazolem można spotkać w dwóch dawkach, tj. 20 mg i 40 mg. Dawkę oraz częstotliwość stosowania preparatu ordynuje lekarz w zależności od jednostki chorobowej. 

Pamiętaj, że dostępność preparatów z pantoprazolem w pobliskich aptekach sprawdzisz za pomocą portalu KtoMaLek.pl.

Jakie są przeciwwskazania do stosowania pantoprazolu ?

Pantoprazol, jak każda substancja czynna, ma pewne przeciwwskazania do zastosowania. Pantoprazolu nie powinny zażywać osoby, które są na niego uczulone. Ponadto, specjaliści nie zalecają jego stosowania w przypadku przyjmowania niektórych leków, m.in. substancjami leczniczymi stosowanymi w terapii HIV (np. atazanawir). Takie połączenie nie jest zalecane, ponieważ wchłanianie leków skierowanych przeciw wirusowi HIV jest zależne od kwaśnego pH soku żołądkowego, a jednoczesne podanie ich z inhibitorami pompy protonowej mogłoby spowodować ich zmniejszoną dostępność. W ten sposób terapia HIV miałaby zmniejszoną skuteczność działania. 

Zażywanie pantoprazolu jest także przeciwwskazane przy wykonywaniu badań laboratoryjnych wykrywających guzy neuroendokrynne. Leczenie pantoprazolem powinno się przerwać na co najmniej 5 dni przed pomiarem stężenia chromograniny A, ponieważ obniżenie kwasowości soku żołądkowego powoduje wzrost wydzielania chromograniny.

Jakie są skutki uboczne stosowania pantoprazolu ?

Stosowanie pantoprazolu, podobnie jak każdej innej substancji czynnej, może nieść za sobą pewne skutki uboczne. Do działań niepożądanych pantoprazolu możemy zaliczyć:

• zwiększone ryzyko zakażeń przewodu pokarmowego - dzieje się tak w wyniku podwyższenia pH w żołądku. Niskie pH, naturalnie tam panujące, stanowi jeden z naturalnych mechanizmów obronnych przed drobnoustrojami spożywanymi z pokarmem. Stosowanie pantoprazolu, jak i innych leków z grupy IPP, może zwiększyć ryzyko rozwoju zakażeń spowodowanych przez np. Clostridium difficile;
• niedobory żelaza, wapnia czy witaminy B12 - w wyniku zmniejszenia kwasowości żołądka dochodzi do zmniejszonego wchłaniania tychże substancji z przewodu pokarmowego;
• zwiększone ryzyko złamań kości - długotrwałe stosowanie pantoprazolu oraz przyjmowanie jego dużych dawek. może zwłaszcza u osób starszych. zwiększyć ryzyko złamań kości biodrowej czy kości nadgarstka.

Ponadto pantoprazol może prowadzić do wystąpienia biegunek, zaparć, wzdęć, bólów głowy czy wystąpienia reakcji alergicznych w postaci wysypek.

Bibliografia:

1. Pantoprazol Teva, 20 mg, tabletki dojelitowe. Charakterystyka Produktu Leczniczego. Dostępne na: https://rejestrymedyczne.ezdrowie.gov.pl/api/rpl/medicinal-products/27071/characteristic. (Dostęp: 04.2023). 
2. Rutter, P. (2018). Opieka farmaceutyczna. Objawy, rozpoznanie i leczenie. Edra Urban&Partner, Wrocław, s. 180-181.
3. Tuszyński, P.K. (2021). Schorzenia Układu Pokarmowego. Farmakoterapia dolegliwości i chorób przewlekłych. Wydawnictwo Farmaceutyczne, Kraków, s. 17-23.