Helicobacter pylori - jak pozbyć się uciążliwej bakterii?

Helicobacter pylori – co to za bakteria?

Po raz pierwszy bakteria Helicobacter pylori została odkryta jeszcze w XIX w., jednak dopiero wiele lat później dokładnie poznano jej szkodliwe działanie. Do funkcjonowania H. pylori nie potrzebuje wiele tlenu, występuje głównie w okolicach górnego odcinka przewodu pokarmowego na powierzchni śluzówki żołądka i dwunastnicy, czasem na błonie śluzowej przełyku. Ma kształt spirali wyposażonej w kilka rzęsek, które ułatwiają jej przemieszczanie się. Dlaczego jest groźna dla naszego zdrowia? H. pylori wytwarza wiele enzymów, które nie pozostają obojętne dla naszego żołądka. Jednym z nich jest ureaza, która przyczynia się do rozkładu mocznika do dwutlenku węgla i amoniaku. Ten ostatni neutralizuje kwas solny w soku żołądkowym oraz podwyższa pH. W efekcie żołądek staje się idealnym miejscem do rozwoju infekcji. H. pylori produkuje także cytotoksynę wakuolizującą oraz inne substancje, dzięki którym zakażenie tym patogenem sprzyja rozwojowi takich chorób, jak wrzody żołądka czy zanikowe zapalenie żołądka.

Skąd tylu zarażonych?

Do większości zakażeń bakterią Helicobacter pylori dochodzi w dzieciństwie na drodze pokarmowej. Istnieją jednak pewne czynniki, które zwiększają ryzyko zakażenia:

• złe warunki socjoekonomiczne,
• mieszkanie z większą liczbą osób,
• zamieszkiwanie w krajach rozwijających się,
• brak higieny (np. niemycie rąk po wyjściu z toalety),
• spożywanie nieumytych owoców i warzyw,
• picie nieprzegotowanej wody,
• częste palenie tytoniu i spożywanie alkoholu2.

Zarazić możemy się także od osoby zakażonej, na przykład przez picie z jednej butelki czy używanie wspólnych sztućców. Skala zakażenia tą bakterią z pewnością zaskakuje, jednak w zdecydowanej większości przypadków przebiega ono bezobjawowo.

Objawy zakażenia Helicobacter pylori

Zakażenie Helicobacter pylori można rozpoznać po dolegliwościach ze strony układu pokarmowego. Bakteria przyczynia się do rozwoju stanu zapalnego błony śluzowej żołądka, który objawia się:

• nudnościami i wzdęciami,
• bólami brzucha,
• zgagą i odbijaniem się;
• spadkiem wagi;
• biegunką;
• podwyższoną temperaturą;
• osłabieniem organizmu.

Jeżeli wspomniane dolegliwości mają charakter przewlekły, należy bezzwłocznie skonsultować się z lekarzem.

Jak zdiagnozować Helicobacter pylori?

Dostępnych jest kilka metod diagnostyki zakażenia H. pylori. Lekarze często decydują się na wykonanie gastroskopii z biopsją. Podczas badania pobiera się fragment wycinka błony śluzowej żołądka z części odźwiernikowej. Pobrany materiał można poddać testowi na wytwarzanie ureazy, ocenie histopatologicznej lub namnożeniu fragmentu DNA bakterii.

Wśród metod nieinwazyjnych najbardziej wiarygodny jest uerazowy test oddechowy. Wykonuje się także badania krwi (oznaczenie poziomu przeciwciał IgG specyficznych dla H. pylori), moczu oraz kału. We własnym zakresie można nabyć test diagnostyczny, który pomaga wykrywać obecności Helicobacter pylori bez wykonania wcześniejszych badań, jak Helicobacter Test, Helico Test czy Test Ureazowy.

Leczenie Helicobacter pylori

Leczenie zakażenia H. pylori powinno odbywać się pod ścisłą kontrolą lekarską. Celem leczenia jest jej usunięcie ze śluzówki żołądka, proces ten nazywa się eradykacją. Najbardziej skuteczne jest leczenie eradykacyjne skojarzone, w którym choremu przez 14 dni podaje się antybiotyk i lek przeciwbakteryjny, a także inhibitor pompy protonowej (IPP), który zmniejsza produkcję soku żołądkowego. Zaliczają się do nich takie preparaty, jak Ortanol, Contix, Pantopraz czy Controloc. Zarówno antybiotyki, jak i część IPP dostępnych jest wyłącznie na receptę. Niekiedy stosuje się także klasyczną terapię potrójną, w której podaje się dwa antybiotyki oraz IPP.

W ramach wsparcia leczenia warto stosować probiotyki (Bactilac NF, Lacidofil, Sanprobi IBS) lub synbiotyki (Lactiforte, Multilac, Proviterol duo, Trilac IBS), które przyspieszą odbudowę prawidłowej flory bakteryjnej. Szukanie leków w aptekach ułatwi serwis KtoMaLek.pl, który umożliwia również sprawdzenie ich składu oraz interakcji z innymi lekami lub żywnością.

Czym grozi brak leczenia?

Bakteria H. pylori przyczynia się do przewlekłych stanów zapalnych żołądka, które nie pozostają obojętne dla naszego zdrowia. Niepodjęcie leczenia może doprowadzić do rozwoju groźnych chorób, takich jak:

• Przewlekłe zapalenie błony śluzowej żołądka i dwunastnicy​ - objawia się dolegliwościami ze strony układu pokarmowego (wzdęcia, nudności i wymioty, biegunka, odbijanie), a także uciążliwym i piekącym bólem, zwłaszcza na czczo i kilka godzin po posiłku. Nieleczone prowadzi do rozwoju choroby wrzodowej;
• Choroba wrzodowa żołądka lub dwunastnicy - wrzody trawienne to ubytki w śluzówce żołądka oraz dwunastnicy. Objawiają się piekącym bólem brzucha i nadbrzusza, występującymi na czczo lub po posiłku;
• Choroba Ménétriera - rzadka choć groźna choroba. Towarzyszą jej bóle w nadbrzuszu, wymioty, nudności, biegunka, a także szybka utrata masy ciała. Niekiedy występuje również krwawienie z przewodu pokarmowego. W przebiegu choroby dochodzi do powstania fałdów śluzówki żołądka spowodowanych nadmiernym przerostem śluzówki żołądka;
• Chłoniak MALT - większość zachorowań na ten typ chłoniaka związanych jest z przewlekłym stanem zapalnym żołądka wywołanym przez H. pylori. Charakteryzuje się małym stopniem złośliwości;
• Rak żołądka.

Dieta przy Helicobacter pylori

Nie jest tajemnicą, że w przypadku zakażenia H. pylori dieta odgrywa znaczącą rolę. Warto trzymać się pewnych zasad, które pozwolą przetrwać ten trudny okres bez bólu i przyspieszą leczenie. Starajmy się spożywać kilka małych posiłków w ciągu dnia. Zbyt duże porcje mogą wywołać nadmierne wydzielanie soku żołądkowego. Zadbajmy o regularność i nie róbmy wielogodzinnych przerw między posiłkami, gdyż to również może zwiększyć wydzielanie soku żołądkowego.

Unikajmy takich produktów jak mocna herbata, kawa czy alkohol, a także mocno doprawionych, pikantnych potraw. Tłuste pokarmy również na jakiś czas powinny opuścić nasz jadłospis, jak również węglowodany proste, które sprzyjają rozwojowi bakterii. 

Co zatem warto jeść? Przede wszystkim świeże warzywa i owoce bogate w karotenoidy i witaminę C. Można sięgnąć po marchew i słodkie ziemniaki, szpinak, brokuły, owoce jagodowe i jabłka. Przydadzą się także produkty bogate w witaminy z grupy B.

_ŹRÓDŁA:

1. M. Tomas, W. Pietrzak, R.Nowak, "Substancje pochodzenia naturalnego w walce z zakażeniami Helicobacter pylori", http://www.czytelniamedyczna.pl/4030,substancje-pochodzenia-naturalnego-w-walce-z-zakazeniami-helicobacter-pylori.html
2. _{K.A. Krawczyk, E.B. Górska, U. Jankiewicz, P. Kowalczyk, "Helicobacter pylori jako jeden z czynników wywołujących chorobę wrzodową żołądka i dwunastnicy", http://www.czytelniamedyczna.pl/4370,helicobacter-pylori-jako-jeden-z-czynnikow-wywolujacych-chorobe-wrzodowa-zoladka.html}

Autor