Nietolerancja glutenu – objawy, przyczyny, leczenie. Dieta przy nietolerancji glutenu

Nietolerancja glutenu – przyczyny

Przyczyną nietolerancji glutenu jest nieprawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego. Dochodzi do nadmiernej reakcji obronnej organizmu i produkcji przeciwciał, które mają za zadanie zlikwidować drażniążniące alergeny. Nietolerancja glutenu jest zaburzeniem wrodzonym i najczęściej dotyka osoby z predyspozycjami genetycznymi.

Nietolerancja glutenu – objawy

Objawy nietolerancji na gluten są niespecyficzne. Przeważają jednak objawy ze strony przewodu pokarmowego, takie jak biegunka oraz ból brzucha. Występują także inne, nietypowe objawy nietolerancji glutenu takie jak:

• anemia związana z niedoborem żelaza;
• zaburzenia psychiatryczne;
• zmiany w układzie kostnym, np osteoporoza;
• zaburzenia neurologiczne, np. epilepsja;
• zmiany zapalne skóry i błon śluzowych;
• choroby wątroby;
• zaburzenia ruchomości stawów.

Im zanik kosmków jelitowych jest większy, tym objawy stają się bardziej nasilone. Nietolerancja glutenu u dzieci może objawiać się spadkiem masy ciała, a także zahamowaniem wzrostu. Alergia na gluten występująca u dzieci objawia się najczęściej atopowym zapaleniem skóry, natomiast zdecydowanie rzadziej dolegliwościami ze strony układu pokarmowego czy oddechowego.

Dieta przy nietolerancji glutenu

W przypadku wystąpienia nietolerancji na gluten wskazana jest dieta eliminująca gluten zawarty zarówno w produktach naturalnych, jak i przetworzonych. Jest on mieszaniną białek gluteniny i gliadyny znajdujących się w pszenicy, jęczmieniu i życie. Komponując posiłki należy uważać na produkty, które mogą zawierać w składzie ukryty gluten. Dietę bezglutenową należy wprowadzić wyłącznie po konsultacji z lekarzem i dietetykiem aby uniknąć ewentualnych niedoborów pokarmowych. Produktami naturalnie bezglutenowymi są: kukurydza, ziemniaki, soja, proso, gryka, amarantus, ryż, tapioka, maniok, nasiona roślin strączkowych, orzechy, a także owoce i warzywa. Za bezglutenowe uznaje się również produkty, w których zawartość glutenu nie przekracza 20 ppm (20mg na 1kg) i oznacza się je międzynarodowym znakiem przekreślonego kłosa. Nieodpowiednio zbilansowana dieta bezglutenowa może skutkować niedoborem niektórych witamin. Deficyt witaminy E występuje głównie u osób z nieleczoną bądź niedawno rozpoznaną celiakią. Można wspomóc się preparatami dostępnymi w aptece, takimi jak: Life witamina E, Witamina E krople, Witamina E Ojca Grzegorza Naturalne tokoferole i tokotrienole. 

Dostępność tych oraz wielu innych preparatów w aptekach w Twojej okolicy możesz sprawdzić za pomocą portalu KtoMaLek.pl.

Celiakia a nietolerancja glutenu

Celiakia jest chorobą trzewną o podłożu autoimmunologicznym. Podczas kontaktu z glutenem organizm reaguje w sposób nieprawidłowy, czyli dochodzi do aktywacji reakcji układu odpornościowego skierowanej przeciwko własnym tkankom. W przypadku celiakii leczenie dietą bezglutenową jest niezbędne już do końca życia.

Test na nietolerancje glutenu

Badanie na nietolerancję glutenu wykonuje się w oparciu o próbkę krwi żylnej. Obejmuje badanie przeciwciał przeciw endomysium mięśni gładkich (EMA IgA) i transglutaminazie tkankowej typu 2 (anty-TG2). Testy te wyróżniają się wysoką czułością i swoistością. Do pobrania próbki pacjent nie musi być na czczo. Wyniki badania należy skonsultować z lekarzem. Biopsja i pobranie wycinków jelita cienkiego jest kluczowym etapem w diagnostyce celiakii u osób dorosłych. Wykonuje się ją endoskopowo podczas gastroskopii. 

Przykładowy jadłospis w diecie bezglutenowej 

Śniadanie: Jaglanka na wodzie z orzechami i bananem.
II Śniadanie: Koktajl szpinakowo-gruszkowy z siemieniem lnianym.
Obiad: Dorsz na parze z kaszą gryczaną i brokułami.
Podwieczorek: Chleb bezglutenowy z twarożkiem i pomidorem.
Kolacja: Zapiekanka ziemniaczana z mięsem mielonym i warzywami.

Bibliografia:

1. Ścibior K., i in. (2015). Nietolerancja glutenu problemem zdrowotnym XXI wieku. Journal of Clinical Healthcare 1, s. 18-19. 
2. Obtułowicz K., i in. (2015). Gluten-mechanizmy nietolerancji, objawy i możliwości lecznicze IgE-zależnej alergii na gluten w świetle aktualnych badań kliniczno-immunologicznych. Przegląd Lekarski 72/12, s. 747-748. 
3. Konińska G., Marczewska A., Źródlak M. Celiakia i dieta bezglutenowa. Praktyczny poradnik. Dostępne na: 
4. https://www.celiakia.pl/wp-content/uploads/2009/11/poradnik_internet.pdf (dostęp: grudzień 2022).