Nietolerancja glutenu – objawy, przyczyny, leczenie. Dieta przy nietolerancji glutenu
W ostatnich latach zauważalnie wzrasta liczba osób skarżących się na dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego po spożyciu żywności zawierającej gluten. Białko to jest jednym z najczęstszych alergenów pokarmowych, zaraz po mleku. Jakie są objawy i przyczyny nietolerancji glutenu? Jak skomponować odpowiednią dietę, która pomoże uniknąć problemów?
Nietolerancja glutenu – przyczyny
Przyczyną nietolerancji glutenu jest nieprawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego. Dochodzi do nadmiernej reakcji obronnej organizmu i produkcji przeciwciał, które mają za zadanie zlikwidować drażniążniące alergeny. Nietolerancja glutenu jest zaburzeniem wrodzonym i najczęściej dotyka osoby z predyspozycjami genetycznymi.
Nietolerancja glutenu – objawy
Objawy nietolerancji na gluten są niespecyficzne. Przeważają jednak objawy ze strony przewodu pokarmowego, takie jak biegunka oraz ból brzucha. Występują także inne, nietypowe objawy nietolerancji glutenu takie jak:
- anemia związana z niedoborem żelaza;
- zaburzenia psychiatryczne;
- zmiany w układzie kostnym, np osteoporoza;
- zaburzenia neurologiczne, np. epilepsja;
- zmiany zapalne skóry i błon śluzowych;
- choroby wątroby;
- zaburzenia ruchomości stawów.
Im zanik kosmków jelitowych jest większy, tym objawy stają się bardziej nasilone. Nietolerancja glutenu u dzieci może objawiać się spadkiem masy ciała, a także zahamowaniem wzrostu. Alergia na gluten występująca u dzieci objawia się najczęściej atopowym zapaleniem skóry, natomiast zdecydowanie rzadziej dolegliwościami ze strony układu pokarmowego czy oddechowego.
Dieta przy nietolerancji glutenu
W przypadku wystąpienia nietolerancji na gluten wskazana jest dieta eliminująca gluten zawarty zarówno w produktach naturalnych, jak i przetworzonych. Jest on mieszaniną białek gluteniny i gliadyny znajdujących się w pszenicy, jęczmieniu i życie. Komponując posiłki należy uważać na produkty, które mogą zawierać w składzie ukryty gluten. Dietę bezglutenową należy wprowadzić wyłącznie po konsultacji z lekarzem i dietetykiem aby uniknąć ewentualnych niedoborów pokarmowych. Produktami naturalnie bezglutenowymi są: kukurydza, ziemniaki, soja, proso, gryka, amarantus, ryż, tapioka, maniok, nasiona roślin strączkowych, orzechy, a także owoce i warzywa. Za bezglutenowe uznaje się również produkty, w których zawartość glutenu nie przekracza 20 ppm (20mg na 1kg) i oznacza się je międzynarodowym znakiem przekreślonego kłosa. Nieodpowiednio zbilansowana dieta bezglutenowa może skutkować niedoborem niektórych witamin. Deficyt witaminy E występuje głównie u osób z nieleczoną bądź niedawno rozpoznaną celiakią. Można wspomóc się preparatami dostępnymi w aptece, takimi jak: Life witamina E, Witamina E krople, Witamina E Ojca Grzegorza Naturalne tokoferole i tokotrienole.
Dostępność tych oraz wielu innych preparatów w aptekach w Twojej okolicy możesz sprawdzić za pomocą portalu KtoMaLek.pl.
Celiakia a nietolerancja glutenu
Celiakia jest chorobą trzewną o podłożu autoimmunologicznym. Podczas kontaktu z glutenem organizm reaguje w sposób nieprawidłowy, czyli dochodzi do aktywacji reakcji układu odpornościowego skierowanej przeciwko własnym tkankom. W przypadku celiakii leczenie dietą bezglutenową jest niezbędne już do końca życia.
Test na nietolerancje glutenu
Badanie na nietolerancję glutenu wykonuje się w oparciu o próbkę krwi żylnej. Obejmuje badanie przeciwciał przeciw endomysium mięśni gładkich (EMA IgA) i transglutaminazie tkankowej typu 2 (anty-TG2). Testy te wyróżniają się wysoką czułością i swoistością. Do pobrania próbki pacjent nie musi być na czczo. Wyniki badania należy skonsultować z lekarzem. Biopsja i pobranie wycinków jelita cienkiego jest kluczowym etapem w diagnostyce celiakii u osób dorosłych. Wykonuje się ją endoskopowo podczas gastroskopii.
Przykładowy jadłospis w diecie bezglutenowej
Śniadanie: Jaglanka na wodzie z orzechami i bananem.
II Śniadanie: Koktajl szpinakowo-gruszkowy z siemieniem lnianym.
Obiad: Dorsz na parze z kaszą gryczaną i brokułami.
Podwieczorek: Chleb bezglutenowy z twarożkiem i pomidorem.
Kolacja: Zapiekanka ziemniaczana z mięsem mielonym i warzywami.
Bibliografia:
- Ścibior K., i in. (2015). Nietolerancja glutenu problemem zdrowotnym XXI wieku. Journal of Clinical Healthcare 1, s. 18-19.
- Obtułowicz K., i in. (2015). Gluten-mechanizmy nietolerancji, objawy i możliwości lecznicze IgE-zależnej alergii na gluten w świetle aktualnych badań kliniczno-immunologicznych. Przegląd Lekarski 72/12, s. 747-748.
- Konińska G., Marczewska A., Źródlak M. Celiakia i dieta bezglutenowa. Praktyczny poradnik. Dostępne na:
- https://www.celiakia.pl/wp-content/uploads/2009/11/poradnik_internet.pdf (dostęp: grudzień 2022).
Autor
Redakcja KtoMaLek.pl - Zespół redakcyjny KtoMaLek.pl tworzą doświadczeni farmaceuci, którzy specjalizują się w różnych obszarach tematyki zdrowotnej. Doświadczenie zdobyte w zawodzie oraz wiedza uzyskana podczas studiów farmaceutycznych, pozwalają na tworzenie merytorycznych treści zgodnych z EBM (and. Evidence-based Medicine), opartych na rzetelnych źródłach — aktualnych badaniach naukowych, branżowych podręcznikach i książkach. Za praktyką podążają również pasja i niesłabnąca chęć do poszerzania wiedzy oraz dzielenia się nią z pacjentami. Dzięki temu użytkownicy otrzymują dostęp do ciekawych i angażujących materiałów edukacyjnych.
