Krzywa przegroda nosowa — przyczyny, objawy, metody leczenia 

Krzywa przegroda nosowa — co to jest?

Krzywa przegroda nosowa to stan, w którym przegroda jest przesunięta względem linii środkowej lub zdeformowana tak, że utrudnia przepływ powietrza przez jedną lub obie strony nosa. Tak naprawdę u większości osób przegroda nosowa nie jest idealnie prosta, jednak zazwyczaj skrzywienie jest niewielkie i nie powoduje poważnych dolegliwości. Jednak w niektórych przypadkach znaczne zmiany anatomiczne mogą powodować poważne stany chorobowe. Istnieją różne rodzaje deformacji przegrody nosa:

• skrzywienie w kształcie litery „C” — przegroda wygięta jest w łuk, jedna jama nosowa jest szeroka, a druga zwężona, dotyczy zarówno części chrzęstnej, jak i kostnej;
• skrzywienie w kształcie odwróconej litery „C” — analogiczne skrzywienie do powyższego, ale wklęśnięcie znajduje się po przeciwnej stronie;
• skrzywienie w kształcie litery „S” — przegroda skrzywiona w obu kierunkach, złożona deformacja, kilka wklęsłych i wypukłych obszarów na grzbiecie nosa, zwężenie obu jam nosowych;
• skrzywienie boczne — przegroda jest przesunięta w kierunku lewej lub prawej strony nosa, jedno nozdrze jest wyraźnie większe od drugiego;
• grzebień kostny lub kolce kostne — na przegrodzie utworzone są dodatkowe zgrubienia, długie, wąskie i ostre wypukłości.

Przyczyny skrzywienia przegrody nosowej

Krzywa przegroda nosa to powszechny problem, który może mieć dużo różnych przyczyn obejmujących zarówno czynniki wrodzone, jak i nabyte. Wśród głównych przyczyn skrzywienia przegrody wymienia się:

• nieprawidłowy rozwój przegrody w okresie płodowym,
• urazy podczas porodu,
• złamania nosa,
• inne urazy nosa,
• zmiany zwyrodnieniowe,
• procesy starzenia,
• przewlekłe stany zapalne nosa i zatok,
• nieprawidłowy wzrost przegrody,
• przebyte wcześniej operacje nosa,
• przewlekłe uciski nosa u niemowląt i dzieci (np. spanie w jednej pozycji),
• obciążenie nosa (np. przez źle dobrane okulary).

Krzywa przegroda nosowa — objawy

Bardzo często krzywa przegroda nosa nie daje żadnych uciążliwych objawów i jest jedynie problemem estetycznym. Jednak w zależności od stopnia skrzywienia, jego rodzaju i wpływu na przepływ powietrza, pacjenci skarżą się na różne objawy. Przede wszystkim krzywy nos często powoduje trudności w oddychaniu opisywane jako uczucie zatkanego nosa. Dalej skrzywienie przegrody może utrudniać odpływ wydzieliny z zatok, co prowadzi do gromadzenia się jej i zwiększa ryzyko infekcji. Osoby z krzywą przegrodą częściej skarżą się na nawracające i przewlekłe zapalenia zatok. Ponadto zdarza się, że skrzywienie ogranicza dopływ powietrza do obszarów nosa odpowiedzialnych za węch, co skutkuje upośledzeniem odczuwania zapachów. Niewątpliwie bardzo irytującym objawem krzywej przegrody jest chrapanie, ale w cięższych przypadkach ta nieprawidłowość może przyczyniać się do powstania bardzo niebezpiecznych epizodów bezdechu sennego. Innymi symptomami towarzyszącymi krzywej przegrodzie nosowej są:

• krwawienia z nosa, wywołane wysuszeniem błony śluzowej;
• bóle głowy, wynikające z nierównomiernego rozkładu ciśnień w zatokach;
• suchość w ustach, spowodowana oddychaniem przez usta;
• chroniczne zmęczenie i problemy z koncentracją;
• infekcje ucha środkowego;
• asymetria nosa;
• nosowe brzmienie głosu, czyli rhinofonia.

Diagnostyka krzywej przegrody nosa

W celu stwierdzenia skrzywienia przegrody nosa niezbędna jest opinia lekarza laryngologa. Początek diagnostyki opiera się na zebraniu szczegółowego wywiadu lekarskiego uwzględniającego wszystkie dokuczliwe objawy i ewentualne urazy lub operacje nosa w przeszłości. Następnie lekarz dokonuje zewnętrznej oceny nosa, poprzez analizę kształtu, symetrii, odchylenia od osi twarzy i ewentualnych deformacji. Często wykonuje się także rynoskopię, czyli badanie wnętrza nosa za pomocą specjalnego wziernika nosowego, co pozwala na ocenienie drożności jam nosowych i stanu przegrody. Bardziej zaawansowanym badaniem wykorzystywanym w diagnostyce krzywej przegrody nosa jest endoskopia nosowa. W niektórych przypadkach konieczne jest, także wykonanie tomografii komputerowej, aby ocenić stopień deformacji i wpływ skrzywienia na sąsiednie struktury. W procesie diagnostycznym wykorzystuje się również kwestionariusze oceny jakości życia, takie jak Rhinoplasty Outcome Evaluation (ROE) lub Standardized Cosmesis and Health Nasal Outcomes Survey (SCHONS).

Krzywa przegroda nosowa — metody leczenia

Aby złagodzić objawy skrzywionej przegrody nosa, takie jak niedrożność lub nieżyt często stosuje się leki obkurczające błonę śluzową nosa, leki przeciwhistaminowe lub sterydy donosowe. Poza tym regularne płukanie nosa roztworem soli fizjologicznej może pomóc oczyścić przewody nosowe z zalegającej wydzieliny lub alergenów oraz przynieść ulgę w niedrożności nosa. Pomocne mogą być także specjalne ćwiczenia oddechowe i techniki masażu nosa, które zmniejszą uczucie zatkanego nosa.

Pomimo stosowania leczenia, często konieczne jest przeprowadzenie leczenia chirurgicznego w celu uzyskania poprawy odczuwanych objawów. Kiedy operować krzywą przegrodę nosową? Zwykle wtedy, gdy objawy krzywej przegrody nosa utrudniają codzienne funkcjonowanie i obniżają jakość życia. Należy jednak pamiętać, że decyzję o operacji powinien podjąć lekarz. Najczęściej stosowaną metodą jest septoplastyka, czyli zabieg mający na celu skorygowanie położenia przegrody nosowej poprzez usunięcie lub zmianę kształtu zdeformowanych części chrząstki i kości. Obecnie opracowano wiele różnych odmian tego zabiegu, najbardziej znane z nich to: technika Kiliana, technika Cottle’a, technika „swinging door”, septoplastyka z użyciem piezoelektrycznych instrumentów i ekstrakorporealna septoplastyka. Niekiedy operację przegrody nosowej można połączyć z korekcją kształtu zewnętrznego nosa, taki zabieg nazywany jest wówczas rynoseptoplastyką. Wybór odpowiedniego leczenia zależy od stopnia zniekształcenia, objawów klinicznych i osobistych preferencji pacjenta. W okresie pooperacyjnym stosowane są zazwyczaj preparaty nawilżające nos, leki przeciwbólowe i bezwzględny zakaz unikania czynników drażniących, chociażby dymu papierosowego.

Dostępność leków w aptekach w Twojej okolicy możesz sprawdzić w serwisie KtoMaLek.pl.

Krzywa przegroda nosowa u dziecka

W przypadku dzieci nieleczone znaczne skrzywienie przegrody nosowej może wpływać na rozwój twarzy, w tym na wzrost szczęki i rozwój kompleksu nosowo-szczękowego. Jeśli u dziecka poza krzywą przegrodą występują inne deformacje twarzoczaszki, leczenie chirurgiczne należy przeprowadzić jak najszybciej. Natomiast jeżeli skrzywieniu przegrody nie towarzyszą inne deformacje, to zabieg operacyjny zaleca się wykonać dopiero w wieku 15-16 lat.

Krzywa przegroda nosowa — efekty operacji

Operacje krzywej przegrody nosa mają na celu poprawę drożności i przywrócenie prawidłowych funkcji oddychania, ale też uzyskanie zadowalającego efektu estetycznego. Przez pierwsze dni po operacji krzywej przegrody nosowej może wystąpić uciążliwa opuchlizna i siniaki wokół nosa i oczu. Objawy te jednak stopniowo ustępują. Badania potwierdzają, że pacjenci, którzy zdecydowali się na ten zabieg, odczuwają poprawę jakości życia oraz spadek dolegliwości związanych z wyglądem i funkcjonalnością nosa. Chrząstka przegrody nosa nie ma tendencji do odrastania po korekcji chirurgicznej. Warto pamiętać, że zabieg operacyjny przegrody nosa może podlegać refundacji i być wykonany na NFZ w szpitalu. Cena operacji krzywej przegrody nosowej w prywatnych klinikach różni się w zależności od stopnia skomplikowania, jednak jest to wydatek rzędu kilku tysięcy złotych.

Bibliografia

1. Tremp, M., Schneider, J., Raghu, R. B. N., Goksel, A., & Saban, Y. (2023). A Systematic Analysis of the Nasal Septum in Crooked Noses and Suggested Treatment Algorithm According to Preservation Rhinoplasty (PR) Principles. Aesthetic plastic surgery, 47(4), 1499–1507. https://doi.org/10.1007/s00266-023-03293-3
2. Jadczak, M., Krzywdzińska, S., Rozbicki, P., & Jurkiewicz, D. (2024). The Crooked Nose-Surgical Algorithm in Post-Traumatic Patient-Evaluation of Surgical Sequence. Journal of clinical medicine, 14(1), 87. https://doi.org/10.3390/jcm14010087
3. Korowacka, A., Piątek, T.,  & Małkowski, P. (2020). The quality of life of patients with deviated nose septum before and after surgical treatment. Pielęgniarstwo Chirurgiczne i Angiologiczne/Surgical and Vascular Nursing, 14(3), 118-123. 

Autor