Angina paciorkowcowa (bakteryjna) - charakterystyczne objawy, drogi zakażenia, metody leczenia

Angina - przyczyny

Do zakażenia dochodzi przez bezpośredni kontakt z chorym, drogą kropelkową. Symptomy anginy pojawiają się po 1-6 dniach od zakażenia w przypadku wirusów i po 12 godzinach do 4 dni, gdy przyczyną choroby są bakterie.

Objawy anginy paciorkowcowej

Początek anginy paciorkowcowej (ropnej), wywołanej przez bakterie, jest nagły. Pierwszymi objawami anginy mogą być m.in. silny ból gardła nasilający się przy przełykaniu, wysoka gorączka, a także ból głowy czy brzucha. Gardło przy anginie może być zaczerwienione, a migdałki pokryte nalotem. W trakcie badania lekarz powinien sprawdzić również, czy występują czerwone plamki na podniebieniu, powiększone węzły chłonne i zaczerwieniona, obrzęknięta błona śluzowa.

Co wywołuje anginę?

Aby zastosować odpowiednie leki, ważne jest określenie przyczyny choroby. Angina wywoływana przez wirusy jest znacznie częstsza. Wirusy są głównym sprawcą ostrego zapalenia gardła i migdałków podniebiennych. Odpowiadają aż za 90-95% zakażeń u dorosłych i 70-85% u dzieci. 

Rzadziej choroba ma etiologię bakteryjną. Drobnoustrojami odpowiedzialnymi za wywołanie anginy bakteryjnej są najczęściej paciorkowce beta-hemolizujące grupy A.

Jak rozpoznać anginę? Skala Centora

Sposoby postępowania przy anginie są zależne od jej przyczyny. Do zróżnicowania anginy wirusowej od bakteryjnej używana jest Skala Centora. 

Ocenia się w niej 7 parametrów. Jeden punkt przyznaje się za:

• wystąpienie gorączki powyżej 38 stopni Celsjusza;
• brak kaszlu;
• powiększone węzły chłonne szyjne przednie;
• obecność nalotu włóknikowego i obrzęku migdałków;
• wiek między 3 a 14 lat.

Z wiekiem związane są dodatkowe kryteria. Za wiek między 15-44 lat nie przyznaje się punktów, a za wiek powyżej 45 lat odejmuje się jeden.

Interpretacja wyniku w Skali Centora

Liczba zdobytych punktów jest podstawą do podjęcia działań leczniczych. W przypadku zdobycia co najmniej 4 punktów od razu wprowadza się antybiotykoterapię, gdyż pozwala to na postawienie diagnozy anginy bakteryjnej. Jeśli spełnia się mniej kryteriów, można podjąć leczenie niwelujące objawy lub zleca się wykonanie badania bakteriologicznego.

Diagnostyka różnicowa

Objawy anginy paciorkowcowej mogą przypominać przebieg wielu chorób. Jedną z najczęstszych pomyłek jest pomylenie mononukleozy zakaźnej z anginą paciorkowcową. Wynika to z dużego podobieństwa obrazu klinicznego tych chorób. Po 7 do 10 dniach od wdrożenia leczenia antybiotykami beta-laktamowymi (np. ampicyliną, amoksycyliną), zalecanymi przy anginie paciorkowcowej, w przypadku mononukleozy pojawia się osutka na skórze - plamistogrudkowa i swędząca.

Innymi chorobami, z którymi różnicuje się anginę, są m.in. zapalenie nagłośni, nowotwór gardła, nieżyt nosa czy wirusowe zapalenie górnych dróg oddechowych.

Sposoby leczenia anginy paciorkowcowej

Leczenie anginy paciorkowcowej u dziecka, jak i u dorosłego, opiera się na podaniu antybiotyku. Antybiotykiem pierwszego rzutu jest lek z grupy penicylin w dawkach dostosowanych do wieku i masy ciała pacjenta. Jeśli jesteś uczulony na penicylinę, poinformuj swojego lekarza. Skoryguje on wtedy zalecenia i przepisze cefalosporynę lub antybiotyk z grupy makrolidów.

Leki pomagające zwalczyć objawy anginy wirusowej

W leczeniu anginy wirusowej nie ma leków działających bezpośrednio na przyczynę choroby. Objawy trwają zazwyczaj od 3 do 7 dni. W tym czasie warto skupić się na zmniejszeniu ich nasilenia. Przy pojawieniu się gorączki zastosuj np. paracetamol. Do zniwelowania bólu gardła możesz zastosować tabletki do ssania z chlorchinaldolem i lidokainą, płukanki do gardła lub spraye z substancjami znieczulającymi i odkażającymi.

Dostępność preparatów w aptekach w Twojej okolicy możesz sprawdzić w serwisie KtoMaLek.pl.

Powikłania anginy paciorkowcowej

Nieleczona angina może nieść za sobą poważne konsekwencje, takie jak: 

• ropień okołogardłowy;
• ropne zapalenie węzłów chłonnych szyjnych;
• ropne zapalenie ucha środkowego;
• gorączka reumatyczna;
• ropne zapalenie zatok przynosowych.

Leczenie tych stanów może wymagać konsultacji u specjalisty. Chorobami w obrębie nosa i gardła zajmuje się otolaryngolog.

Bibliografia:

1. Sawiec, P., Mrukowicz, J., Szenborn, L. (2021). Ostre zapalenie gardła i migdałków (angina). Medycyna Praktyczna. Dostępne na: https://www.mp.pl/interna/chapter/B16.II.3.3. (Dostęp: 07.2023).
2. Zielnik-Jurkiewicz, B. (2020). Choroby laryngologiczne u dzieci wydanie II. Zapalenie gardła i migdałków podniebiennych. Medical Tribune Polska, s. 11-20.