Skąd się biorą i jak zwalczyć zaparcia u niemowlaka?

Zaparcia u niemowlaka – bolesny kłopot

Częstotliwość oddawania stolca u niemowląt zależna jest od sposobu karmienia. Dzieci karmione piersią wypróżniają się często – od 3 do nawet 12 razy na dobę, oddając stolce o konsystencji półpłynnej lub papkowatej. Maluchy karmione mlekiem modyfikowanym mogą wypróżniać się rzadziej, inna jest także konsystencja stolca – papkowata lub uformowana. Jednak wypróżnianie się dziecka co kilka dni (szczególnie karmionego piersią), nie musi być jeszcze powodem do niepokoju, o ile nie towarzyszą temu niepokojące objawy, a kupka ma prawidłową konsystencję.

Zaparciami określa się rzadkie oddawane zbitego i twardego stolca. Zgodnie z przyjętymi Kryteriami Rzymskimi IV (2016) o zaparciach możemy mówić, gdy przez przynajmniej jeden miesiąc wystąpią co najmniej 2 poniższe objawy:

• defekacja rzadziej niż 3 razy w tygodniu;
• stolce o dużej średnicy lub nadmiernie twarde;
• retencja (zatrzymywanie) stolca;
• obecność obfitych mas kałowych w odbytnicy.

Dodatkową wskazówką dla rodziców powinno być zachowanie dziecka. Przy zaparciach brzuch malucha jest napięty i twardy, a każdej defekacji towarzyszy ogromny wysiłek oraz rozdrażnienie i płacz.

Przyczyny zaparć u niemowląt

Na występowanie zaparć u niemowląt wpływ ma wiele czynników, jednak pediatrzy najczęściej wskazują na sposób karmienia oraz niedojrzałość przewodu pokarmowego malucha. Zaparcia rzadziej występują u dzieci karmionych piersią niż mlekiem modyfikowanym, jednak problem może się nasilić w momencie wprowadzenia do jadłospisu pokarmów stałych. Jeżeli dieta dziecka jest uboga w błonnik bądź dziecko wypija niewystarczająca ilość płynów, mogą wystąpić nieprzyjemne zatwardzenia.

Układ pokarmowy niemowlęcia nie jest jeszcze w pełni rozwinięty, a przez to może być bardziej wrażliwy na zmiany w diecie bądź pewne błędy żywieniowe. Wśród najczęstszych wymienia się:

• alergie pokarmowe, w tym alergia na białko mleka krowiego;
• niewłaściwe przygotowanie mleka modyfikowanego (np. zbyt gęste);
• zbyt wczesne rozszerzanie diety o pokarmy stałe;
• nadmiar w diecie pokarmów wywołujących zaparcia;
• nieprawidłowa praca jelit wynikająca z niedojrzałości układu trawiennego.

Jak walczyć z zaparciami u niemowląt?

Jeżeli u niemowlaka występują zaparcia, można mu pomóc na kilka różnych sposobów. Maluchy będące w trakcie rozszerzania diety powinny być często dopajane wodą, ponieważ pewne pokarmy (np. produkty zbożowe) absorbują większe ilości płynów, a to może prowadzić do zaparć. Dodatkowo warto wzbogacić dietę dziecka o przeciery owocowe i warzywne np. z dodatkiem jabłek, gruszek, śliwek, dyni, a także produkty zbożowe i kasze. Jednocześnie przez kilka dni należy się wstrzymać z podawaniem pokarmów zapierających, w tym bananów, gotowanej marchewki, ryżu. Rodzice dzieci karmionych mlekiem modyfikowanym mogą rozważyć zmianę mleka na takie, które jest dostosowane do dzieci mających problemy z wypróżnianiem, jednak wcześniej należy omówić problem z pediatrą.

Zaparcia u niemowlaka a preparaty apteczne

Jeżeli mimo podjętych działań zaparcia nie ustępują, a maluch każdorazowo męczy się podczas robienia kupki, pediatra może zdecydować o podaniu dzieci leku regulującego pracę jelit, dobierając odpowiednią jego dawkę. W terapii zaparć stosuje się leki działające osmotycznie – laktulozę bądź makrogol – które powodują większy napływ wody do jelita i rozluźnienie mas kałowych (np. Dicopeg Junior Free, Xenna Balance Junior, Macroxol Junior, Lactulosum Amara, Lactulose-MIP). Rzadziej wykonuje się doodbytnicze wlewy czyszczące. Melilax Pediatric jest innowacyjną mikrowlewką na bazie miodu, która łączy działanie oczyszczające, ochronne i łagodzące błonę śluzową odbytu, pomagająca w walce z podrażnieniami i stanem zapalnym, towarzyszącym zaparciom.

W przypadku zaparć u malucha, po wcześniejszej konsultacji z pediatrą, można podać dziecku czopki glicerynowe (np. Milax-M, Czopki glicerolowe Farmina), które pod wpływem ciepła uwalniają płynną glicerynę, pomagając przesunąć treść kałową w jelitach i przyspieszając ruchy perystaltyczne. Probiotyczne krople doustne dla dzieci wspierają i utrzymują prawidłową florę bakteryjną jelit. Preparaty dostępne w aptece jak np. Biogaia, Dicoflor, Multilac Baby pomagają ograniczyć występowanie kolek niemowlęcych, zaparć, poprawiają czynności układu pokarmowego oraz wzmacniają układ odpornościowy.

Zaparcia nie ustępują – co robić?

Zaparcia to najczęściej objaw źle skomponowanej diety lub niedojrzałego układu pokarmowego dziecka. W rzadkich przypadkach może się zdarzyć, że pomimo zmiany diety, pojenia dziecka i podawania zaordynowanych przed pediatrę leków, zaparcia nie ustępują. W takiej sytuacji lekarz powinien wykluczyć choroby, które mogą powodować takie objawy – zaburzenia tarczycy, wady przewodu pokarmowego. W razie potrzeby dziecko powinno zostać skierowane do poradni gastroenetrologicznej celem dalszej diagnostyki.