Bolesne ząbkowanie - jak złagodzić przykre dolegliwości?

Ząbkowanie - utrapienie każdego rodzica

Ząbkowanie to proces, którego lękają się prawdopodobnie wszyscy młodzi rodzice. W tym czasie niemowlę wymaga szczególnej opieki, ponieważ zmaga się z nową sytuacją i doświadcza szeregu różnych, nie zawsze przyjemnych bodźców. 

Wyrzynanie się mlecznych zębów rozpoczyna się około 6. miesiąca życia dziecka i trwa do około 3. roku życia malucha. U części niemowląt proces ten może rozpocząć się wcześniej lub później, jednak nie jest to powód do niepokoju, ponieważ jest to kwestia bardzo indywidualna. Jeżeli u rocznego dziecka nadal nie wyrżnął się żaden ząb, należy skonsultować się ze stomatologiem.

Podczas procesu wyrzynania, zawiązki zębów mlecznych stopniowo przesuwają się do pozycji zgryzowej. Wyróżnia się trzy fazy tego procesu:

• przederupcyjną - kształtowanie się zęba jeszcze przed przebiciem się przez dziąsło,
• przedfunkcyjną - od ukazania się korony zęba do kontaktu z zębem przeciwstawnej szczęki oraz wytworzenie się korzenia i kieszonki zębowej,
• funkcyjną - zakończenie kształtowania się kieszonki dziąsłowej i korzenia zęba.

W tym czasie mogą występować różne objawy, jednak ich natężenie i czas utrzymywania się jest naprawdę zróżnicowany. U każdego dziecka ten proces może wyglądać inaczej, dlatego nie ma jednej, skutecznej metody radzenia sobie z tym problemem.

Kalendarz ząbkowania

Pierwsze zęby, przeważnie siekacze przyśrodkowe dolne (czyli dolne jedynki), pojawiają się od 6. do 10. miesiąca życia dziecka. Siekacze przyśrodkowe górne oraz boczne dolne i górne powinny wyrżnąć się do 13. miesiąca. W dalszej kolejności pojawiają się pierwsze trzonowce (do ok. 16 miesiąca), następnie kły (między 16. a 20. miesiącem) oraz drugie trzonowce (do 30. - 31. miesiąca). 

Powyższy harmonogram należy traktować jako wskazówkę, ponieważ zęby nie wyrzynają się zawsze w tym samym czasie i tej samej kolejności u każdego malucha. Często bywa jednak tak, że dziecko zaczyna ząbkować w podobnym czasie, co jego rodzice będąc dziećmi. Jeżeli u rodziców zęby pojawiły się wcześnie, istnieje duże prawdopodobieństwo, że u malucha ząbkowanie również rozpocznie się szybciej.

Jak objawia się ząbkowanie u dziecka?

Pierwszym objawem, świadczącym o tym, że u malucha rozpoczął się proces ząbkowania może być bardzo obfite ślinienie się dziecka. Towarzyszy temu rozpulchnienie i zaczerwienienie dziąseł, wrażliwość na dotyk, a także swędzenie i ból. Maluch staje się marudny i płaczliwy, ma trudności z zasypianiem, może mieć mniejszy apetyt. Charakterystycznym zachowaniem jest wkładanie do buzi rąk zaciśniętych w piąstki oraz różnych przedmiotów i ich gryzienie.

W okresie ząbkowania organizm dziecka jest osłabiony, a to stanowi furtkę do rozwoju infekcji. U ząbkujących maluchów może wystąpić katar lub kaszel, wysypka na twarzy, a także biegunki i wymioty. Warto te objawy skonsultować z pediatrą.

Jak pomóc maluchowi przy ząbkowaniu?

Rodzice dokładają wszelkich starań, by pomóc dziecku przetrwać ten trudny czas. Co można zrobić, by ulżyć maluchowi? Skuteczną metodą jest masowanie dziąseł. Wystarczy owinąć palec wilgotnym gazikiem lub wykorzystać specjalną silikonową szczoteczkę (AKUKU Szczoteczka silikonowa, Chicco Szczoteczka na ząbkowanie), a następnie wykonać delikatny masaż dziąseł. Złagodzi to ból i zniweluje nieprzyjemne swędzenie. Maluch będzie spokojniejszy blisko rodzica, wskazane jest zatem przytulanie i noszenie, również w chuście.

W czasie ząbkowania dzieci mają tendencję do gryzienia rączek lub różnych przedmiotów. Aby mieć kontrolę nad tym, co trafia do ust malucha, należy zapewnić mu żelowe gryzaki lub gumowe zabawki do gryzienia, którymi nie zrobi sobie krzywdy.  Można je wcześniej schłodzić w lodówce, gdyż zimno daje ulgę i minimalizuje ból. Niektórym maluchom czasami wystarczy żucie fragmentu tetrowej pieluszki.

Ból towarzyszący ząbkowaniu można ukoić przy pomocy preparatów aptecznych. Dostępne są żele o działaniu znieczulającym (Dentinox N, Bobodent, Calgel), środki o działaniu przeciwzapalnym oraz przeciwbakteryjnym (Anaftin Baby, Dologel, Dentosept A Mini), a także łagodzącym i wspomagającym regenerację dziąseł (Gengigel, Pansoral, Kin Baby, Bobolen) . Istnieje także szeroka gama produktów homeopatycznych (Camilia, HEEL Viburgel). Żele nakłada się na powierzchnię dziąseł, aby złagodzić towarzyszący dziecku dyskomfort. Pamiętajmy, by nie przekraczać dziennych dawek tych preparatów i przestrzegać zaleceń producentów zawartych w ulotce.  Zamiast wody można podać schłodzoną herbatkę rumiankową, która będzie działać przeciwzapalnie i łagodząco.

Niektóre dzieci bardzo źle znoszą ząbkowanie - są zmęczone i rozdrażnione, nie potrafią zasnąć, gorączkują. Aby pomóc maluchowi, można sięgnąć po leki przeciwbólowe z paracetamolem w postaci syropów lub czopków  (Pedicetamol, Calpol, Paracetamol Galena, Efferalgan) lub preparaty o działaniu przeciwbólowym i przeciwzapalnym z ibuprofenem (Nurofen dla dzieci forte, Ibum forte, Ibufen dla dzieci Forte, Nurofen dla dzieci czopki).