Lanolina - czym jest i do czego się ją stosuje?

Lanolina - czym jest?

Lanolina to substancja pochodzenia zwierzęcego, która zaliczana jest do wosków. Ma postać plastycznej masy, o lekko zbitej konsystencji i żółtej barwie. Jej charakterystyczną cechą jest zapach, który niektórym osobom może wydawać się nieprzyjemny. Pod względem chemicznym jest to mieszanina cholesterolu i estrów kwasów tłuszczowych.

Lanolina jest tłusta i nierozpuszczalna w wodzie. Bardzo dobrze natomiast rozpuszcza się w alkoholach i innych rozpuszczalnikach organicznych. Ma dużą zdolność pochłaniania wody - jest w stanie przyjąć wodę w ilości równej dwukrotności swojej masy. Dzięki tej właściwości stanowi emulgator w procesie produkcji leków recepturowych i kosmetyków, ułatwia wkręcenie i związanie wody, a także zapewnia trwałość otrzymanego produktu. To właśnie z tych powodów jest tak chętnie wykorzystywana do produkcji wielu specyfików.

Jak otrzymuje się lanolinę?

Lanolina otrzymywana jest z tłuszczu produkowanego przez gruczoły łojowe zwierząt posiadających wełnę (głównie owiec). Tłuszcze te u zwierząt odkładają się grubą warstwą we włóknach wełny, stanowią dla nich ochronę przed zimnem i przemoczeniem.

Lanolinę pozyskuje się głównie w zimie, kiedy to tego tłuszczu zwierzęta produkują najwięcej. Owce poddaje się strzyżeniu, a pozyskana w ten sposób wełna jest oczyszczana z tłuszczów poprzez wytapianie. Kolejne etapy obróbki mają na celu dokładniejsze oczyszczenie lanoliny i odparowanie odpowiedniej ilości wody.

Jakie są rodzaje lanoliny?

W przemyśle lanolina występuje w dwóch rodzajach, różniących się zastosowaniem i zawartością wody. Wyróżniamy:

• lanolinę bezwodną - to właśnie ona wykorzystywana jest w kosmetyce i farmacji, jest to surowiec o wysokiej czystości;
• lanolina uwodniona - to lanolina, która zawiera zazwyczaj około 25% wody. Jest wykorzystywana jako składnik smarów, a także surowiec do obróbki niektórych tkanin i metalów.

Jakie właściwości ma lanolina?

Lanolina ze względu na swój charakter wykazuje właściwości:

• nawilżające i zapobiegające pękaniu naskórka, ponieważ po aplikacji na skórę uwalnia ona związaną wodę;
• tworzy warstwę ochronną na skórze, zabezpieczając ją przed działaniem czynników zewnętrznych, takich jak mróz, wiatr, zanieczyszczenia;
• zmiękcza i wygładza skórę, sprawiając, że staje się bardziej elastyczna i mniej podatna na uszkodzenia;
• ma niewielkie działanie alergizujące, dlatego można ją stosować już u małych dzieci;
• ułatwia transport składników odżywczych w głąb skóry;
• wspomaga gojenie ran i łagodzi podrażnienia.

Jakie zastosowanie ma lanolina?

Lanolina bezwodna znalazła szerokie zastosowanie w dziedzinie farmacji do produkcji wielu leków, takich jak czopki, globulki, maści, kremy i inne. Chętnie stosowana jest też w kosmetyce do produkcji kremów, balsamów do ciała, a także odżywek czy szamponów do włosów.

Można ją również zastosować w czystej postaci bezpośrednio na skórę jako pomadki ochronne i regenerujące do ust lub maści z lanoliną. W aptece dostępna jest cała gama produktów opartych na lanolinie, jak na przykład produkty Tisane Balsam do ust, ZIAJA Lanolina Kosmetyczna czy mydła z lanoliną VIS PLANTIS Mydło lanolinowe z olejkiem z oliwek.

Ze względu na swoje właściwości regenerujące i okluzyjne jest chętnie wykorzystywana w emolientach i dermokosmetykach do pielęgnacji skóry wrażliwej i atopowej, oraz ze skłonnością do łuszczycy. Można ją również spotkać w peelingach i żelach pod prysznic.
Oprócz zastosowania w przemyśle kosmetycznym i farmacji, lanoline używa się również do konserwacji różnego rodzaju mechanizmów i kadłubów łodzi.

Lanolina na brodawki?

Oprócz wszystkich wyżej wymienionych zastosowań, maść z lanoliną jest bardzo chętnie wykorzystywana przez kobiety karmiące do pielęgnacji brodawek sutkowych. W aptekach znaleźć można wiele kosmetyków i maści z lanoliną przeznaczonych właśnie do tego celu. Są to między innymi: ZIAJA MAMMA MIA Lano-Maść czy PHARMACERIS M 100. LANOLIN Łagodząca maść na brodawki piersiowe.

Podczas karmienia piersią, zwłaszcza w pierwszych tygodniach, wiele kobiet doświadcza dyskomfortu i bólu. Brodawki są podrażnione i często bolesne. Lanolina w maści łagodzi powstałe podrażnienia, przynosi ulgę i zmniejsza dyskomfort. Maści z lanoliną można aplikować bezpośrednio na brodawki sutkowe na chwilę przed karmieniem, gdyż jest bezpieczna dla dziecka - nie ma konieczności jej zmywania.

Dostępność poszukiwanego preparatu w aptekach w Twojej okolicy możesz sprawdzić bez wychodzenia z domu na portalu KtoMaLek.pl.

Czy maść z lanoliną wywołuje skutki uboczne?

Lanolina jest względnie bezpiecznym środkiem stosowanym na skórę. W nielicznych jednak przypadkach może ona powodować odczyny alergiczne. Warto więc przed użyciem sprawdzić na niewielkim kawałku skóry, czy konkretna maść jest bezpieczna w stosowaniu na dany rodzaj skóry, zwłaszcza u małych dzieci.

W przypadku uczulenia na lanolinę, nie należy jej stosować.

Bibliografia:

1. Ośródka, I. (2021). Surowce recepturowe pochodzenia zwierzęcego. Aptekarz Polski. Dostępne na: https://www.aptekarzpolski.pl/aktualnosci/surowce-recepturowe-pochodzenia-zwierzecego/ (Dostęp: maj 2022)
2. Lanolina bezwodna. Dostepne na: https://amara.pl/katalog-produktow/substancje-do-receptury-aptecznej/substancje-do-receptury-aptecznej-podloza/lanolina-bezwodna/ (Dostęp: maj 2022)
3. Jachowicz, R. (2015). Receptura apteczna. Wyd. Lekarskie PZWL, Warszawa.