Colostrum (siara bydlęca) — czym jest i jak je stosować? Czy colostrum wzmacnia odporność?

Co to jest colostrum?

Colostrum, inaczej nazywane siarą bydlęcą, siarą mleka krowiego lub młodziwem jest pierwszym pokarmem nowonarodzonego ssaka. Siara zaczyna być produkowana przez organizm matki jeszcze w czasie ciąży i potem do kilku pierwszych dni po porodzie. Wydzielina ta jest wytwarzana zarówno przez gruczoły mlekowe krowy, owcy, jak i człowieka. Colostrum ma żółtą barwę, stąd jego popularna nazwa — siara.

Jakie właściwości ma colostrum?

Colostrum przypisuje się szereg pozytywnie wpływających na organizm właściwości. Siara bydlęca jest bowiem źródłem wielu skoncentrowanych związków zarówno o charakterze odżywczym, jak i immunostymulującym. W skład colostrum wchodzą liczne białka, przeciwciała IgA, leukocyty, makrofagi, limfocyty T i limfocyty B oraz substancje immunomodulujące, np. laktoferyna, α-laktoalbumina i lizozym. Substancje te mają dla noworodka kluczowe znaczenie, ponieważ otrzymuje on w ten sposób skoncentrowane źródło substancji, które będą miały wpływ na jego odporność. Część z tych substancji ulegnie wchłonięciu do krwiobiegu, a część zasiedli przewód pokarmowy, zwiększając szanse noworodka na poradzenie sobie z infekcjami oraz szybsze dojrzewanie układu odpornościowego. 

Co jednak bardzo istotne, te substancje mają prawo działać w taki sposób ze względu na niedojrzałość funkcjonalną układu pokarmowego noworodka. Objawia się ona innym pH żołądka niż u osób dorosłych, mniej szczelnymi jelitami, tzn. mniejszą liczbą warstw nabłonka wyścielającego ściany jelita cienkiego (około 10) w porównaniu z osobami powyżej 3. roku życia (25-30).

Colostrum — na co pomaga?

Colostrum podawane noworodkowi spełnia wiele funkcji:

• przeciwdziała patogenom dostającym się do organizmu dziecka, 
• jest źródłem skoncentrowanego, łatwostrawnego pokarmu, 
• zmniejsza ryzyko biegunek, 
• zmniejsza ryzyko zapalenia płuc, 
• reguluje skład mikroflory jelitowej, 
• reguluje wchłanianie żelaza. 

Ze względu na inną, niedojrzałą budowę układu pokarmowego noworodka, część substancji aktywnych ma prawo przeniknąć, przez mniej szczelne niż u osoby dorosłej, jelita do krwiobiegu i wykazywać tam szereg działań, z których colostrum jest znane. 

Dla dorosłych colostrum może służyć do picia, ale będzie pełniło głównie funkcję odżywczą, ze względu na to, że dojrzały układ pokarmowy trawi w żołądku białka, rozkładając je na aminokwasy. Dopiero takie małe cząsteczki mogą zostać wchłonięte do krwiobiegu. Organizm dorosłego sam zdecyduje jakie substancje wytworzy z uzyskanych aminokwasów, więc nie należy oczekiwać, że siara podawana noworodkowi będzie wykazywała taki sam efekt u dorosłego czy u starszego dziecka.

Laktoferyna a colostrum

Rodzice często zastanawiają się, co jest lepsze, colostrum czy laktoferyna? Laktoferyna jest jednym ze składników colostrum, które wykazuje wiele funkcji. Jest białkiem odpowiedzialnym za wiązanie żelaza i reguluje jego wchłanianie. Takie związane z laktoferyną żelazo jest niedostępne dla bakterii, którym jest ono potrzebne do wzrostu i rozmnażania. Oprócz zahamowania wzrostu bakterii laktoferyna działa też na nie bezpośrednio, łącząc się z ich ścianą komórkową i uszkadzając ją. Laktoferyna wykazuje także działanie przeciwwirusowe, przeciwgrzybicze oraz pozytywnie wpływa na rozwój flory jelitowej Bifidobacterium i Lactobacillus. 

Organizm dorosłego człowieka sam wytwarza laktoferynę, a noworodek jej pierwszą porcję otrzymuje wraz z siarą pochodzącą od matki. Są badania, które potwierdzają, że stosowanie laktoferyny, która jest składnikiem colostrum, w dawce 100 mg dwa razy dziennie, u kobiet w ciąży może w podobnym stopniu podnosić poziom żelaza we krwi, co stosowanie preparatu z żelazem. Laktoferyna wykazuje jednak mniej skutków ubocznych niż stosowanie doustnych preparatów żelaza. 

Colostrum — skutki uboczne

Colostrum jest z reguły dobrze tolerowane przez organizm. Sporadycznie mogą wystąpić dolegliwości ze strony układu pokarmowego, np. nudności, bóle brzucha i wymioty. Na siarę bydlęcą powinny jednak uważać osoby z nietolerancją mleka krowiego. 

Preparaty z colostrum są do tej pory zarejestrowane jako suplementy diety, nie ma produktu o kategorii leku. Colostrum jest dostępne w postaci kapsułek, tabletek i saszetek, oraz proszku do samodzielnego dozowania i picia. 

Dostępność leków w aptekach w Twojej okolicy możesz sprawdzić w serwisie KtoMaLek.pl.

Bibliografia

1. Jones AW, Thatcher R, March DS, Davison G. Influence of 4 weeks of bovine colostrum supplementation on neutrophil and mucosal immune responses to prolonged cycling. Scand J Med Sci Sports. 2015 Dec;25(6):788-96. doi: 10.1111/sms.12433. Epub 2015 Feb 28. PMID: 25727914.
2. Główka N, Durkalec-Michalski K, Woźniewicz M. Immunological Outcomes of Bovine Colostrum Supplementation in Trained and Physically Active People: A Systematic Review and Meta-Analysis. Nutrients. 2020 Apr 8;12(4):1023. doi: 10.3390/nu12041023. PMID: 32276466; PMCID: PMC7231218.
3. Paesano R., Berluti F., Pietropaoli M., Goolsbee W., Pacifici E., Valenti P.: Lactoferrin efficacy versus ferrous sulfate in curing iron disorders in pregnant and non-pregnant women. Int. J. Immunopathol Pharmacol, 201o, 23, 577-587.

Autor