Alantoina — właściwości, zastosowanie, przeciwwskazania, skutki uboczne

Co to jest alantoina? Jakie ma działanie?

Alantoina jest substancją pochodzenia naturalnego, która posiada szerokie zastosowanie w kosmetyce. Jest to nietoksyczna pochodna kwasu moczowego, która występuje naturalnie m.in. w korzeniu żywokostu lekarskiego, fasoli lub miodunki plamistej, w kosmetyce zaś jest zazwyczaj wytwarzana syntetycznie w laboratorium. 

Alantoina ma właściwości kojące i łagodzące podrażnienia, stymuluje wzrost zdrowych tkanek, dzięki czemu wspomaga regenerację skóry. Działa nawilżająco, zmiękczająco i przeciwzapalnie. Usuwa tkanki martwicze skóry, oczyszcza rany, wykazuje działanie keratolityczne. Zmiękcza i wygładza skórę, chroni ją przed szkodliwym działaniem czynników zewnętrznych, a także wykazuje działanie przeciwutleniające. Daje uczucie gładkości na skórze.

W jakich produktach znajdziemy alantoinę?

Alantoina ma zastosowanie miejscowe, zewnętrzne. Działanie alantoiny jest wykorzystywane w kosmetyce, dlatego znajdziemy ją w różnych produktach np. do skóry podrażnionej, trądzikowej, suchej, w kosmetykach po opalaniu. Alantoinę często też wykorzystuje się do produkcji kosmetyków dla dzieci i niemowląt, by wzmacniać ich naturalnie cienką warstwę hydrolipidową skóry, a także chronić ją przed podrażnieniami.

Ze względu na swoje właściwości kojące alantoina jest stosowana równie często przy produkcji innych kosmetyków – płynów do higieny intymnej, żeli i mydeł pod prysznic, balsamów do ciała, zasypek, pomadek do ust, pudrów do twarzy, dezodorantów i antyperspirantów. Warto wiedzieć, że poszczególne kosmetyki różnią się stężeniem alantoiny. Alantoina jest często stosowana w połączeniach z innymi składniki aktywnymi, takimi jak kwas hialuronowy, witamina E czy pantenol.

W aptekach znajdziemy maści z alantoiną o działaniu regenerującym do stosowania na trudno gojące się rany, owrzodzenia podudzi, odleżyny, oparzenia, stany zapalne skóry, przewlekły wyprysk, łuszczycę.

Jak dobrać stężenie alantoiny w preparacie do potrzeb skóry?

Wybór odpowiedniego kosmetyku powinien być uzależniony od rodzaju skóry, jej konkretnych potrzeb i problemów, z którymi się borykamy. Tutaj warto zwrócić szczególną uwagę nie tylko na rodzaj produktu, ale i zawarte w nim stężenie alantoiny. Kosmetyki o niskim stężeniu (2-5%) świetnie sprawdzą się w codziennej pielęgnacji cery suchej i wrażliwej. Wyższe stężenie alantoiny, czyli 5-10% polecane jest w przypadku uporczywych podrażnień, blizn po oparzeniach czy owrzodzeń. Na rynku znaleźć można także preparaty z alantoiną o stężeniu przekraczającym 10%. Takie produkty zaleca się stosować pod nadzorem dermatologa.

Czy istnieją przeciwwskazania do stosowania alantoiny?

Alantoina jest całkowicie bezpiecznym składnikiem zawartym w licznych produktach kosmetycznych. W związku z tym praktycznie nie ma żadnych ograniczeń do jej używania. Substancja nie podrażnia oczu ani skóry, dlatego często pojawia się nie tylko w składzie kosmetyków dla dorosłych, ale również w preparatach dla dzieci i niemowląt.

Używanie maści z alantoiną odradza się jednak osobom, które mają rozległe, ropne bądź sączące się zmiany skórne. Może to oznaczać, że doszło do zakażenia rany i niezbędne będzie wdrożenie odpowiedniego leczenia. W takiej sytuacji konieczna jest konsultacja z lekarzem dermatologiem.

Niejednokrotnie kobiety w ciąży zastanawiają się, czy produkty kosmetyczne z alantoiną są bezpieczne dla nich i rozwijającego się dziecka. Można z całą pewnością powiedzieć, że ciężarne mogą stosować preparaty z alantoiną, gdyż ten składnik znajduje się w wielu preparatach dedykowanych kobietom w ciąży (np. w balsamach na rozstępy, specjalistycznych płynach do higieny intymnej). W przypadku wystąpienia jakichkolwiek niepokojących objawów należy natychmiast zaprzestać jego stosowania i skonsultować się z lekarzem.

Jakie mogą być skutki uboczne po stosowaniu alantoiny?

Alantoina rzadko wywołuje skutki uboczne. Jeśli już się pojawiają, to zwykle w formie podrażnień skóry lub miejscowych stanów zapalnych, najczęściej u osób uczulonych na ten składnik. W kosmetyce alantoina łączona jest niekiedy z kwasem borowym. Jeśli mamy do czynienia z takim preparatem nie należy nakładać go na duże powierzchnie skóry oraz głębokie rany, ponieważ może dojść do wchłonięcia przez organizm kwasu borowego. W przypadku preparatów zawierających oprócz alantoiny także kwas borowy może nastąpić zatrucie kwasem borowym (senność, podrażnienia błony śluzowej przewodu pokarmowego, rumień wielopostaciowy, złuszczanie naskórka). W przypadku wystąpienia niepokojących objawów należy niezwłocznie skontaktować się z lekarzem.

Bibliografia

1. W. Janiec; Farmakodynamika, podręcznik dla studentów farmacji; 2008, str. 795
2. J. Arct, P. Depta; Alantoina – działanie i wykorzystanie kosmetyczne; Polish Journal of Cosmetology; 2016; 19 (1); 12-17.
3. E. Szymańska; Alantoina – właściwości gojące i przeciwzapalne; Pediatria i Medycyna Rodzinna; 2012; 8 (1); 73-77

Autor